Güncelleme Tarihi: 22 Şubat 2024
Alışkanlıklarımız yüzünden dikkat etmesek de gündelik hayatımızın neredeyse tamamında çeşitli atıklar üretiyoruz. Ancak ne dünyanın kaynakları sınırsız ne de bunca atığı sığdırabileceğimiz alana sahibiz… Her geçen gün okyanustaki plastik adasının boyutu büyürken atıkların geri dönüşümü ne denli önemli, daha iyi kavrıyoruz. Bu yazımızda geri dönüşüm hakkında öğrenmeniz gereken her şeyi ele almaya çalışacağız…
Geri Dönüşüm Nedir?
Geri dönüşüm, ilk işlevini yitiren ve yeniden kullanıma uygun olan materyallerin çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemler sonrasında yeniden kullanılmasına verilen isim. Örneğin eski gazetelerin ıslatılarak müsvedde kağıdı veya sanat eseri kaplaması olarak kullanılması, “Geri dönüşüm nedir?” sorusuna cevap veren en iyi örneklerden bir tanesi.
Geri Dönüşümün Tarihi
Geri dönüşümün tarihi, insanlık tarihi kadar eski olsa da ilk defa sistemli bir şekilde uygulanması ilginç bir şekilde İkinci Dünya Savaşı’na dayanır. Tüm devletlerin savaş içerisinde olduğu ve ham madde sıkıntısının kıtalar arasında yaygın olduğu dönemde devletler, silah ve cephane üretmek amacıyla metal geri dönüşümüne başlamış, vatandaşlarından bu tür metalleri ayırarak devlete teslim etmesini istemiş. Hatta ve hatta çocukların oyuncaklarından savaş sırasında değerini yitiren kumar makinelerine kadar birçok farklı ürün, parçalanarak mermilere dönüştürülmek üzere fabrikalara götürülmüştür.
Evde geri dönüşüm trendi ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında devletler arasında esen globalleşme rüzgarlarının bir getirisi olan tüketim bazlı ekonomik modele geçilmesiyle başladı. Bu noktada özellikle plastik kaplar gibi tek kullanımlık ürünlerin büyük artış göstermesi, devamında devletlerin devasa çöp yığınlarıyla uğraşmalarına ve geri dönüşüm tesisleri kurmak zorunda kalmalarına neden oldu.
1980’li yıllardan itibaren geri dönüşüm atıklarını ayırmak amacıyla kullanılan çöp ayrıştırıcıları, başta park ve devlet kurumlarında daha sonrasında ise evlerde yaygınlaştı. Sonuç olarak günümüzde neredeyse her köşede geri dönüşümün mihenk taşlarından olan farklı materyaller için ayrılmış çöp kutularına rastlıyoruz.
Geri Dönüşüm Neden Önemli?
Geri dönüşümün önemi konusunu iki başlık altında incelememizde yarar var:
- Ham madde verimliliği
- Atık yönetimi
Bugün sahip olduğumuz ya da kullandığımız çoğu ürün veya eşya, sanki kendiliğinden doğada var oluyormuş gibi dursa da aslında birçok işlemden geçiyor. Sanayi üretiminin en kötü yanlarından biri ise çoğunlukla verimsiz işlemlerin gerçekleşiyor olması. Örneğin size ulaşan bir çantanın içeriği 0.3 kg plastik ve 0.3 kg kumaştan oluşabilir. Ancak neredeyse her zaman çantanın üretimi için çok daha fazla ham madde harcanır.
Tam olarak bu noktada devreye giren geri dönüşüm, iki farklı yönden ham madde verimliliğini daha faydalı hale getirir…
- Öncelikle elinizdeki ürünün içeriğindeki materyallerin belirli bir bölümünün yeniden dolaşıma katılması, üretimdeki ham madde oranını artırır.
- Ayrıca geri dönüşüm yapılması sayesinde ham madde üretimindeki verimsiz işlemler, bir nebze olsa da daha verimli hale getirilir.
Geri dönüşümün önemi konusunda ikinci dikkat edilmesi gereken şey ise atık yönetimidir…
2023 yılı itibarıyla dünya nüfusu 8 milyarı geçmiş durumda. Günden güne yaşam şartlarımızın iyileşmesi ve şehir kültürünün daha da yaygınlaşmasıyla birlikte nüfusun artış göstereceği ve şehirlerdeki yoğunluğun da maksimum seviyesine ulaşacağı düşünülüyor. Böyle bir durumda insanların yarattığı kalabalığın dışında insan kullanımında olan materyallerin kalabalığı da yavaş yavaş şehirleri ve çevresini kaplar hale geliyor.
Özellikle tek kullanımlık ürünlerin artması, çöp toplama alanlarındaki atık tepelerinin günden güne büyümesine ve başa çıkılmaz bir hale gelmesine neden oluyor. Böylesine katastrofik bir sonucu engellemenin tek yolu ise geri dönüşüm uygulamalarını atık yönetiminin en önemli parçası olarak belirlemek. Çünkü dönüştürülmeyen atık, sonsuza dek çöp olarak kalacak ve bizlere, dünyaya, doğaya zarar verecektir.
Geri Dönüşümün Faydaları Neler?
Atık yönetiminin en önemli adımı olan geri dönüşüm, hem şehirlerin daha temiz yaşam alanlarına dönüşmesi hem de doğanın el değmemiş güzelliklerinin korunması için oldukça önemlidir.
Geri dönüşüm faydaları; ekonomik, sosyal, ekolojik ve politik alt başlıklar çerçevesinde incelenebilir.
Geri dönüşüm faydaları konusunu özetlemek gerekirse:
- Ham madde tasarrufu
- İsraf ekonomisinin engellenmesi
- Verimliliği yüksek atık dönüşüm politikası
- Geri dönüşüm kaynaklı ekonomik refah
- Ham madde arzında ekstra kaynak yaratılması sayesinde ülkelerin ekonomik bağımsızlığına destek
- Şehirlerdeki çöp miktarının azaltılmasıyla daha yaşanabilir alanlar
- Üretilen ham madde oranının düşmesi sayesinde daha az karbondioksit salımı ve enerji tüketimi
- Alt sosyo-ekonomik grupların sınırlı kaynağa sahip ürünlere ulaşım imkanının artması
- Çöplüklerden doğaya salınan zararlı kimyasalların azalması
- Çöplüklerde oluşan metan gazının azalması sayesinde hava kirliliğinin önüne geçilmesi
Hangi Atıklar Geri Dönüştürülebilir, Hangi Atıklar Dönüştürülemez?
Geri dönüşüm hakkında en çok bilinen yanlışlardan biri de tüm atıkların geri dönüştürülebileceği yanılgısıdır. Başta cam, metal ve kağıt olmak üzere gündelik hayatımızdaki çoğu atık geri dönüştürülebilir. Ancak bugün dünya için büyük bir sorun haline gelen plastiklerin geri dönüştürülme oranı çok daha azdır. Bazı materyaller ise iç yapıları veya içerdikleri maddeler sebebiyle hiçbir zaman geri dönüştürülemez.
Geri Dönüştürülebilen Atıklar Hangileri?
“Hangi atıklar geri dönüştürülebilir?” sorusunun cevabı, genelde atığın yapıldığı madde ve kullanım biçiminde saklıdır. Örneğin yüksek dayanıklılığa ve erime noktasına sahip olan metaller, ayrıştırıldıkları takdirde kolaylıkla yeniden kullanılmak üzere eritilebilir. Bu sayede en yüksek geri dönüşüm oranları cam ve metal benzeri atıklarda yakalanır.
Öte yandan bazı plastik türleri, kağıtlar ve ahşap ürünleri, daha düşük kalitede ürünler elde etmek için yeniden dönüştürülebilir. Elektronik atıklar ise içerdikleri değerli madenler sebebiyle sıklıkla geri dönüşüme dahil edilir.
Elektronik Atıklar
Elektronik atıklar, kullanıcı elektroniği olarak adlandırılan telefon, bilgisayar, televizyon ve tabletlerden kablo ve elektronik kartlara kadar geniş bir skalaya sahiptir. Başta değerli iletken maddeler, plastik ve alüminyum olmak üzere çeşitli malzemelerin karışımından oluşan elektronik atıkların geri dönüşümü, oldukça kompleks bir süreçtir. Ancak özellikle çiplerde yüksek iletkenliği sayesinde tercih edilen altının geri dönüştürülmesi, ekonomik katkı açısından büyük önem taşır.
Elektronik atıklarınızı ilgili kurumlara veya çöp kutularına teslim edebilirsiniz.
Kağıt Atıkları
Geri dönüştürülebilen atıklar içerisinde en kolay şekilde yeniden kullanıma sokulan materyallerden biri de kağıt atıklardır. Genellikle kağıdın kalitesine ve geri dönüşüme geldiği durumdaki kondisyonuna bağlı olmak üzere ayrıştırılan kağıt atıklar, düşük kalite kağıtların üretiminde kullanılmak üzere parçalanarak hamur haline dönüştürülür. Örneğin, Eminönü’nde bir seyyar satıcıdan aldığınız simiti tutmak için kullandığınız kağıt, bir dönem başkasının kullandığı A4 kağıdı olabilir.
Ülkemizde ayrı bir sektör haline gelen kağıt atık dönüşümü, birçok meslek grubu tarafından gerçekleştirilir. Ancak kağıtların geri dönüşümünde de dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Özellikle kağıtların buruşturulmaması, yemek ve benzeri kaynaklardan gelen lekelerin bulaşmaması ve orijinal formunu olabildiğince koruması oldukça önemlidir.
Bazı Plastik Atıklar
Geri dönüşüm ile ilgili en çok düşülen yanılgılardan biri de tüm plastiklerin dönüştürülüyor olduğu fikridir. Plastikler, şimdiye kadar saydığımız materyallere kıyasla kimyasal işlemlerin çok daha işin içine girdiği süreçler sonrasında elimize ulaşır. Bu sebeple plastiklerin bazıları geri dönüşüme açıkken bazıları değildir. Bu duruma aşağıdaki başlığımızda çok daha detaylı bir şekilde değineceğiz. Yine de en azından plastiklerinizi doğru şekilde diğer atıklarınızdan ayırmak ve yeniden kullanmaya özen göstermek, geri dönüşüm adına yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir.
Metal Atıklar
Hem sanayi hem de gündelik yaşamda neredeyse her an metal atık üretiriz. Metaller, doğaları gereği sert yapılarına rağmen yüksek sıcaklıklarda sıvılaşarak yeniden kullanıma oldukça açıktır. Ayrıca metalleri ayrıştırmak, kompozit malzemelerden oluşan diğer atıkları ayrıştırmaktan çok daha kolaydır.
Metallerin geri dönüşümü konusundaysa ürünün üzerinde boya benzeri kimyasalların olup olmadığı ve metalin karışım miktarları dikkat edilmesi gereken hususlardır. Metaller, diğer ürünlere kıyasla tekrar tekrar geri dönüşüme çok daha açıktır.
Ahşap ve Tekstil Ürünleri
Ana kaynağı ağaçlar ve pamuk gibi bitkisel olan ahşap ve tekstil ürünleri geri dönüştürülebilir. Kumaşlarda suni iplik kullanımına bağlı olarak geri dönüşüm miktarı değişirken ahşap ürünlerinde ise asbest ve benzeri kimyasalların minimum seviyede tutulması amaçlanır. Ahşap ürünleri genelde fiziksel işlemlerden geçirilerek çok daha küçük parçalara ayrılır ve bugün bizim masalarımızı oluşturan MDF ismindeki ahşap türünün yapımı için talaş haline getirilir.
Cam ve Türevleri
Cam ve türevi materyaller, %100 geri dönüşümü yapılabilen nadir atıklardandır. Çeşitli formlarda olabilen camlar, türlerine göre toplandıktan sonra hem fiziksel hem de kimyasal süreçlerden geçirilmek üzere geri dönüşüm tesislerine gönderilir. Aynı zamanda çoğu cam ürün için depozito kampanyaları da bulunmaktadır. Bu şekilde tüketici indirim kazanırken üretici de ham madde tasarrufu yapabilir. Büyük cam fırınlarında eritilen atık camlar, günde bir milyondan fazla şişe ve kavanoza dönüşebilr.
Geri Dönüştürülemeyen Atıklar Hangileri?
Geri dönüştürülemeyen atıklar, genellikle çeşitli plastik türevleri ve kompozit malzemelerden oluşur. Ayrıca içerdiği zehirleyici gaz ve kimyasal maddeler nedeniyle ampul gibi bazı ürünler de geri dönüşüme katılmaz.
Seramikler
Seramikler, yüksek sıcaklıklara dayanabilmeleri ve kırılmaya oldukça açık bir yapıya sahip olmaları sebebiyle geri dönüştürülemeyen atıklar arasında yer alır. Seramiklerin geri dönüştürülmesi adına bazı tesisler bulunsa da çoğu tesis, bir seramik atığın yeniden dolaşıma katılması için yeterli ekipmana sahip değildir. Bu sebeple seramiklerin büyük bir çoğunluğu geri dönüştürülemez ve toplanmaz.
Ampuller
Ampullerin ham maddesinde cam dışında farklı bileşenler de kullanılır. Özellikle LED olmayan ampullerin içerisinde yer alan zehirli gazlar, geri dönüşüm tesislerinde işlenmesini engeller.
Kompozit Ürünler
Tek kullanımlık ürünlerin paketlemeleri içerisinde plastiklerin ardından büyük çoğunluğu kompozit ürünler oluşturur. Özellikle karton bardaklar, pipetler, meyve suyu ve süt kutuları geri dönüştürülemez. Adından da anlaşılabileceği üzere kompozit ürünler, farklı materyallerin birleştirilmesinden oluşur. Bu nedenle geri dönüştürülme işlemleri sırasında anlamlı bir şekilde ayrıştırma sağlanamaz.
Plastik Poşetler, Yiyecek Kapları
Geri dönüştürülemeyen plastikler arasında ilk sırayı plastik poşetler alır. Doğada yok olma süresi 1000 yılı bulabilen plastik poşetlerin yalnızca %1’i dönüştürülebilir. Aynı zamanda yoğurt, margarin ve peynirler için saklama kabı olarak kullanılan plastikler de sert bir plastik türü olan polipropilenden yapıldığı için geri dönüştürülemez.
Tek Kullanımlık Bebek Bezleri, Peçete, Islak Mendil
Tek kullanımlık bebek bezleri, diğer atıklara kıyasla çok daha kirli bir şekilde geri dönüşüm tesislerine geldiği için süreçleri aksatır. Islak mendiller de benzer bir niteliğe sahiptir ve aynı zamanda plastik içerir. Peçeteler ve tuvalet kağıtları ise zaten halihazırda geri dönüştürülmüş kağıtlardan yapıldığı için kullanım sonrasında tekrar bir işleme uygulanamayacak kadar bozunur.
Geri Dönüşüm Sembolleri Ne Anlama Geliyor?
1970 yılında Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde eğitim gören Gary Anderson isimli bir öğrenci tarafından tasarlanan sembol, o yıl düzenlenen Ulusal Dizayn Konferansı’nda ödül kazanarak hayatımıza girdi. Matematikçi August Ferdinand Mobius’un matematiğin en zorlu çalışma sahalarından olan topolojideki Mobius şeridinden ilham alan Gary Anderson, tasarımı üzerinde hiçbir telif hakkı iddia etmedi. Günümüzde Mobius Döngüsü veya Mobius şeridi olarak adlandırılan bu tasarım, en ünlü sembol olsa da farklı geri dönüşüm sembolleri de kullanılıyor.
Mobius Döngüsü
Geri dönüşümün ana sembolü olan Mobius Döngüsü, ülkeler tarafından kabul edilen yasalar çerçevesinde geri dönüştürülebilen ürünlerin üzerine koyuluyor. Ancak bu simge, yerel geri dönüştürücülerin ürünü kabul edeceğini göstermiyor. Ayrıca bilinenin aksine bu sembolün olduğu ürünlerin geri dönüştürülmüş materyalden yapıldığını da ifade etmiyor.
Yeşil Nokta
Bir diğer sıklıkla karıştırılan sembol olan yeşil nokta sembolü, ürünün geri dönüştürülebildiğine işaret etmez. Eğer bir ürün üzerinde yeşil nokta sembolü yer alıyorsa, üreticinin geri dönüşüm çalışmalarına maddi olarak katkıda bulunduğunu ifade eder.
Plastik Sembolleri
Geri dönüşüm sembolleri söz konusu olduğunda en çok kafa karıştıran semboller, plastikler için kullanılanlardır. Plastik sembollerinin geri dönüşüm ile hiçbir alakası yoktur. Plastik üreticileri tarafından geri dönüşüm sembolünün büyük bir ün kazanması sonrasında kullanılan bu semboller, yalnızca plastik türünü ifade eder. Plastiklerin çoğu geri dönüştürülemez! İsterseniz gelin plastik türlerine ve hangilerinin geri dönüştürülebildiğine yakından bakalım.
PETE
Mobius Döngüsü içerisinde yer alan 1 rakamıyla ifade edilen PETE (Polietilen Tereftalat) ve türevleri, hepinizin bildiği üzere su şişeleri gibi gündelik hayatımızda en çok kullanılan plastikleri ifade eder. PETE türevi plastikler en az bir kere geri dönüştürülebilir ve toplanması önemlidir.
HDPE
Yüksek yoğunluklu polietilen olarak adlandırılan HDPE, en güvenli plastiklerden biri olarak kabul edilir. İkincil ve üçüncül geri dönüşümlere oldukça açıktır. PETE ürünleri tekrar kullanıma açık değilken HDPE ürünleri tekrar kullanıma ve geri dönüşüme açıktır. Genellikle piknik masaları, plastik kereste, çöp kutuları ve bazı deterjan ve yağ şişelerini muhafaza etmek için kullanılır.
PVC
Özellikle evcil hayvan ve çocuk oyuncakları yapmakta kullanılan PVC, aynı zamanda su boruları ve pencereleri de içerisine alan geniş bir alanda inşaat için de kullanılır. Saf PVC malzemelerin %1’inden azı geri dönüştürülebilirken PVC plastik kullanılarak üretilen ürünler ise hiçbir şekilde geri dönüştürülemez.
LDPE
Düşük yoğunluklu polietilen olarak adlandırılan LDPE, özellikle mobilyalar, bazı kıyafetler ve ekmek ambalajlarında kullanılır. Diğer plastiklere kıyasla daha az zehirli olarak kabul edilir. LDPE ürünleri tekrar kullanılabilse de her zaman geri dönüştürülemez ve geri dönüşüm kullanım alanları kısıtlıdır.
PP
Polipropilen, sert ve hafif olması sebebiyle çocuk bezleri, kovalar, plastik şişe kapakları ve yoğurt kapları için kullanılır. Polipropilen tekrar kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir bir plastik türüdür.
PS
Strafor içme bardakları, yumurta kartonları ve plastik çatal benzeri tek kullanımlık ürünlerde sıklıkla tercih edilen Polistiren, geri dönüştürülemeyen plastikler arasında yer alır. Yukarıdaki plastik türlerine kıyasla çok daha az geri dönüşüm tesisinde yeniden işlenebilen ürün, geri dönüştürülemez olarak sayılabilir.
Diğer
7 sayısı ile ifade edilen ve BPA, Polikarbonat, LEXAN gibi plastik türlerini içerisinde barındıran Diğer kategorisindeki çoğu plastik geri dönüştürülemez. Günümüzde geri dönüşümleri üzerine çalışmalar bulunsa da henüz standartlaşmış bir yöntem ve tesis sistemi bulunmamaktadır.
Cam
Camlar, %100 geri dönüştürülebilen atıklar arasında yer aldığı için ayrı bir sembol ile ifade edilir. Üzerinde bu sembol alan atık kutusu veya tesislere cam şişelerinizi teslim edebilirsiniz. Cam şişelerinizi renkli ve renksiz olarak ayırmayı, şişe kapaklarını mutlaka çıkarmayı unutmayın.
Alüminyum
Geri dönüşüm sembolleri içerisinde az bilinenlerden biri olan alüminyum sembolü, ürünün geri dönüştürülebilir alüminyumdan yapıldığını ifade eder.
Atık Elektronikler
Özellikle kullanıcı elektroniği üzerinde yer alan ve çöp kutusu üzerine çizilmiş çarpı işaretiyle tanınan atık elektronikler sembolü, ürünün tamamının veya bazı parçalarının geri dönüştürülebileceğini ifade eder. Aynı zamanda elektronik ürünlerin direkt olarak ayrıştırılmadan çöpe atılmasının sakıncalı olduğunu da belirtir. Atık elektronikler içerisinde pil ve bataryanın mutlaka diğer atıklardan ayrıştırılması ve özel olarak hazırlanan çöp kutusu veya tesislere teslim edilmesi gerekir.
Kompostlanabilir Sembolü
EN 13432/14955 Avrupa Standardı çerçevesinde kullanılan ve görece yeni olan bu sembol, ürünün endüstriyel olarak kompostlanabileceğini ifade eder.
Kağıt Geri Dönüşüm Sembolü
Ulusal Kağıt Tüccarları Birliği tarafından patent alınarak kullanılabilen bu sembol, ürünün asgari olarak %50 oranında orijinal atık kağıt veya karton elyaftan yapıldığını ifade eder.
Geri Dönüşüm ile İleri Dönüşüm Arasındaki Farklar
Upcycle ya da ileri dönüşüm ile geri dönüşüm, temelde ham maddenin yeniden kullanımı noktasında birbirinden ayrışır. İleri dönüşüm uygulamalarında atık olarak nitelendirilen ürünler, yeniden, genel yapısı bozunmadan ve genellikle amaçlarının dışında kullanılırken geri dönüşümde atık olarak nitelendirilen maddeler ise ayrıştırılarak başka ürünlere dönüştürülür.
Geri dönüşüm uygulamaları içerisinde örnek olarak eski bir cam şişenin parçalanıp ısıtılarak yeni bir cam şişeye dönüştürülmesi gösterilebilir. Eski bir araba lastiğinin bir bitkinin saksısı olarak kullanılması ise bir ileri dönüşüm örneğidir.
İleri dönüşüm ve geri dönüşüm arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir:
- Geri dönüşümde plastik, metal, kağıt ve cam gibi maddeler ayrıştırılır, ileri dönüşümde ise bireysel olarak uygulanabilecek, ayrıştırmaya ihtiyaç duymayan yeniden kullanım teknikleri tercih edilir.
- İleri dönüşüm, atık yönetiminin üç önemli kuralı olan “Azalt, Yeniden Kullan ve Geri Dönüştür” kurallarının ikinci aşamasını temsil eder. Yani bir materyal geri dönüşüme gönderilmeden önce ileri dönüşüm imkanının olup olmadığı araştırılır.
- Enerji tüketimi konusunda ileri dönüşüm çok daha avantajlıdır ve karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlar.
- İleri dönüşüm ile elde edilen ürünler, genellikle geri dönüşüm sonucu ortaya çıkan ürünlere kıyasla daha kalitelidir. Ancak zehirli kimyasallara karşı ileri dönüşüm yapılan maddenin durumu ve türüne dikkat edilmelidir.
Gündelik Hayatta Uygulayabileceğiniz Geri Dönüşüm Fikirleri
Günümüzde geri dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri de geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen materyallerin tesislerde ayrıştırılması problemidir. Bu sorun karşısında her yıl milyarlarca dolar harcanırken aynı zamanda devasa enerji tüketimi de gerçekleştirilir. Tüm bunlar göze alındığında “Geri dönüşüm evde başlar!” sözünün oldukça önemli olduğunu görebiliriz. Geri dönüşüm maceranızı bir ileri adıma taşımak ve çocuklarınızı bu konuda daha iyi eğitmek istiyorsanız sizin için oldukça kolay geri dönüşüm uygulamaları listeledik.
Kompost Yapın
Evde kompost yapımı, geri dönüşüm önerileri listemizin ilk sırasında yer alıyor. Özellikle gıda ve bazı karton atıkların mikro dünyadaki bakteri ve benzeri canlıların yardımlarıyla ayrıştırılmasını içeren kompost yapımı, geri dönüşümde aktif bir rol oynamanıza ve kendinize yeni bir hobi bulmanıza yardımcı olur.
Kompost yapımı hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki yazımızı inceleyebilirsiniz.
Atık Yağları Yeniden Kullanın ve Depolayın
Günümüzde mutfakların olmazsa olmazı haline gelen atık yağlar, kanalizasyon suyuna karışması durumunda nehirlerde ve denizlerdeki canlı yaşamını tehdit eder. Aynı zamanda binanızın ve şehrinizin tesisatına da zarar verme ihtimali vardır. Atık yağlar, sanılanın aksine yeniden kullanıma açıktır. Atık yağlarınızı depolayarak ilgili kurumlara tespit edebilir ve güvenli bir şekilde bertaraf edilmesini sağlayabilirsiniz.
Atık yağların yeniden kullanımı ve atık yağ alım noktaları hakkında bilgi almak için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
3R Kuralını Uygulayın
Atık yönetiminin üç önemli kuralı “Reduce, Reuse, Recycle”, günden güne artan ve hayatımızı da etkileyen atık sorununun önüne geçmek için oldukça önemlidir. Türkçeye “Azalt, Yeniden Kullan ve Geri Dönüştür” olarak çevrilebilecek bu kuralı ailenizde bir alışkanlık haline getirebilirsiniz. Zamanla kendi evinizde ileri dönüşüm ile yeniden kullanıma soktuğunuz ürünlerin arttığını ve atıklarınızda önemli bir azalma olduğunu fark edeceksiniz.
Atık yönetimi ve ileri dönüşüm fikirleri hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Eski Kağıtlardan Müsvedde Kağıt Yapın
Kağıtlar, diğer atıklara kıyasla geri dönüşüme çok daha fazla açıktır. Üstelik kağıtların geri dönüşümü o kadar kolaydır ki evinizdeki imkanlarla dahi kendinize geri dönüştürülmüş kağıt yapabilirsiniz. Daha detaylı bilgi almak için yukarıda paylaştığımız Bir Nevi Asy kanalı tarafından hazırlanan kağıt geri dönüşümü videosunu izleyebilirsiniz.
Dünyadan Etkileyici Geri Dönüşüm Örnekleri
Dünyadan geri dönüşüm örnekleri söz konusu olduğunda özellikle Avrupa ülkeleri öne çıkıyor. Uzun yıllardır süregelen atık yönetimi politikaları sayesinde yüksek geri dönüşüm oranlarına ulaşan bu ülkeler, geri dönüşümün ekonomik faydalarını da direkt olarak görme şansı yakalıyor. İşte bazı geri dönüşüm lideri ülkeler ve geri dönüşüm oranları…
Almanya
1990 yılında Almanya Ambalaj Yönetmeliği çerçevesinde yapılan düzenlemeler sonrasında atık yönetimi konusunda önemli adımlar atan Almanya, üreticileri geri dönüşüme katkı vermeye ve kurallara uymaya zorladı. Halk nazarında verilen geri dönüşüm eğitimleriyle birlikte 2021 yılı verilerine göre ortalamada %71.1 geri dönüşüm oranı yakalandı ve bu sayı artmaya devam ediyor.
Avusturya
Avrupa’nın önde gelen bir diğer ülkesi olan Avusturya, atık üretimi konusunda getirdiği katı vergiler ile hem atık üretimini azalttı hem de üretici ve tüketicileri geri dönüşüme teşvik etti. ABD Çevre Koruma Ajansı’na göre atık yönetimi politikası söz konusu olduğunda en iyi örneklerden biri Avusturya. Ülke, katı kurallar sayesinde 2020 yılında ambalaj paketlerinde %63.7 geri dönüşüm oranını yakaladı.
Güney Kore
Atık yönetimi konusunda katı kurallarıyla tanınan Güney Kore, halkına yemek atıkları da dahil olmak üzere tüm atıkları ayrıştırmayı zorunlu tutuyor. Öte yandan plastik ithalatının engellenmesi sonrasında ülke içerisinde sayısı artan geri dönüşüm tesisleri, atık yönetimi noktasında Güney Kore’yi bir adım daha ileri taşıdı. Güney Kore, en iyi geri dönüşüm yapan ülkeler arasında yer almasına rağmen bununla yetinmek istemiyor. Yeni geçirilen yasalarla birlikte tek kullanımlık plastik pipetler 2027 yılından itibaren yasaklanacak. Tek kullanımlık poşetler ise halihazırda çoğu süpermarket için yasaklanmış durumda.
Galler
Küçük ada ülkesi Galler, atık yönetimi konusunda pilot ülke olabilecek kadar iyi bir sisteme sahip. Galler Hükümeti, 2000 yılından beri geri dönüşüm için 1 milyar pound harcamış durumda. Öte yandan 2019 verilerine göre ev yemek atıklarının %99’u geri dönüştürülmek ve uygun şekilde bertaraf etmek üzere toplandı. Ülke, 2050 yılına kadar sıfır atık olma sözü verdi.
