Güncelleme Tarihi: 2 Ekim 2021
Gelişmiş ülkeler geri dönüşüme çeşitli sebeplerle katılamayan plastik atıklarını başka ülkelere gönderiyorlar. Çin, uzun yıllar boyunca atık ithalatında en önde olan duraklardan biriydi ancak ithalatı durdurma kararı vermesiyle birlikte ülkeler farklı alternatifler aramaya başlamak durumunda kaldı. Çin’in denklemden ayrılması ile oklar Türkiye, Vietnam, Tayland gibi ülkeleri göstermeye başladı. Eurostat (Avrupa Birliği İstatistik Ofisi) verilerine göre Türkiye, 2019 ve 2020 yıllarında diğer ülkelere kıyasla en çok atık ithal eden ülke olarak birinci sırada. Yani ülkemiz AB ülkelerinden her yıl tonlarca plastik atık ithalatı gerçekleştiriyor.
Sorun ise şu; plastik atığın yanı sıra geri dönüşümü mümkün olmayan evsel atıklar da ülkemize bırakılıyor. Greenpeace, yaptığı saha çalışmaları ile İzmir ve Adana kıyılarında yabancı markalara ait olan evsel atıkların görüldüğünü belgelemişti. Sahil ve kıyılarımızda doğaya bırakılan bu atıklar, ya öylece kalıyor ya da yakılıyor. Doğaya bırakılanlar suya ve toprağa karışıyor. Her iki senaryo da birbirinden kötü ve dönüşümü mümkün olmayan bu atıklar, maalesef bir nevi çöp.
Plastik Atık İthalatı Yasaklanmıştı
Sivil toplum kuruluşlarının da önayak olmasıyla plastik atık ithalatına karşı büyük bir kampanya yürütülüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, tepkilerin sayesinde plastik atık ithalatı kotasını ağustos 2020’de yüzde 80’den yüzde 50’ye düşürmüştü. Bu düzenlemeye göre geri dönüşüm firmaları, üretimde kullanacakları plastiğin yarısını ithal atıklardan elde edebilirler ancak kalan yarısı mutlaka Türkiye’deki atıklardan elde edilmek zorundaydı.
Kararda sevindirici bir büyük adım daha atılarak Bakanlık, geçtiğimiz mayıs ayında plastik atık ithalatını yasaklama kararı aldığını açıklamıştı. Ancak ’Sıfır Atık’ hedefi doğrultusunda alınan bu karar ne yazık ki uzun sürmedi.
Kararda Geri Adım
Alınan en güncel karara göre, Türkiye yeniden polietilen (PE) türü plastik atıklarını denetimli olarak almaya devam edecek. Plastik sektörü temsilcilerinin geri dönüşüm ham madde ihtiyacı baskısı ile düzenlemenin durdurulduğu öne sürülüyor. Yeni karara göre ithal edilen atıklar, çipli sistem ile takip edilecek.
Alınan kararda geri adım atılması üzücü bir haber. Türkiye, kendi ürettiği plastiği ayrıştırıp toplamada zayıfken yurt dışından ithal etmek asla seçeneğimiz olmamalı. Özellikle büyükşehirlerde ve tüm yerel yönetimlerde atık ayrıştırmasının düzene oturulması, yaygınlaşması, daha iyi yönetim planlanması gerekli. Öte yandan geri dönüşüm oldukça zahmetli ve maliyetli bir süreç olduğundan en ideali, bilinçli tüketiciler olarak plastik kullanımını minimuma indirmek.
Polietilen Nedir?
Polietilen (PE), düşük maliyetli ve paketlemede en sık kullanılan plastik türlerinden bir tanesi. PE plastik torba, şişe, ambalaj, kaplama, kap ve mutfak eşyalarında kullanılıyor ve insan sağlığına zararsız kabul ediliyor.
