Metaverse’ün Karanlık Yüzü

Metaverse, Facebook tarafından açıklandığından beri vadettikleriyle gündemden düşmek bilmedi. Sanal bir gerçeklikte her şeye sıfırdan başlama fikri, adeta yeni bir kıta keşfeden fetihçi kolonistlerin kapıldığı cazibeyi andırıyor. Herkes bu “yeni dünya”da hem neler olacağını merakla bekliyor, hem de köşe kapmaca oynuyor. Firmalar Metaverse’de toplantılar düzenleyip bu yeni alemde yer edinmeye çalışırken bireysel mülk edinme de bir hayli popüler. Bunların yanı sıra eğlence ve moda sektörleri de yavaş yavaş bu dünyanın bir parçası haline gelmeye başladı. İnsanlar “avatar”larına sanal kıyafetler satın alıyor ve yalnızca Metaverse’e özgü konserlerde doyasıya eğleniyor.

İlk bakışta bu sanal dünyanın saydığımız özelliklerine odaklanırsak tablo gayet ümit verici. Fakat tıpkı sosyal medyada olduğu gibi Metaverse’ün sanal bir alem oluşu, bazı konuların suistimaline de olanak tanıyor. İnsanlar maddi dünyada yasalardan veya alacakları cevaplardan korkup söylemeye cesaret edemeyecekleri şeyleri bu mecralarda dillendirebiliyorlar. Daha da kötüsü, Metaverse’de bu suni “özgürlük”, yalnızca sözsel bir boyutta kalmıyor. Sanal dahi olsa avatarların bir formu ve kendilerine ait olması gereken bir alanları var. Bazı kullanıcılar, bu alanları ihlal ederek sanal taciz gibi görece yeni bir kavramı gündemimize soktu. Görece olmasının sebebi, zaten sosyal medyada sanal tacize uğrayan birçok insan var. Fakat Metaverse’e sanal gözlükler aracılığıyla bağlanıldığı için bu dünyadaki tecrübeler, doğrudan beyindeki sinirlere aktarılıyor. Bu durumda da beyin, olup biteni gerçekmiş gibi algılıyor. Bu yüzden Metaverse’deki sanal taciz vakaları, içinde daha yoğun bir şiddet barındırıyor.

Metaverse’de Sanal Taciz

Fotoğraf: Fly D Hdemalsy

Jordan Belamire, Metaverse’ün Horizon Worlds oyununa bağlandıktan tam 1 dakika sonra bir grup erkek tarafından sistematik bir biçimde tacize uğradı. Erkekler, hem sözlü bir biçimde kadını taciz etti, hem de avatarını köşeye sıkıştırarak hareket etmesine izin vermedi. Jordan bu durumdan hoşnutsuzluğunu ifade etse de tacizciler, kadına yalan söylediğini ve bu durumdan onun da hoşnut olduğunu belirten sözler sarf ettiler. Belamire, bu durumu kaleme alıp online platformlarda paylaştığında da durum değişmedi. Birçok kişi, bunun yalnızca bir “oyun” olduğunu belirterek kadının tecrübesini görmezden geldi. Neyse ki online taciz ve siber zorbalık konularında farkındalık geliştirmiş bazıları, kadının bu tecrübesine sahip çıktı ve onun yanında oldular.

Horizon Worlds’ün CEO’su Vivek Sharma ise durumu “oldukça talihsiz” olarak nitelendirip geçmekle yetindi.

Dijital Nefreti Engelleme Derneği’nin araştırmasına göre:

Horizon Worlds’te yedi dakikada bir taciz kategorisine girebilecek davranışlar sergileniyor.
İşin daha da korkuncu, bu davranışlar çocuklara da yansıtılıyor. Henüz çocuk olduğunu belirtmesine rağmen cinsel hakarete uğrayan avatarların sayısı bir hayli fazla.
Tüm bunların yanı sıra ırkçı küfürler ve toplumsal travmalarla dalga geçme gibi hassas noktalara umarsızca dokunan insanlar da var.
Facebook, Horizon Worlds’te karşılaştıkları 100 farklı olumsuzluktan yalnızca 51 tanesine karşı yaptırım uygulama kapasitesine sahip. Fakat henüz bu davranışlara hiçbir yaptırım gelmedi.

Facebook, bu olumsuz senaryoların önüne geçmek için avatarların çevresine görünmez bir “kişisel alan” kalkanı örüyor. Bu kişisel alan kalkanı belki köşeye sıkıştırma veya sanal olarak da dokunma içeren tacizlerin önüne geçebilir. Fakat bu tek başına yeterli bir çözüm oluşturur mu, tartışmaya açık…

Yeterli bir çözüm arayışı bu denli gündemdeyken hukuki yaptırım ihtimalleri de sık sık gündeme geliyor.