Çoğumuz su altı belgesellerinde mercan resiflerinin oluşturduğu olağanüstü renk paletlerine bakarken hayranlığımızı gizleyemeyiz. Doğanın en güzel ürünlerinden olan mercan resifleri, on binlerce yıldır denizlerin yegane halısı olarak görev yapmakta. Peki mercan resifi nedir? Mercan resifleri nasıl oluşur? Gelin en ünlü mercan resifleri ile birlikte doğanın bu inanılmaz mucizesine yakından bakalım…
Mercan Resifi Nedir?
Mercan resifleri, her ne kadar dışarıdan bakıldığında cansız dursa da, onları üreten, fazlasıyla canlı mikroorganizma grupları bulunmakta. Sert mercan hayvanları olarak bildiğimiz bu minik dostlarımız, kalsiyum karbonat ya da bir diğer adıyla kireç taşı ile mercan resiflerini oluşturur. Polipler olarak da adlandırılan sert mercan hayvanları, üretilen kireç taşı yapısının üstünde bir araya gelerek canlı bir doku oluşturur. Birçok farklı renge ve formasyona sahip olabilen mercan resifleri, dünyadaki okyanus ve deniz alanlarının yalnızca %0.1’ini işgal etmelerine rağmen, suda yaşayan canlıların %25’inden fazlasına ev sahipliği yapar.
Mercan resifi çeşitleri, tüm canlılar için adeta bir han görevi görüyor. Resiflerle uyumlu olarak yaşayabilen mikroorganizmalar ve resifleri evi olarak bellemiş balık ve yumuşakça türleri bulunuyor. Binlerce farklı türü olan mercan resifleri, genelde iki yol ile hayatlarını idame ettiriyor. Bir kısmı vücutlarının kenarlarındaki dokungaçlı ve dikenli yapılar ile plankton, küçük balıklar ve yumuşakçaları yakalıyor, diğer bir kısmı ise zooxanthellae adlı bir canlı ile mutual yaşam kuruyor. Bir alg türü olan zooxanthellae, mercan resiflerinin üst tabaklarında bir araya gelerek fotosentez yapıyor ve resifler için gerekli olan besinleri alt tabakalara iletiyor.
Daha önce de bahsettiğimiz üzere mercan resiflerinin birçok farklı türü bulunuyor. Genellikle fotosentez yapmak amacıyla kıyıya yakın ve sığ bölgelerde yetişen mercan resiflerinin en sık rastlanan formasyonları, saçak, platform, bariyer ve atol resifleri olarak biliniyor. Lagünler ya da diğer bilinen adıyla deniz kulakları, bu resifler için biçilmiş kaftan.
En Ünlü Mercan Resifleri
Büyük Set Resifi
Görsel: NASA
Batı Avustralya kıyılarında bulunan Büyük Set Resifi, dünyanın en büyük mercan resifi topluluğu olarak biliniyor. Resifin kapladığı toplam alan 344.000 kilometre kare olarak hesaplanıyor. Bu, neredeyse Almanya’nın büyüklüğüne eşit! Birçoğumuz canlıların oluşturduğu en büyük yapının insan elinden çıkmış olduğunu düşünürüz. Fakat Büyük Set Resifi canlıların oluşturduğu en büyük yapı olmakla kalmıyor, uzaydan dahi gözlemlenebiliyor. Avustralya için büyük bir ticari kapı olan Büyük Set Resifi, her yıl milyonlarca turisti bu büyük mucizeyi görmek için kendisine çekiyor.
Belize Set Resifi
Görsel: Wikimedia Commons
Orta Amerika’nın kuzeydoğusunda bulunan Belize’nin kıyısını mesken tutmuş olağanüstü resifler, Büyük Set Resifi’nden sonraki en büyük mercan resifi olarak biliniyor. Belize Set Resifi’nin, 300 kilometre genişliği ve 900 kilometre uzunluğu bulunuyor. Mercan resiflerini ilk çalışan bilim insanlarından olan Charles Darwin, Belize Set Resifi hakkında “Kuzey Amerika’daki en dikkat çekici resifler” cümlesini kurmuş.
Kızıldeniz Mercan Resifi
Mezopotamya’nın doğa harikalarla dolu bölgesi Kızıldeniz’de gözlere şenlik mercan resifleri bulunuyor. Binlerce çeşit canlıya ev sahipliği yapan resifler, scuba diving hastaları için biçilmiş kaftan. Kızıldeniz Mercan Resifi, iç denizlerdeki en büyük mercan resiflerinden biri olarak biliniyor.
Mercan Resifleri Tehlikede
Görsel: Prilfish
Küresel Isıtma sebebiyle artan sıcaklıklar, mercan resiflerini tehdit ediyor. Uzmanlara göre bilinen birçok mercan resifi, 2045 yılında yok olacak. 2100 yılında ise mercan resiflerinin bir daha asla görülmemek üzere yok olacağı öngörülüyor. Bunun başlıca sebepleri daha önce de bahsettiğimiz zooxanthellae adlı simbiyotik alglerin, artan hava sıcaklıkları sebebiyle daha fazla asit salgılaması. Bunun sonucunda ise resifler bir bir beyazlıyor ve ölüyor.
Doğanın en büyük düşmanı olan insanlık, yine güzel olan şeylere karşı bıçağını bilemekten geri durmuyor. Çocuklarımıza dünyanın en harika oluşumlarını videolardan değil, canlı olarak gösterebilmek için küresel ısıtmanın önüne geçmeliyiz. Çünkü ne yazık ki başka bir dünya, başka okyanuslar ve başka mercan resifleri asla var olmayacak!
Kapak Fotoğrafı: Joakant
