Güncelleme Tarihi: 19 Eylül 2022
Birleşmiş Milletler, 2021-2030 yılları arasını ‘Ekosistem Restorasyon On Yılı’ ilan etti ve bununla birlikte 2030 yılı, iklim kriziyle mücadelede belirleyici yıl olma özelliğini bir kat daha artırmış oldu. Peki, ekosistem restorasyonu nedir ve geleceğimiz için neden önemli?
Ekosistem restorasyonu, tahrip olmuş ekosistemlerin iyileştirilmesini, henüz bozulmamış ekosistemlerin ise korunmasını hedefliyor. Sağlıklı deniz ve kara ekosistemleri içinde zengin biyolojik çeşitlilik barındırıyor ve verimli tarım toprakları sağlamadan karbon hapsetmeye kadar insanlığa sayısız faydası var. Ekosistemler korunmadığı ve tahrip edilmeye devam ettiği takdirde ise BM, bir milyon canlı türünün tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı görüşünde.
Gelelim bozulmanın nasıl gerçekleştiğine… Tarım arazisi açma ihtiyacı sebebiyle ormanların kesilmesiyle oluşan ormansızlaşma başta olmak üzere yeşil alanların tahribatı, başarısız atık yönetimi ve göl, nehir, deniz kıyıları gibi doğal alanların aşırı kirletilmesiyle birlikte insan kaynaklı bozulmalar, ekosistemlerin zarar görmesine yol açıyor. Üstelik zarar gören tüm bu ekosistemlerde binlerce canlı popülasyonu tehdit altında kalıyor. Öte yandan üretimde pestisit kullanılan toprağın verimi azalırken denizdeki balık sayısı düşüyor, geçimini bu kaynaklardan sağlayan milyonlarca insan olumsuz etkileniyor. Gıdamızın %95’ini topraktan elde ettiğimizi düşünürsek aslında her birimiz bu kayıptan fazlasıyla etkileniyoruz.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)’e göre ise çözüm, ekosistem restorasyonu ile kirlilik ve iklim krizi tehditleri karşısında güçsüzleşen ekosistemlerimizi yeniden sağlıklı hale getirmek.
Yapılabileceklerden bazıları ise şu şekilde:
- Şehirlerin ağaçlandırılması ve yeşil alanların korunmasıyla hava kirliliğinin önüne geçilmesi
- Kıyı ve deniz alanlarının özellikle plastik kirliliğinden ve endüstriyel atıklardan korunması ve temizlenmesi
- Mangrove ve mercan resifleri gibi doğal dengenin korunmasında ve karbon tutmada büyük rolü olan bitkilerin ve canlıların korunması, biyolojik çeşitlilik kaybının önüne geçilmesi
- Önümüzdeki on yıllarda dünya nüfusunun 9 milyara ulaşacağını göz önünde bulundurursak herkesin beslenmesi için katbekat daha fazla kaynağa ihtiyaç duyulacağı kesin. Tarımda zararlı ve sürdürülebilir olmayan yöntemlerin, toprağa saygılı ve sürdürülebilir olan yöntemlerle değiştirilmesi en önemli adımlardan bir tanesi. Su ve gıda güvenliği, iklim krizinin göz ardı edildiği her geçen yıl ciddiyetini maalesef artıracak.
- Hesaplamalara göre 350 milyon hektar zarar görmüş ekosistem alanının restorasyonu toplam 1 milyar dolara mal olurken, ekonomiye 9 trilyon dolar olarak geri dönebilecek. Bunun için restorasyona yeterli bütçenin ayrılması gerek.
- Son olarak ekosistem restorasyon çabaları, Paris Anlaşması’nın belirlediği küresel ısınmanın 2 derece altında tutulması hedeflerinin gerçekleştirilmesine de destek olacak.
Ekosistem Nedir?
Fotoğraf: Gryffyn
Ekosistem, belirli bir coğrafya alanı içerisinde birbiriyle uyum içerisinde yaşayan canlı türleri yani bitkiler, organizmalar, hayvanlar ve bütün cansız çevrenin oluşturduğu ekolojik sistemlerdir. Ormanlar, okyanuslar, sulak alanlar, tarım arazileri/ekili alanlar ve kentlerin her biri ayrı ekosistemleri oluşturur.
Ekosistemler zayıfladıkça karbon depolamak yerine karbonları serbest bırakır. Zarar gören ekosistemlerimizi yeniden canlandırmak ve korumak, iklim kriziyle mücadele için önümüzdeki her yıl çok değerli. Burada görev; ülkelere, yerel yönetimlere ve özel sektöre düşüyor. Unutmayalım ki sağlıklı ekosistemler, sağlıklı bir gezegen ve sağlıklı bir gelecek demek.
Yaşanabilir bir gelecek için hepimizin yapabileceği bir şeyler var. Aşağıda yer alan linkte ekosistem restorasyonunda bireylerin, organizasyonların ve ülkelerin sırasıyla neler yapabileceği tek bir el kitabında birleştirilmiş.
“Bir birey olarak ben ne yapabilirim?” diye düşünüyorsanız buradaki linke göz atabilirsiniz.
Kapak Fotoğrafı: QUI
