Sürdürülebilir Bir Eğitim Modeli: Orman Okulu

Eğitimin sürdürülebilirliği nasıl olur ya da sürdürülebilir eğitim nedir? Bunun gibi soruları artık daha sık duyacağımızın farkındayız. Sürdürülebilirlik, hep belirttiğimiz gibi moda bir terim olmaktan çok hayatımızın her alanını ilgilendiriyor. Okulların da sürdürülebilir bir dünya felsefesi için şekillenmesi ve öğrencilerin yaşanılabilir bir gelecek için öğrenimlerine devam etmesi çok önemli. Orman okulu uygulamaları da bu amaca hizmet ediyor.

Klasik eğitim modellerinin faturasını ödeyen koca bir topluluğuz diyebiliriz. Deneyimlemenin az olduğu, ezbere edindiğimiz sayısız teorik bilginin çoğunun uçup gittiği bir eğitim sisteminden geçtik. Ancak neyse ki günümüzde bu yaklaşımı baştan sona değiştiren bir eğitim modeli var: Sürdürülebilirlik bakışını en doğal haliyle yansıtan ve yaşatan orman okulları…

Doğal kaynakların ve doğal ortamın sunduğu ekoloji, zaten sınırsız bir öğrenme alanı sunarken yeni ve gelecek kuşakları bu imkandan faydalandırmamak, onlara bu sürdürülebilir bilinci kazandıramamak büyük bir hayal kırıklığı olmaz mı?

Fotoğraf: Note Thanun

Orman okulu, her ne kadar Türkiye’de son dönemlerde alt yapısı oluşturulan bir uygulama olsa da dünyanın farklı noktalarında birçok köklü örneğe sahip. 2016 yılının sonlarında Türkiye’de bahsedilmeye başlanan orman okulları, dünyada kavramsal açıdan farklı tanımlamalar ile açıklanıyor. Örneğin İngiltere, 2011’de İngiltere Orman Derneği ile bu kavramı iyiden iyiye kurumsallaştırdı. Derneğe göre orman okulu, “Ağaçlık ya da ormanlık alanda gerçekleştirilen, kişilerin aktif katılımının sağlandığı ve ilham verici bir süreç.” şeklinde tanımlanıyor.

Türkiye’de ise 2020’de önemli bir adım atıldı. Çeşitli dernekler, vakıflar, proje grupları, akademisyenler, aydınlar, çevre aktivistleri, bilim adamları, özel ve resmi okullar, STK’lar, üniversiteler, üniversite öğrencileri, öğretmenler ve eğitim bilimcilerinin katılımıyla hem bireysel hem de kurumsal çalışmaları hayata geçirmek için Orman Okulları Derneği kuruldu. Dernek, ocak 2020’de resmen faaliyetlerine başladı. Orman okulu eğitim yaklaşımının Türkiye’deki resmi kurumu olan dernek, aynı zamanda bu yaklaşımın Türkiye’deki en geniş temsilcisi olma konumunda. Orman Okulları Derneğinin işleyiş ve amaçlarına yakından bakmadan önce orman okulu nedir sorusuna odaklanalım.

Orman Okulu Nedir?

Fotoğraf: Anna Samoylova

Bir grup çocuk hayal edin… Doğada yaşayarak, deneyimleyerek öğreniyorlar. Her şeyden önce mutlular ve yaptıkları her şeyden büyük keyif alıyorlar. Klasik öğrenme biçimlerindeki ezbercilik yerine gözlemleyerek ve uygulayarak öğreniyorlar. Tamamen sürdürülebilir bir eğitim felsefesi içindeler. Açık havadalar. Ormanın içindeler. Kalıcı ve iz bırakan bir eğitim sisteminden faydalanıyorlar. Ve böylesi bir ortamda öğrendiklerini yaşam boyu unutmuyorlar. Tüm bu süreç onlar için gerçekten de benzersiz değil mi?

Çocuk merkezli, ilham verici ve yaratıcılık boyutlarını geliştirici fırsatlar sunan orman okulları, öğrencilerine doğada uzun vadeli bir eğitim programı sunan bir öğrenme sürecini kapsar. Çocukları oynatır, keşfettirir ve risk almaları için cesaretlendirir ki bu adım, bir çocuğun yetişkinlik döneminde onun girişkenlik özelliğini pekiştirir. Neticede doğal hayatın içinde edindikleri birçok deneyim ve yaptıkları uygulamalar onlara öz güven kazandırır, benlik bilincini olgunlaştırır. Orman okulunda öğrencilerin yaratıcılık potansiyellerini geliştirmek için dünya standartlarında geçerli olan bir eğitim-öğretim sistemi benimsenir.

Orman okullarındaki kazanım süreci, öğrencilerin sosyal, duygusal, ruhsal, fiziksel ve entelektüel açıdan gelişimlerine olumlu katkıda bulunur. En önemlisi de çocukların güvende hissettikleri, yargılamayan ve katı olmayan bir ortamın varlığını destekler. Bir sorun ile karşılaşıldığında problem çözme yeteneğinin gelişmesine olanak tanıyarak çocuğun direnç geliştirmesine zemin hazırlar. Bazı riskleri sırtlanarak büyümeye fırsat verir ve dengeli bir ruh hali kazandırır. Tüm bu faktörler nedeniyle orman okulları, öğrencilerinin güçlü, hayal dünyaları gelişkin, özgür ve sorgulayan bireyler haline gelmelerinde önemli bir rol oynar.

Peki Orman Okulları Derneği Neden Kuruldu?

Fotoğraf: Zisland

2016 yılının kasım ayında, eğitim kurumlarına vizyon katmak ve destek vermek amacı ile alternatif bir eğitim anlayışı için oluşturulan Türkiye’nin ilk Orman Okulu Uygulama Merkezi, hayata geçirdiği etkinliklerle hem ebeveynlerin hem de basının büyük ilgisini çekti. Uluslararası standartların sağlanması ve korunması ekseninde bu eğitim modelinin Türkiye’ye yayılması motivasyonu ile Orman Okulları Derneği ortaya çıktı. Eğitim sektöründeki ilgili kurumları ve eğitmenleri ortak ve tek bir çatıda toplamak için gerekli olan sivil toplum örgütü anlayışını hayata geçiren kurum, yasal süreçleri tamamladı ve 2020 yılının ocak ayında hizmet vermeye başladı.

Sonbahar Atölyeleri Ekim Ayı’nda Başlıyor

Fotoğraf: Annie Spratt

İstanbul Şile’de konumlanan Orman Okulu Uygulama Merkezi, Çekmeköy metrosuna 50 dakika uzaklıkta yer alıyor.

Merkezde;

150 metrekare kapalı ahşap sınıf,
10 dönümlük içinde meşe ve gürgen ağaçlarının olduğu ormanlık alan,
Köy fırını,
Köylü pazarı,
Böcek Oteli,
Açık sınıflar,
Kompost alanları bulunuyor.

Orman Okulları Derneği organizasyonu ile yürütülen sonbahar atölyeleri, ilk olarak 10 Ekim 2020’de başladı. Geçen yıl hafta sonları gerçekleştirilen atölyelerde yaş grupları; 2-3 yaş, 4-5 yaş ve 6-7-8 yaş olarak belirlendi. Bu atölyelerde minimum 6 haftalık bir eğitim süreci uygulanıyor.

Orman okulundaki eğitim programı ise yurt dışında Forest School olarak uygulanan alternatif eğitim modelinin baz alınması ve öğrencilere aktarılması ile oluşturuluyor. Uygulanan program da sertifikalı uzman eğitimciler tarafından MEB müfredatına uygun hazırlanıyor.

2021-2022 Eğitim-Öğretim Yılı kapsamında yeni dönemine başlayacak olan orman okulu sonbahar atölyeleri, ekim ayında kapılarını öğrencileri için açacak. Bu yeni dönemin yaş grupları ise 3-4, 5-6 ve 7-8-9 yaş olarak kategorilendirilecek. Eylül ayı boyunca kayıt dönemi devam edecek. Her bir yaş grubu ise kontenjan sınırı ise 15 kişi.

Orman Okulu Programında Neler Var?

Çocuk merkezli olması en belirgin yönüdür. Kendini değerli hisseden, olumlu benlik algısı geliştiren, akran ve öğretmenleriyle çekinmeden iletişim kuran öz güvenli bireyler olmalarına önem verilir.
Eğitim programı esnektir. Bu da çevre ve öğrenci özelliklerine göre uyarlanabilme fırsatı tanır.
Dengeli ve çok yönlü bir gelişim ortamı desteklenir.
Oyun ön plana alınır. Çocukların oyun aracılığı ile öğrenmesi en kalıcı yöntemleri arasındadır.
Keşfederek öğrenme ile çocukların öğrenme sürecine etkin şekilde katılımları sağlanır.
Yaratıcılık beslenir ve yaratıcılığın gelişebilmesi için uygun programlar takip edilir.
Açık hava olanaklarının eğitim sürecinde değerlendirilmesi süreci kolaylaştırır ve uyaran olarak daha zengin bir eğitim ortamı sunar.