Güncelleme Tarihi: 25 Eylül 2021
Son zamanlarda daha önce duymadığımız veya duyduğumuz halde dikkat etmediğimiz bir kelime girdi hayatımıza: Müsilaj. Marmara Bölgesi’nde ve deniz kenarındaki illerde yaşayanlar ise aylardır bu doğa olayına şahit oluyor. Dolayısıyla müsilaj nedir ve neden oluşur gibi sorular da sorulmaya başlandı. Bilim insanlarının durumun ciddiyetine dikkat çektiği konuyu biraz daha yakından inceleyelim.
Müsilaj Nedir?
Deniz salyası olarak da bilinen müsilaj, aslında tüm mikroorganizmalar tarafından üretilen yapışkan bir maddedir. Özellikle sukulentler ve kaktüsler birer müsilaj kaynağıdır ve gıdaların depolanması, suyun tutulması için bu madde üretilir. Fakat bu üretim kısıtlı olduğu için dikkat çekmez.
Denizde ise durum biraz daha farklı. Denizdeki mikroorganizmalar tarafından üretilen müsilaj, yoğunluğa göre deniz zeminini ve yüzeyini kaplayabilir. Tıpkı bugün yaşadığımız durum gibi gözle görünür ve yoğun bir salya üretimi, hem denizdeki yaşamı hem de insanları etkiler.
Müsilaj Neden Oluşur?
Deniz altında yaşayan mikroorganizmalar çeşitli nedenlerle çoğalır. Bu nedenlerin başında ise sıcaklıkların normalin üzerinde olması sayılabilir. Özellikle durgun sularda bulunduğu bölgeden ayrılamayan mikroorganizmalar, doğal olarak salgıladıkları müsilaj ile denizin kaplanmasına neden olur.
Özetlemek gerekirse şu an masmavi Marmara’nın sarı, yapışkan bir maddeyle kaplanmasının nedeni kapalı bir deniz olması ve iklim krizi!
Müsilajın Etkileri Nelerdir?
Fotoğraf: Yörük Işık – Sentinel Hub
Deniz salyası, yapışkan bir madde olduğu ve kolay kolay parçalanmadığı için su yüzeyinde kalın bir tabaka oluşturur. Bu tabaka, geçimini balıkçılıkla sağlayanlar için büyük bir engel teşkil eder. Fakat asıl tehlike bu değil.
Müsilaj, denizde bulunan balık yumurtalarını ve larvaları içine hapseder. Onların beslenmesine ve büyümesine engel olur. Böylece deniz altındaki yaşamın devamlılığı açısından tehlike arz eder. Deniz altında ise yine durum farklı değildir. Dipte bulunan midye ve istiridyelerin üzerini örterek onların ışığını keser ve beslenmesini engeller.
Bilim İnsanları Uyarıyor!
Fotoğraf: TRT Haber
Deniz biyologu Mert Gökalp, uzun süredir deniz yüzeyini kaplayan müsilajın gelecekte ciddi bir tehlikenin habercisi olduğunu belirtiyor ve “Bu, Marmara Denizi’nin foseptik çukuru olabileceğinin bir sinyali.” ifadesini kullanıyor.
Marmara’da 2007 yılında yoğun bir şekilde görülen müsilaj, aslında bize denizdeki değişikliğin sinyallerini veriyordu. Fakat biz buna kulak asmadık. Son 40 yıllık verilere bakıldığında bu yıl deniz sıcaklığının ortalamanın 2,5 derece üzerinde olduğu görülüyor. Bilim insanlarına göre denizdeki kirlilik de yaşananların en önemli sebepleri arasında. Marmara Denizi çevresinde 25 milyon insanın yaşaması ve sanayinin bu alanda yoğunlaşması, aslında çeşitliliği çok yüksek olan bir denizin yavaş yavaş sonunu getirdi. Evsel atıklar ve sanayi atıkları doğrudan veya dolaylı olarak denize karıştı ve Marmara’da oluşan kirlilik sıcaklığın dengelenememesine neden oldu.
Su yüzeyindeki korkunç manzara, müsilaj nasıl temizlenir sorusunu da beraberinde getirdi. Bugünün teknolojisi ile elbette yüzeyde bulunan bu tabaka kısmen temizlenebilir. Fakat deniz sıcaklığı, oksijen seviyesi ve akıntılar normal seviyeye gelmedikçe mikroorganizmalar Marmara’da kalmaya ve salya üretmeye devam edecek. Ayrıca dipteki salyanın temizlenmesi mümkün olmadığı için deniz yaşamı müsilajdan olumsuz etkilenecek.
Bu nedenle geçici bir çözüm aramak yerine Marmara Denizi’ne ve doğamıza verdiğimiz zararın önüne nasıl geçeceğimizi kendimize sormalıyız. Atık yönetimimizi yeniden düzenlemeli, doğa dostu ve sürdürülebilir bir hayat sürmeliyiz. Böylece doğaya verdiğimiz zararları azaltabilir ve geri dönülemez bir noktaya gelmeden zenginliklerimizi koruyabiliriz.
