Güncelleme Tarihi: 4 Aralık 2023

Anadolu’nun birçok medeniyete ev sahipliği yapması, her açıdan gelişmesine ve zenginleşmesine de neden olmuş. Bu alanlardan bir tanesi de mutfak kültürü. Yüzyıllarca bu topraklarda yaşamış insanlar ve kültürler, farklı lezzetlerin ortaya çıkmasını sağlamış. Bize özel olan ve tadına doyamadığımız bu lezzetleri sizin için listeledik. İşte Türkiye’nin tescilli lezzetleri ve şehirleri listemiz…

Türkiye’de Tescillenmiş Lezzetler ve Bulundukları Şehirler

Türkiye’nin birçok noktasında yer alan popüler yemekler, coğrafi işaretli olarak tescillenmiş durumda. Bu yemeklerden öne çıkanlar ve hazırlanış şekillerine birlikte bakalım.

Muhlama | Rize

Türkiye'nin Tescilli Lezzetleri ve Şehirleri — *Fotoğraf: Halil Nuroğlu*

Oldukça az malzemeyle yapılan ve basit gibi görünen bu yemek, aslında hakkıyla yapmak için ustalık ister. Başta Karadeniz sofraları olmak üzere tüm Türkiye’de sevilerek yenen muhlamanın yapılma süreci ve malzemeleri ise şöyle;

Malzemeler:

2 yemek kaşığı mısır unu
200 gram kolot peyniri
100 gram tereyağı
1 bardak su

Hazırlanışı:

Tereyağı tavaya alınır ve eritilir.
Eriyen tereyağı üzerine mısır unu eklenir ve kavrulur.
Un 1-2 dakika kavrulduktan sonra su eklenir ve iyice karıştırılır.
Son olarak küp küp doğranmış kolot peyniri eklenir.
Dilerseniz peynir eridikten sonra bir parça tereyağı daha ekleyip eridikten sonra ocaktan alabilirsiniz.

Patlıcanlı Kebap | Şanlıurfa

Türkiye’nin her bölgesinde yapılan ve hepimizin aşina olduğu patlıcanlı kebap, köfte ve patlıcanların sırayla şişe dizilerek pişirilmesi ile hazırlanıyor. Fakat bu lezzeti evlerine taşımak isteyen kişiler şiş yerine fırın tepsisinde bu lezzetli yemeği pişirebiliyor.

Malzemeler:

4 adet patlıcan

Köfte için:

500 gram kıyma
1 soğan
2 diş sarımsak
Maydanoz
1 yumurta
1 çay bardağı galeta unu
Tuz
Karabiber
Kimyon
Pul biber

Sosu için:

2 yemek kaşığı sıvı yağ
1 diş sarımsak
1 adet rendelenmiş domates
1 tatlı kaşığı salça
1,5 su bardağı sıcak su
Tuz
Karabiber

Hazırlanışı:

Patlıcanlar soyulmadan dilimlenip tuzlu suda acısı çıkana kadar bekletilir.
Köfte malzemeleri başka bir kapta iyice karıştırılır.
Sos için yağ tavaya alınır sırasıyla salça, domates, sarımsak, tuz, karabiber ve su eklenerek pürüzsüz bir hale getirilir.
Bir tepsiye sırasıyla patlıcanlar ve köfteler dizilir.
En son sos üzerine dökülür ve önceden ısıtılmış 200 derece fırında 30-35 dakika pişirilir.

Antalya Piyazı | Antalya

Piyaz birçok bölgede farklı şekillerde hazırlanan yiyeceklerden biri. Tescilli Türk yemekleri arasında yer alan Antalya piyazının ise bazı ayırt edici özellikleri var. Bunlar kendine özel tarator sozu ve elbette yumurta. Gelin bu tescilli lezzetin tarifine birlikte bakalım.

Malzemeler:

3 su bardağı haşlanmış kuru fasulye
1 adet soğan
1 adet domates
Maydanoz
2 adet haşlanmış yumurta

Tarator sosu için:

3 yemek kaşığı haşlanmış kuru fasulye
1 çay bardağı tahin
3 diş sarımsak
Yarım çay bardağı elma sirkesi
Yarım limon suyu
Yarım çay bardağı zeytinyağı
Yarım çay kaşığı kimyon
1 çay kaşığı tuz

Hazırlanışı:

Tarator sosu için bir rondoya kuru fasulye, sirke, tahin, zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve tuz konarak pürüzsüz hale gelinceye kadar ezilir.
Piyaz için ayrılan fasulyeler ve tarator sosu iyice karıştırılır.
Ardından soğan piyazlık doğranır.
Domates ve maydanoz eklenir.
Son olarak haşlanmış yumurtalar isteğe göre doğranarak piyaza ilave edilir.

Tutmaç Çorbası | Konya

Son yıllarda adı sıklıkla duyulan ve popüler Türk yemekleri arasında yer alan tutmaç çorbası, Konya Büyükşehir Belediyesinin başvurusu sonrası tescillenmiş. Bu harika çorbanın lezzetini artıran şey ise terbiyesi ve sosu denebilir.

Malzemeler:

1 çay bardağı haşlanmış yeşil mercimek
1 çay bardağı erişte
1 çay bardağı haşlanmış nohut
1 litre sıcak su
2 su bardağı tavuk suyu
1 soğan
2 yemek kaşığı tereyağı
Kuru nane

Terbiyesi için:

1 yumurta sarısı
1 yemek kaşığı nişasta
5 yemek kaşığı yoğurt

Hazırlanışı:

Tavuk suyu ve su bir tencereye alınır.
Üzerine mercimek, nohut ve erişte ilave edilir.
Erişteler yumuşadıktan sonra farklı bir kapta nişasta, yoğurt ve yumurta sarısı iyice çırpılır.
Hazırlanan terbiye dikkatli bir şekilde çorbaya ilave edilir.
Bu sırada farklı bir tavada yemekli doğranan soğan iyice sotelenir ve üzerine nane ilave edilir.
Çorba birkaç dakika kaynadıktan sonra soğan ve naneden oluşan sos üzerine dökülerek ocaktan alınır.

Çiğbörek | Eskişehir

Popüler yiyecekler arasında yer alan çiğbörek söz konusu olduğunda adı ile ilgili sonsuz bir tartışma yaşanır. Kimilerine göre bu yiyeceğin adı çibörektir. Türk Patent ve Marka Kurumuna göre bu isimlerin ikisi de doğru. Yiyecek hem çiğ börek hem de çibörek olarak tescillendi. Gelelim bu yemeğin yapılışına;

Malzemeler:

4,5 bardak un
1-1,5 bardak su
2 tatlı kaşığı tuz
350 gram kıyma
Yarım soğan

Hazırlanışı:

Un, su ve tuz karıştırılarak sert bir hamur elde edilir.
İç harcı için orta yağlı kıyma içerisine yarım soğan rendelenir.
İç harca biraz tuz ve karabiber eklendikten sonra biraz su eklenerek harç sulandırılır.
Hamur parçalara ayrılır ve açılır.
Her parça içerisine iç harçtan koyduktan sonra kenarları birleştirilir ve daha iyi kapanması için kesilir.
Hazırlanan çiğ börekler kızgın yağda kızartılır.

Analı Kızlı | Adana

Adana dendiğinde aklınıza ilk olarak kebaplar gelebilir. Fakat Güneydoğu Anadolu’nun sevilen yemeği analı kızlı, Adana Ticaret Odasının başvurusu sonucu tescillenmiş durumda. Yolunuz Adana’ya düşerse bu yemeği yemeden ayrılmayın. Evinizde denemek isterseniz ise işte tarif;

Malzemeler:

2 su bardağı ince bulgur
1 su bardağı irmik
2 yemek kaşığı un
1 yumurta
1 yemek kaşığı biber salçası
Tuz
2 su bardağı sıcak su

İçi için:

200 gram kıyma
1 adet soğan
1 kase haşlanmış nohut
Karabiber
Pul biber
Tuz

Sosu için:

3 yemek kaşığı tereyağı
1 yemek kaşığı domates salçası
1 yemek kaşığı biber salçası
3-4 adet limon tuzu
6 su bardağı su

Hazırlanışı:

İç harç için soğan küçük küçük doğranarak bir tencerede kavrulur.
Üzerine kıyma eklenip suyu çekene kadar pişirilir.
En son tuz ve karabiber eklenerek altı kapatılır ve soğumaya bırakılır.
Derin bir kaba irmik ve bulgur alınır. Üzerine su eklenir ve kapağı kapatılarak şişmeye bırakılır.
Bulgur şişince içerisine salça, yumurta, un ve tuz eklenerek iyice yoğrulur.
Hazırlanan karışım ikiye ayrılır. Bir kısım küçük parçalar halinde yuvarlanır.
Diğer kısım ise daha büyük yuvarlanarak içi oyulur ve kıymalı harç konarak kapatılır.
Tüm hamur bittikten sonra bir tencereye tereyağı alınır ve salça kavrulur.
Limon tuzu, tuz ve su eklenerek kaynaması beklenir.
Su kaynadıktan sonra hazırlanan köfteler eklenir ve 20 dakika pişirilir.
Haşlanmış nohutlar eklenerek 1-2 dakika daha kaynamaya bırakılır ve altı kapatılır.

Buhara Pilavı | Gaziantep

İçerisinde meyvelerin olduğu bir pilav hiç yememiş olabilirsiniz. Fakat Antep’in bu meşhur yemeği Türkiye’nin tescilli lezzetleri arasında. İşte merak edenler için tarifi;

Malzemeler:

1 kilogram kuzu incik
300 gram pirinç
2 adet havuç
2 adet ekşi elma
2 adet ayva
20 gram taze Antep fıstığı
60 gram badem içi
100 gram zeytinyağı
100 gram tereyağı
40 gram domates salçası
Karabiber
Tuz

Hazırlanışı:

Pirinç bir kaba konur ve üzerini geçecek kadar sıcak su eklenerek bekletilir.
Antep fıstığı ve badem bir kapta 5-6 dakika kaynatılır ve kabukları soyulur.
Elma ve ayva kabuklarıyla birlikte 8 dilime bölünerek kararmaması için suda bekletilir.
Havuçlar daire şeklinde ince ince doğranır.
Bir tavaya zeytinyağı ve tereyağ konur. Sırasıyla ve ayrı ayrı Antep fıstığı, badem, ayva, elma ve havuç kavrulur.
Aynı yağa en son kuzu incik parçalar halinde konur ve kavrulur.
Etler farklı bir tencereye alınarak üzerine domates salçası ve 4 bardak su eklenir. Yumuşayıncaya kadar pişirilir.
Su bekletilen pirinçler ayrı bir kapta haşlanır.
Farklı bir tencerenin en dibine fıstık, badem ve etten sonra kavrulmuş elma, ayva ve havuçlar düzgün bir şekilde dizilir.
Haşlanmış pirinçler meyvelerden oluşan zeminin üzerine eklenir.
Et suyunda 3 bardak su pirinçlerin üzerine konur ve 10-15 dakika pişirilir.
Pilav suyu tamamen çekince dinlenmeye bırakılır.
Son olarak düz bir tabak veya tepsi tencerenin ağzına kapatırlır ve tencere ters çevrilir.
Meyveler, et ve fıstık en üstte kaldığında pilav servise hazırdır.

Ayran Aşı | Van

Özellikle yaz günlerinde tercih edilen ve soğuk çorba olarak da bilinen ayran aşı, yapımı oldukça kolay ama bir o kadar da lezzetli bir yemek. Sıcak günlerde sofralarınızdan ayırmak istemeyeceğiniz çorba için işte tarifimiz;

Malzemeler:

1 su bardağı buğday
1 su bardağı nohut
3 su bardağı yoğurt
Tuz
1 tatlı kaşığı kuru nane
1 tutam dereotu
4 su bardağı su

Hazırlanışı:

Buğday ve nohut ayrı ayrı haşlanır.
Yoğurt ve su karıştırılır ve pürüzsüz bir hale getirilir.
İçerisine tuz, dereotu, nane, haşlanmış nohut ve buğday konarak karıştırılır.
Hazırlanan çorba buzdolabında bekletilir ve soğuk servis edilir.

Patlıcan Pehli | Amasya

2022 yılında Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği tarafından tescil ettirilen patlıcan pehli, kuzu etinin seçilmesinden patlıcanların hazırlanmasına kadar büyük bir ustalık ister. Yemeğin isminde yer alan pehli kelimesi, gövdenin iki yanı anlamına gelir ve yapılırken koyunun kaburgası kullanılır.

Malzemeler:

6 adet patlıcan
1 su bardağı sıvı yağ
4 adet domates
1 kilo kaburgadan koyun eti
Karabiber, tuz

Hazırlanışı:

Patlıcanlar alacalı şekilde soyulur.
Hem en hem de boydan 3 parçaya ayrılır.
Kızgın yağda kızartılan patlıcanlar tepsiye dizilir.
Domateslerin kabuğu soyularak halkalar şeklinde kesilir ve patlıcanların üstüne yerleştirilir.
Son olarak haşlanmış etler ve et suyu eklenir.
Tuz ve karabiber eklendikten sonra fırında suyunu çekene kadar pişirilir.

Oruk | Hatay

Genellikle içli köfte olarak bilinen Hatay oruğu, aslında iki şekilde yapılır. Bir tanesi bildiğimiz içli köfte gibi kibbe şeklinde, diğeri ise tepside hazırlanır. 2022 yılında İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tescil ettirilen lezzet, hem şehrin hem de bölgenin en sevilen yiyeceklerinden biridir.

Malzemeler:

3 su bardağı ince bulgur
1 kilo orta yağlı kıyma
2 yemek kaşığı nane
1 soğan
1 tam sarımsak (10-15 diş)
Kırmızı biber, karabiber, tuz

Hazırlanışı:

Bulgur bir tepsiye konur ve ılık suyla ıslatılır.
İçerisine küçük küçük doğranmış soğan ve sarımsak eklenir.
Nane, tuz, karabiber ve kırmızı biber eklenerek 20-25 dakika yoğrulur.
Bulgur yumuşayınca parçalar alınarak içi oyulur ve kıyma eklenir.
Kapatılan parçalar kızgın yağda kızartılır.

Türkiye’de Popüler Gastronomi Şehirleri

Türkiye’de birçok şehir, kendine has lezzetleri ile öne çıkar. Farklı tatları denemekten hoşlananlar için gastronomi şehri olarak kabul edilen bu yerler, özellikle seyahatinine lezzet katmak isteyenlerin ilgisini çeker. Farklı coğrafi bölgelerden öne çıkan şehirler şu şekilde sıralanabilir.

Hatay: Çok uzun yıllardır farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış Hatay, özellikle güneydoğuda yer alan komşularımızla yakın ilişkide olması nedeniyle gastronomi açısından da oldukça gelişmiş. Humus, oruk, kömbe, kabak tatlısı, künefe gibi lezzetleri ile öne çıkan şehir, damak tadımıza en uygun lezzetleri sunmasıyla bilinir.

Gaziantep: Türkiye’nin en lezzetli yemekleri nerede diye sorulsa birçok insanın cevabı Gaziantep olur. Özellikle baklavası ile nam salan şehir; beyran, lahmacun, yuvalama, börk aşı, Arap köftesi, lebeniye çorbası ve mercimekli köftesi gibi popüler yiyecekler ile de gastronomi seyahati yapmak isteyenlerin ilk sırasında yer alır.

Adana: Adıyla özdeş bir kebabı da olan Adana, farklı lezzetleriyle ülkemizin en önemli şehirlerinden biri. Özellikle çocukların çok sevdiği bici bicinin yanı sıra karakuş tatlısı, taş kadayıfı, şırdanı ve şalgamı ile şehir, acı sevenlerin damak tadına hitap etmeyi başarıyor.

Mersin: Tantuni ve cezeryenin başkenti olan Mersin; fındık lahmacunu, Tarsus kebabı ve kerebiç tatlısıyla Akdeniz’in en sevilen lezzetlerini sunmayı başarıyor.

Trabzon: Türkiye gastronomi rotaları arasında şüphesiz Karadeniz’in yeri bir başka. Kendine has lezzetleri ile öne çıkan bu yöre, her öğünde bambaşka bir lezzet sunmayı başarıyor. Akçaabat köftesi, Sürmene pidesi, mısır ekmeği, kara lahana yemeği, hamsili pilavı ve sayamadığımız pek çok lezzeti ile dikkat çeken Trabzon, gastronomi tutkunları için eşsiz noktalardan biri oluyor.

Çoğu Ülkenin Bildiği En Popüler Türk Yemekleri

Türk yemekleri bir başkadır. Böyle düşünen birçok insan, dünyanın farklı yerlerinde göç ettikleri yerlere yemeklerimizi de götürmüş. Kendine has malzemeler ve pişirme usulleri ile ortaya çıkan bu yemekler, elbette kısa sürede herkesin ilgisini çekmiş. Bugün birçok insan özellikle bu yemekleri yerinde tatmak için ülkemize geliyor. Gelemeyenler ise mutlaka kendi ülkelerinde bazı meşhur yemeklerimizi bulabiliyor. İşte dünyada bilinen Türk yemekleri arasından öne çıkanlar…