Güncelleme Tarihi: 25 Eylül 2021
Karbon ayak izimizi etkileyen birçok etmen var. Neredeyse her anımızda atmosfere karbondioksit salınımına sebep oluyoruz. Enerji kullanımı, sera gazı üretimi gibi etmenler iyi bilinse de diyet tercihlerimizin karbon ayak izimize etkisi göz ardı ediliyor. Peki beslenme şeklimiz karbon ayak izimizi nasıl artırıyor? Beslenme kaynaklı karbondioksit emisyonu artışını nasıl engelleyebiliriz? İşte beslenerek küresel ısıtmayı engellemenin yolları…
Hangi Besin Ne Kadar Karbondioksit Salınımına Sebep Oluyor?
Görsel: American Chemical Society
Yukarıdaki tabloya göz atarsak özellikle hayvansal ürünlerin karbondioksit salınımında büyük bir etkiye sebep olduğunu gözlemleyebiliriz. Peki neden hayvansal ürünler bu derece büyük etkiye sahip?
- Hayvansal üretim için kurulan çiftliklerde kullanılan makineler, enerji tüketimi ve yem üretimi gibi birçok etmen sebebiyle hayvansal ürünlerin karbondioksit salınımı yüksek seviyelere ulaşıyor
- Sığır, inek, kuzu, keçi gibi hayvanların sindirimleri sonrası ürettiği metan gazı, atmosferde sera gazı oranını artırıyor.
- Hayvan gübresi stoklandığı sırada atmosfere büyük oranda sera gazı salınımına sebep oluyor.
- Hayvansal ürünlerin işlenmesi ve stoklanması da yüksek karbondioksit emisyonu oranlarına sebep oluyor. Çünkü hayvansal ürünlerin mikrobiyolojik açıdan tehlike arz etmemesi için soğuk koşullarda saklanmaları gerekiyor. Bu sebeple kullanılan soğutucuların atmosfere etkisi büyük.
Araştırmalara göre dünyadaki toplam sera gazı salınımının %14.5’una çiftlikler sebep oluyor. Bu öylesine büyük bir rakam ki doğa katili makineler olarak gördüğümüz arabalar, trenler, gemiler, uçaklar gibi araçların toplam sera gazı salınımına eşit! Bir dilim biftek tüketmek ise 2.9 kilogram karbondioksit salınımına sebep oluyor. Yine ABD’de yapılan başka bir araştırmaya göre sığır etinin yerini fasulye alsaydı, belirlenen karbon emisyonu hedefinin %75’ine ulaşılabilirdi.
Bunların yanında hayvansal üretim için kullanılan çiftlikler ise çevreye ve su gibi değerli kaynaklarımıza büyük bir tehlike teşkil ediyor. Sürdürülebilir tarım hedefleri çerçevesinde bitkisel üretimin kaynak kullanımı kontrol edilebilse de çoğunlukla hayvansal üretimin kaynak kullanımı düzensiz oluyor. Haliyle planlı kullanım ile oluşturulabilecek gelecek planları rafa kalkıyor.
Öte yandan görülebileceği üzere bitkisel üretim de karbon salınımına sebep oluyor. Kullanılan tarım araçları, depolama ve sevkiyat gibi etmenler, bitkisel üretimin karbon salınımındaki etkisi için başlıca sebepler olarak öne çıkıyor. Fakat bitkisel üretim her daim bakım gerektirmemesi ve kaynak tüketimi açısından daha öngörülebilir, düzenli olması gibi sebeplerle hayvansal üretimden çok daha az karbondioksit salınımına sebep oluyor.
Daha Sürdürülebilir Bir Dünya İçin Diyet Tercihleri
Görsel: Silviarita
Her şeyden önce fark edeceğiniz üzere karbon salınımımızı azaltmak için hayvansal ürünleri azaltmamız şart. Bunun yanında besinlerinizi aldığımız gün tüketerek bu konuda büyük bir başarı sağlayabiliriz. Özellikle uzun süreli tüketim için planlanmış besinler, paketleme süreci ve SKT’nin maksimize edilmesi için kullanılan katkı maddeleri sebebiyle yüksek karbon salınımına sebep oluyor. Ayrıca bu ürünlerin saklanması için harcanan buzdolabı gibi aletlerin enerjisi de cabası. Peki hangi mutfaklar daha az karbon salınımına sebep oluyor?
Akdeniz Mutfağı
Sebze ve meyvelerle öne çıkan Akdeniz Mutfağı, daha sürdürülebilir bir beslenme için en iyi örneklerden birini oluşturuyor. Akdeniz Mutfağı’nda genellikle ürünler taze olarak tüketiliyor. Bu sayede karbondioksit salınımı büyük oranda azalıyor.
Hint Mutfağı
Çoğunlukla sebze ve baklagil temelli bir diyete sahip olan Hint Mutfağı, daha yaşanabilir bir gezegen için birebir! Özellikle baharat kullanımıyla aynı ürünün birçok farklı yöntemlerde pişirilerek çeşit çeşit yemek elde edilebildiği Hint Mutfağı, muhteşem lezzetler eşliğinde doğayı korumanıza yardımcı olabilir.
Veganizm
Son dönemlerde oldukça popüler hale gelen vegan beslenme, hayvansal kaynaklı herhangi bir besini tüketmediği için sürdürülebilirlik açısından oldukça ön plana çıkıyor. Vegan beslenmenin artmasıyla birlikte yapay et, badem sütü gibi hayvansal ürün alternatifleri, gelecekte hayvansal ürünlerin azaltılması için bizlere öncülük ediyor.
Kapak Fotoğrafı: Daria Yakovleva
