Güncelleme Tarihi: 23 Ekim 2021
Son günlerde gündemi oldukça meşgul eden Tokyo 2020 Olimpiyatları sona erdi. İnsanlık tarihinin en önemli etkinliklerinden olan olimpiyatlar, yıllardır medeniyetimizin podyumu olarak görülüyor. Bu doğrultuda Japonya Olimpiyat Komitesi, insanlığın gündemindeki en büyük sorun olan küresel ısıtma ve iklim krizine dikkat çekmek amacıyla Tokyo 2020 Olimpiyatları’nı şimdiye kadarki en yeşil olimpiyatlar olarak tasarlayacaklarını söylemişti. Bu yolda birçok adım atan komite, dışarıdan bakıldığında amaçlarını gerçekleştirmiş gibi görünüyor. Peki vadedilen bu amaçlar ne kadar doğru? Tokyo 2020 Olimpiyatları gerçekten sürdürülebilir ve doğa dostu muydu?
Sürdürülebilir Olimpiyatlar İçin Yapılanlar
Görsel: South China Morning Post
“Birlikte daha iyi olalım: Gezegenimiz ve tüm insanlık için” sloganı, olimpiyatların sürdürülebilirlik konusundaki mottosuydu. İnsanlığa örnek olma amacıyla yola çıkan komite, Tokyo 2020 Olimpiyatları’nın olabildiğince yeşil olması için büyük çaba harcadı. Gelin neler yapıldı birlikte bakalım…
- Podyumlar ve birçok oyun alanı geri dönüştürülmüş materyalden tasarlandı.
- Madalyalar halk tarafından bağışlanan eski cep telefonları geri dönüştürülerek üretildi.
- Sporcuları taşıyan araçlar hidrojen ve elektrikle çalışıyordu.
- Sporcuların konakladığı oteller prefabrik olarak tasarlandı ve oyunlar sonrasında apartmanlara dönüştürülecek.
- İnşaatlarda kullanılan materyaller için Japonya’nın yerel ağaçlarından gelen tahtalar seçildi. Kullanım sonrası büyük çoğunluğu boşa çıkacak tahtalar, geri dönüşüme uygun olarak tasarlandı ve planlandı.
- Sporcuların odalarındaki yataklar atık kartonlardan üretildi.
- Karbon emisyonunun azaltılması için tüm araç kullanımı planlanarak sınırlandırıldı.
Olimpiyatlarda Greenwashing
Görsel: Diema
Her alanda olduğu gibi sürdürülebilirlik kavramı da ticari ve tanıtım çıkarları için amacının dışına çıkarak kullanılabiliyor. Bazı uzmanlara göre Tokyo 2020 Olimpiyatları, son zamanlardaki en büyük greenwashing olaylarından biri. Dünyanın birçok yerinden araştırmacının hazırladığı bir makaleye göre Tokyo 2020 Olimpiyatları, iddia edildiği gibi en yeşil ve sürdürülebilir olimpiyatlar olmaya yakın bile değil!
1992’den beri yapılan olimpiyatları inceleyen araştırmacılar, Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunlarını 16 olimpiyat içerisinde üçüncü “en az sürdürülebilir” olimpiyat olarak belirledi. Araştırmacılardan biri olan Sven Daniel Wolfe, olimpiyatların sürdürülebilirlik açısından gelişimini şu şekilde özetliyor:
“1992 yılından beri olimpiyatlardaki sürdürülebilirlik, her alanda sürekli bir azalış eğrisi gösterdi.”
Peki dışarıdan bakıldığında güzel amaçları varmış gibi görünen olimpiyatlar, ne oldu da bu hale geldi?
Rainforest Action Network, yaptığı araştırmada tamamiyle sürdürülebilir olarak tasarlandığı belirtilen stadyum ve otellerde kullanılan kontraplakların, yağmur ormanlarından geldiğini belirledi. Japonya ve Endonezya’nın önemli ormanlarından getirilen ağaçların kesilmesinin, bu bölgelerde ormansızlaşmaya sebep olacağı saptandı. Ayrıca RAN, olimpiyatlar için özel olarak yetiştirilen bazı ağaçların palmiye yağı üretilen tarlaların yok olmasına sebep olduğunu iddia ediyor. Tüm bu iddialar karşısında olimpiyat komitesi ise sessizliğini koruyor.
Birçok eleştirmene göre kendi ülkelerinde ellerinden geleni yapmaya çalışan Japon yetkililer, ülke dışından gelen sporcuların yol açtığı karbon emisyonu artışını göz ardı ediyor. Tokyo 2020 Olimpiyatlarında 5.500 sporcu yarıştı. Ne kadar fazla sporcu, o kadar fazla etkinlik ve enerji harcanması anlamına geliyor. Ayrıca olimpiyatların yarattığı insan hareketliliği de vadedildiği kadar kontrol edilemedi. Olimpiyatlar için atılan her adım, dünyanın ortalama ekolojik ayak izini arttırdı. Japonya halkından ve özellikle esnafından sürdürülebilirlik konusunda sözler alınsa da bu sözler pratikte yerine getirilmedi.
Daha Yeşil Olimpiyatlar Nasıl Sağlanır?
Görsel: Roopal
Tüm bunlara rağmen birçok çevre aktivisti topluluk, Tokyo Olimpiyatları için en azından çabalandığını düşünüyor. Olimpiyatların çevre açısından en büyük sorunu, dünyanın en büyük etkinliklerinden biri olması. Olimpiyat komiteleri ne kadar önlem alırsa alsın, olimpiyatlar bu denli büyük olduğu sürece her daim çevre kirliliğini yanında getirecektir.
Uzmanlara göre alınabilecek en iyi önlemlerden biri, oyunların sayısını düşürerek sporcu sayısını azaltmak. Diğer bir önemli nokta olarak olimpiyatların sürdürülebilirliğinin birçok bağımsız kurumdan denetlenmesi gerektiğine parmak basılıyor. Tokyo 2020 Olimpiyatları, sürdürülebilirlik konusundaki büyük iddialarını ortaya atarken fazlasıyla kendi içine kapanıktı. Yazımızda bahsettiğimiz üzere birçok bağımsız araştırma topluluğu, komitenin fazlasıyla haksız olduğunu ortaya çıkardı. Bilimin içine girdiği her konuda olduğu gibi sürdürülebilirlik, yalnızca şeffaflık ve bilime inanç ile sağlanabilir.
Kapak Fotoğrafı: Wikimedia Commons
