Yazın eli kulağında, Hıdırellez de kollarını sıvadı, bizden dileklerimizi bekliyor. Kağıdı, kalemi, tütsüleri hazır ettik mi? O halde başlıyoruz. Hoş geldin Hıdırellez! Bu sene senden beklentimiz çok fazla.
Hıdırellez; bayramların en renklisi, en şenliklisi. Bayram olmanın ötesinde bir gelenek, bir ritüel. Hele ki şu sıralar duaya, geleceğe umutla bağlanmaya ihtiyaç duyduğumuz günlerde bu bayram bize ilaç gibi gelecek.
Anadolu’da, Balkanlar’da, Orta Doğu ve Orta Asya’da asırlardır kutlanan bu bayramda Hızır’ın yetişip dertlere deva olacağına inanılır. Öyle ya; Hızır, ölümün bile çaresini bulmuştur, inanç böyledir. Hızır Hıdırellez’de dua eden insanların arasında dolaşır, bu dileklerini gerçekleştirmek için hepsini can kulağıyla dinler ve biz onu görmesek de o buralardadır, bizimledir. Mitolojik bir geçmişinin olmasının ötesinde bu inanış dine de dayandırılır ancak her şeyden önce insan ruhu bunu ister. Yani insan; inanmak, istemek üzerine yaratılmıştır. Bu sebeple ister gelinlik yaşa gelmiş kadınların içi su dolu çömleklere bıraktığı dilekleriyle, ister gül ağacına bağlanan minik bir çaputun üstünde yazan ev, araba istekleriyle, isterse de bunların minyatür şeklini evinin bir köşesine koyup dileği simgeleştirme yoluyla olsun; insan bir şekilde ister… Dilekleri kabul olsun, huzur bulsun ister. Hıdırellez Bayramı da işte bunun için bizlere güzel ve renkli bir kapı açar.
Hıdırellez Nedir?
Fotoğraf: Ciara Houghton
Tıpkı gönüllerimize, ruhumuza girdiği gibi UNESCO’nun da Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne girebilmiş olan Hıdırellez, 5 ve 6 Mayıs tarihlerinde kutlanan, çeşitli ritüelleri içinde barındıran rengarenk bir bayram. Hem şifa, hem bereket getiren bu bayram çoktan seçmeli etkinlikleri içinde bulunduruyor. Kimi doğa yürüyüşü yapıyor, kimi doğada topladığı otları kaynatıp suyunu sıhhat için bedeninde kullanıyor. Kısmet açmak isteyen yüzüğünü, takısını içi su dolu çömleğe bırakıp, gül ağacının dibinde bekletiyor. Üstelik bu bayramda yoğurt bile mayalanıyor, hem de mayasız! İçinde tahta kaşığıyla, sabah üstüne yağan çiy tanesiyle hiçbir yerde göremeyeceğimiz bir yoğurt haline geliyor. Hıdırellez’In farklı detaylarından biri olan bu yoğurt mayalama yöntemi bayramı bir o kadar daha özel kılıyor.
Kimi ailecek yere nohut, fasulye ekiyor, kimi gül ağacına dileğini yazıp ertesi gün alıp suya bırakıyor. Cüzdanımızı, mutfak dolabımızı da açık bıraktık mı bereket evden eksik olmuyor.
Pandemide Hıdırellez Nasıl Kutlanır?
Fotoğraf: Regina Basaran
Covid19 virüsü, pandemi, kısıtlama derken hepimiz fazlaca yıprandık, endişe dolduk. Bu süreçte kitaplar okuduk, filmler izledik, bolca yalnız kaldık, düşündük. Bazen de hiçbir şey yapmadık. Şimdi bahar geldi, yaz kapıya dayandı, bekliyor. Peki ne yapacağız?
Yılgınlığa düşmek yok! Hemen elimize kağıt kalemi alıp dilek listesi hazırlayacağız. Önce sağlık, sonra özgürlük ve para-pul, ne istersek… İstemenin sınırı yok!
Kısıtlama var diye dileğimizi bir ağaca bağlayamayacak mıyız yani? Elbette hayır! Belki perdenin bir köşesine iğneleyebiliriz. Evde bir bitkimiz varsa toprağına gömebiliriz. Güzel, ılık bir duş aldıktan sonra birkaç mum veya tütsü yakıp, bağdaş kurup, sakin bir enstrümantal müzik eşliğinde gözlerimizi kapatıp içimizden dilekleri geçirebilir, şükredebilir, hatta meditasyon bile yapabiliriz. Sosyal medyada dilek zinciri oluşturabiliriz, insanları dileğimize ortak edebiliriz. İnancımız gereği ne ise o şekilde dualar edebiliriz. Bereket gelsin diye online sipariş ile eve sebze-meyve siparişi verirken notlar kısmında Hıdırellez Bayramı’nı kutlayıp kurye ve çalışanlar için de dilekte bulunduğumuzu söyleyebiliriz. Dedik ya; istemenin sınırı yok, dilekte bulunmanın yolları da tabii.
Geleneksel Hıdırellez Bayramı Kutlu Olsun!
Fotoğraf: Anne James
Şu sıkıcı günler son bulduğunda elimizde kalan şeylerin güzel olması umudunu hep içimizde taşıyoruz. Bunun için temennilerde bulunmak ve yürekten istemek öylesine insani ki… Her yolu denemek de hakkımızdır, çok üzüldük çünkü, çok yıprandık. Hıdırellez Bayramı bize güzellikler getirsin dileriz. Kolektif bilinçte hepimizin arzularının ortak bir dili var artık; yarınlar sağlıklı ve özgürce hareket edeceğimiz, üretimlerimizi, emeğimizi ortaya koyabileceğimiz günleri beraberinde getirsin. Hıdırellez Bayramı kutlu olsun. Dilek listenize bizi de eklemeyi unutmayın.
