Güncelleme Tarihi: 13 Ekim 2022
Bakır Çağı, Tunç Çağı gibi bir çağda yaşıyoruz artık: Plastik Çağı. Elimizi attığımız her yerde plastik bulmak mümkün. Denizler, ormanlar, kentler plastikle doluyor. Bu plastiklerden kurtulmak için ülkeler bazı politikalar izliyor. Bugün değineceğimiz kısım ise atık ithalatı. Greenpeace’in raporlarına göre Türkiye atık ithalatını son 15 yılda 173 katına çıkararak en çok atık ithal eden ülke konumunda yer alıyor. Çin’in 2018’de atık ithalatını yasaklaması da Türkiye’nin bir atık deposu olma serüvenine eşlik ediyor.
Türkiye Neden Plastik İthal Ediyor?
Plastik üretimi için yeterli ham maddenin bulunamamasının yanı sıra plastik ithalatından elde edilen gelir atık ithalatının başlıca sebepleri arasında bulunuyor. Daha açık söylemek gerekirse, ülkemizde ayrıştırılmadan atılmış çöpler geri dönüştürülemediği için hazır ayrıştırılmış olanlar diğer ülkelerden satın alınıyor. Bu yolla ayrıştırma ve petrolün işlenip plastiğe dönüştürülme maliyetine göre daha az para harcanıyor.
İthal Edilen Plastikler Ne Yapılıyor?
Limanlardan ülkeye giriş yapan atıklar, kamyonlara yüklenip geri dönüşüm tesislerine götürülüyor. Burada bir kısmı ham maddeye çevrilip ihraç ediliyor, geri kalan büyük çoğunluğu ise yakılıyor, gömülüyor ya da depolanıyor. Bu konuda net bir veri bulunmamakla birlikte TÜİK’in en son 2016’da “Sadece %1’i geri dönüştürüldü.” şeklinde bir açıklaması bulunuyor.
![]()
Çöp İthal Etmek Kötü Bir Şey Mi?
Çöp ithalatı kötü bir şey değil, sorun çöp ithal etmek de değil aslında. Sorunların başlangıcı bu atıkların ne olduğunun tam olarak bilinmemesi ve denetim eksikliğinde yatıyor. Gümrüklerdeki denetim açığı ve ithal edilen plastiklerin balya olarak gelmesi uzmanların “İçinde ne olduğu belli değil.” iddialarını doğuruyor. İthalatçı firmalar ise %0,1 oranında bile olsa zararlı maddelerin de bu plastiklerle beraber ülkeye girdiğini doğruluyor. Diğer sorun ise geri dönüşüm tesislerinin yetersizliği oluyor. Atıklar ithal ediliyor ama depolamaktan ya da bu atıkları yakmaktan öteye pek adım atılmıyor. Türkiye’nin trajedisi sadece ithal edilen çöpler de değil üstelik. Akdeniz’deki çöplerin çoğu Türkiye’ye vuruyor.
Geri Dönüşüm Kesin Bir Çözüm Mü?
Geri dönüşüm maalesef kesin bir çözüm sunmuyor. Dünyada üretilmiş plastiklerin %90’ı geri dönüştürülmedi ya da dönüştürülemedi. Bu atık probleminin sebebi ayrıştırılmayan atıklardan ya da geri dönüştürülmemiş plastiklerden çok insanların aşırı tüketme alışkanlığından kaynaklanıyor. Kesin çözümü geri dönüşümde değil, az tüketmekte aramak gerekiyor.
![]()
Sıfır Atık Ülkesi Olmak İçin Neler Yapabiliriz?
- Plastik poşet kullanımını en aza indirin.
- Kendi su mataranız her zaman yanınızda olsun.
- Tek kullanımlık bardak/tabak gibi malzemeleri kullanmaktan kaçının.
- İhtiyacınız kadar almaya özen gösterin.
- İkinci el ürünlere şans verin.
- Paketli ürün almayı azaltın.
- Temizleyicilerde doğal içerik ve yöntemlere yönelmeye çalışın.
- Atıkların ayrıştırılmış şekilde atılmasına özen gösterin.
- E-fatura kullanımına yönelin.
- Damacanayla su almaktansa, iyi bir su filtresi alın.
