Dijital istifçilik nedir sorusu üzerine konuşmanın öncesinde istifçilik nedir, neden ortaya çıkar, bunu konuşalım.
İstifçilik; işe yarayacağı var sayılarak ve sonradan asla kullanılmayacağı aşikar olan eşyaları, anıları ve her şeyi ama her şeyi biriktirmektir. Kıyamamak, yerine yenisini alamayacağını düşünmek, bir daha aynısını bulunamayacağı endişesi, kaybederim düşüncesi ile bir şeyden birkaç tane almak derken bir bakmışsınız evinizin köşesi bucağı, her yeri dolmuş. Üstelik bir gün işe yarar düşüncesi ile istiflenen eşyaların kendine bile yararı olmadığını görürsünüz. Bu eşyalar atılamıyor, atılırsa ruh huzursuzlanıyor, kaybetme korkusu peyda oluyor. İstifçiliğin psikolojide birçok nedeni var. Bunlar; kariyer planlarının yolunda gitmemesi, aileden yeterli ve gerekli sevgiyi görmemek, ağır depresyona girmek, psikoz, bunama. Aniden ortaya çıkan istifçiliğin nedeni fiziksel sorunlar olabilirken uzun zamandır süregelen istifçiliğin nedeni duygusal konular kaynaklı oluyor.
İşte dijital istifçilik nedir sorusunun cevabı da tam olarak bu tanımda gizli. Dijital istifçiliğin gündelik yaşamdaki istifçilikten hiçbir farkı yok, hatta daha sinsi ilerliyor diyebiliriz. Peki dijital istifçilik nedir?
Dijital istifçilik de tıpkı istifçilik gibi belki işe yarar düşüncesiyle ama bu defa telefonda ve bilgisayarda biriktirme yapmaktır. Fotoğraflar, videolar, mesajlar ve daha bir sürü şey. Dijital istifçiliğin altında yatan neden ise özgüvensizlik diye düşünülüyor. Tabii depresyon ve diğer nedenler de olası. Her an bizden bir şey istenebilir gerekçeleri, korku, kaygı, bir şey olacak endişesi ve bu tip kafamızı meşgul eden düşünceler dijital istifçiliğin nedenleri arasında yer alıyor.
Şimdi bakalım, hangi mecralarda ne türden istifler yapıyoruz görelim.
İnstagram Kaydet Butonu
Instagram akışta gezinirken veya keşfette tur atarken bir daha o görseli bulamama kaygısı ile veya sonradan muhakkak dönüp incelerim düşüncesi ile görselleri beğenmekle kalmıyor, bir de kaydediyoruz. Peki sonra kaç tanesine dönüp bir daha bakıyoruz? Evet, bazı mesleki araştırmalarda veri toplamak için uygun bir yol veya kişisel dönüşüm yolculuğunuza eşlik edecek materyallere denk gelince kaydedip saklamak iyi bir fikir gibi görünebilir. Ancak bazı durumlar var ki sanki bir daha asla o görseli göremeyecek, asla o bilgiyi alamayacakmışız gibi elimiz hemen kaydet butonuna gidiyor. Bir arkadaşımıza, yakınımıza o an göndermek için uygun vakit olmadığını düşünüyoruz mesela. Sonra kaydediyoruz fakat ertesi gün bu konu aklımızda bile kalmıyor. Galiba kaydet butonu hafızamızın yerine geçer sanıyoruz, aksine hafızamızı inceden tehdit ediyor gibi, ne dersiniz?
Screenshot (Ekran Görüntüsü)
Galerisi ekran görüntüleri ile dolu olanlar el kaldırsın! Evet, çok önemli şeyleri kesinlikle yok olmamak üzere screenshotlıyoruz, peki sonra? Dönüp kaç tanesine bakıyoruz? Kaç tanesi aklımıza geliyor? Ben size muhteşem(!) matematiğimle tutturabileceğimi düşündüğüm bir yüzde vermek istiyorum; 100 ekran görüntüsünden 2-3 tanesine sonradan dönüp bakıyoruz, o da bir ihtimal. Yani demem o ki akıllı telefonlarda, telefonunun arkasına parmak ucuyla pıt pıtlamak suretiyle olsun, ekrana üç parmağı basılı tutmak suretiyle olsun, her ne şekilde olursa olsun aldığımız ekran görüntüleri evrende bir yerde kaybolup gidiyor. Şaka şaka. Telefonunuzun hafızasını dolduruyor, ancak hiçbir işimize yaramıyor. Bu yazının da ekran görüntüsünü alabilirsiniz ama sonra tekrar açıp okumak kaydıyla.
Yer İşaretleri İmi
İnternet tarayıcıları bize birçok imkan sunan bulunmaz nimetler. Bunlardan biri de sonradan döne döne aramayalım diye yer işaretleri butonu. Çalışırken veya bir araştırma yaparken zaman kazandırır, geri dönüp bakmak istediğimizde kolayca bulmamızı sağlar. Fakat bir süre sonra bu işaretlemeler tamamen kaybetme korkusundan, istifleme dürtüsünden kaynaklı olmaya başlar. Aylar sonra yer işaretleri imine bir göz attığımızda belki de onu oraya neden eklediğimizi bile bir türlü hatırlayamayacağımız sayfalar göreceğiz. Evet, yer işaretlerinin yersiz kullanımı sonucu bir istifçiliğe daha imza atmış bulunmaktayız. Bu sayfayı da yer işaretlerine ekleyelim lütfen, olur mu?
Online Alışverişte Favoriler
Evet, o gömleği çok beğendik, o elbise, o kravat da şahane! Hemen favoriye eklemeliyiz! Nasılsa kim bilir kaç zaman sonra dönüp baktığımızda stoklarda kalmamış olacak. Aynen böyle, yaşadığımız durumun özeti budur. Alışveriş sitesine ya da uygulamasına gireriz. O an ihtiyacımız olmasa dahi bir şeyler gözümüze çarpar ve “sonra” alırım diye favoriye ekleriz. O sonra hiç gelmez. Mevsim değişir, zevkler değişir derken favori listemiz epey kabarır. Sanırım ihtiyacımız olduğunda plan yapıp direkt ihtiyacımıza yönelik alışveriş yapmak, tüketim çılgınlığımızı biraz olsun sakin sulara çekmek en mantıklısı. Ama işte istifçilik başa bela, öyle değil mi?
Telefon Galerisi
Telefonumuzun hafıza kartını ufak ufak kemiren o sinsi kim dersiniz? Elbette galeri, elbette ölümüne çektiğimiz fotoğraflar, videolar ve arkadaşlarımızla, akrabalarımızla whatsapp gruplarında paylaştığımız görseller, etiketler! Bazı insanlar galerisini düzenli olarak temizlerken biz istifçiler öyle miyiz? Asla! Ya bir gün lazım olurlarsa? İşte bu düşünceyle görselleri istifledikten sonra silmeye kıyamayıp bulut hesapları satın almayı göze alıyoruz. Çünkü istifçilik bunu gerektirir.
Bilgisayardaki Dosyalar
Bilgisayarda şenlik var! Yine çalışmalarımızı yedek dosyalar halinde kaydettik ve yine hiçbirine dönüp bakmadık. En son çalıştığımız dosya hangisi ise muhtemelen onun üstünde çalıştık. Yani özetle; bilgisayarda da dosyaları istifledik ve bir dijital istifçilik örneğine daha imza attık.
Destek Alınız
Mizahi bir dille anlattığım şeyin aslında çok ciddi bir mesele olduğunu belirtmek isterim. Sosyal yaşantınızda bir düşüş söz konusu ise çevrenizdekiler tarafından rahatsız olduklarına dair uyarılar almaya başladıysanız ve dijital olarak istiflemenin önüne geçemiyorsanız mutlaka bir uzmana başvurmalı, psikolojik destek alarak yaşam kalitenizi geri kazanmalısınız.
Kapak Fotoğrafı: Gerd Altmann
