Çeşitli şehirlerde faaliyetlerini sürdüren toplamda 17 sivil toplum kuruluşu, Türkiye’nin daha sürdürülebilir bir ekonomi ve enerji politikasına sahip olması için 2030 yılına kadar kömürden adil çıkış çağrısı yaptı.
Yayımladıkları bildiriyle hükümete çağrıda bulunan STK’ler, kömürlü termik santrallerin Türkiye coğrafyasına her geçen gün hava kirliliği getirdiğini ve tarım topraklarının zehirlendiğini kaydetti. STK’lerin talepleri içerisinde mevcut termik santrallerin 2030 yılına kadar kapatılması ve yeni bir inşaata başlanmaması yer aldı.
Kömürün Vadesi Doldu
Dünyanın son yıllarda yaşadığı enerji krizi karşısında kömüre karşı talep yeniden artış gösteriyor. Küresel ısıtmanın başlıca kaynaklarından olan fosil yakıtlar, ülkemizin enerji ihtiyacının önemli bölümünü karşılıyor. Ülkemizde toplamda 67 kömür termik santrali yer alıyor.
Muğla, Kahramanmaraş, Çanakkale, Antalya, İzmir, Denizli, Sivas, Adana, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Karaman ve Hatay illerinde yıllardır doğa odaklı mücadelelerini sürdüren STK’ler, enerji üretiminde Türkiye’nin kömüre muhtaç olmadığını ve yapılacak yatırımlarla birlikte güneş ve rüzgar enerjilerinin kullanılabileceğini belirtiyor.
STK’lerin yayımladığı bildirideki talepleri ise şu şekilde:
- Mevcut kömürlü termik santraller bugünden başlayarak 2030 yılına kadar kademeli olarak kapatılsın.
- Yeni kömür santralleri ve kömür madenleri için verilmiş izinler istisnasız iptal edilsin.
- Kömür madeni genişletmeleri durdurulsun.
- Kömür arama çalışmaları durdurulsun.
- Kömür madenlerinde ve termik santrallerde çalışan tüm emekçiler özlük haklarını ve geleceklerini güvence altına alacak programlarla desteklensin.
- Kömür bölgelerinde yaşanan ağır ekolojik yıkım ve buna bağlı insan sağlığındaki ve yerel ekonomideki çöküşün onarılması için etkilenen tüm ekosistemleri ve halkı kapsayan iyileştirme programları hayata geçirilsin.
- Krizlere karşı dirençli bir toplumu inşa etmek için şirketlerin çıkarlarını değil, kamu yararını, bilimi önceleyen politikalar geliştirilsin.
Kömürden Adil Çıkış Hedef: 2030
Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle kömürden uzaklaşan ülkeler yeniden termik santrallere yönelmişken özel durumların dışında tüm dünyada kömür termik santral inşaatı hızla azalıyor. Geçtiğimiz günlerde dünyanın en büyük kömür tüketici ve üreticilerinden olan Hindistan, artık termik santral yapmama kararı almaya hazırlandığını açıklarken Global Energy Monitor tarafından yayımlanan rapora göre Türkiye, planlanan kömürlü termik santral kapasitesi konusunda dünyada üçüncü sırada yer alıyor.
Yayımlanan bildiri, kömürlü termik santral kullanımının hava kirliliği kaynaklı olarak toplamda 4.8 trilyon TL sağlık maliyetine ve 196.091 erken ölüme yol açtığını kaydederken kömür madenciliğinin yöre halkı üzerinde hem kültürel hem de maddi etkisi üzerinde duruyor.
STK’lere göre kimsenin işsiz, güvencesiz, sağlıksız ve enerjisiz kalmadığı, “kömürden adil çıkış” mümkün. Bu kapsamda çalışmaların hemen başlatılması büyük önem taşıyor. Dünyada Finlandiya gibi birçok yeşil dönüşüm örneği bulunuyor. Türkiye; hidroelektrik, jeotermal, güneş, dalga ve rüzgar enerjisi üretimi için diğer ülkelerin aksine birçok kaynağa sahipken hala enerji üretiminde kömüre bağlı durumda.
Çağrı yapan kurumlar ise şu şekilde:
- Adana – Çevre ve Tüketici Koruma Derneği
- Adana – Doğu Akdeniz Çevre Platformu
- Antalya – Korkuteli Dereköy Köylüleri
- Balıkesir – Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
- Bursa – Doğayı ve Çevreyi Koruma Derneği
- Bursa – Nilüfer Gençlik Meclisi
- Çanakkale – Çan Çevre Derneği
- Denizli – Avdan Platformu
- Eskişehir – Eskişehir Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği
- Hatay – Antakya Çevre Koruma Derneği
- İzmir – Ege Çevre ve Kültür Platformu
- İzmir – Foça Çevre ve Kültür Platformu
- Kahramanmaraş – Afşin / Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu
- Karaman – Karaman Ekoloji Derneği
- Muğla – İkizköy Çevre Komitesi
- Muğla – Muğla Çevre Platformu
- Sivas – Bakırtepe Çevre Platformu
Bildiri: Kömürden Adil Çıkış Hedef: 2030 Bildirisi
Fotoğraf: Unsplash | Johannes Plenio