Dünyanın daha iyi bir yer olması ve güzel bir gelecek için birçok şey istiyoruz. Karbon ayak izimiz azalsın, atık yönetimleri doğru bir şekilde yapılsın, şirketler ve şehirler sürdürülebilir olsun, israf ortadan kalksın, kaynaklarımız dengeli kullanılsın… İstediklerimizin listesini uzar gider. Tüm bu istediklerimizin yanında çözüm belki de bazen istememekten geçiyor. Nasıl mı?
“Plastiksiz Temmuz” ayı kapsamında başlattığımız ve hayatımızın her alanında sürdürebileceğimiz #Teşekkürlerİstemiyorum kampanyamızla…
Kampanyanın detaylarına geçmeden önce ülkemiz ve gezegenimizdeki plastik kirliliğine yakından bakalım.
Plastikler Her Yerde!
Fotoğraf: Muhammad Numan
Plastik üretimi ilk zamanlarda bir devrimdi. Hafif ve kolay şekil alabiliyor olması, birçok şeyin plastikten üretilmesini sağladı. Fakat tek kullanımlık üretilen plastiklerin ve insan nüfusunun artışı, önlenemez bir kirlenmeyi de beraberinde getirdi.
Avrupa Çevre Ajansının verilerine göre 1 ton plastik, yok edilmek için yakılırken 2.7 ton, üretilirken ise 2.5 ton karbon salımına neden oluyor. Yani tek kullanımlık 1 ton plastik için 5.2 ton karbon üretiyoruz.
1 ton plastiğin çok fazla olduğunu mu düşünüyorsunuz? O halde 2020 yılı itibarıyla dünya çapında yılda 450 milyon ton plastiğin üretildiğini de belirtelim.
“Ben aldığım plastikleri mutlaka geri dönüşüme gönderiyorum.” diyorsanız hem plastiklerin yapısı hem de geri dönüşüm tesislerinin kapasitesi nedeniyle toplanan atıkların ne yazık ki çok azının dönüştürülebildiğini hatırlatmakta fayda var.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatının (OECD) verilerine göre 2019 yılında üretilen 460 milyon ton plastiğin yalnızca %10’u geri dönüştürüldü ve 353 milyon ton plastik çöpe gitti.
Çöpe atılan tek kullanımlık plastikler, doğada uzun süre varlığını sürdürüyor. Rüzgar, güneş ve yağmur nedeniyle aşınan plastikler ise gözle görülemeyecek kadar küçülerek mikroplastiklere dönüşüyor. Bu mikroplastikler hava, su veya gıdalarla birlikte vücudumuza giriyor. Yani aslında biz, sağlıklı olduğunu düşündüğümüz besinlerle birlikte plastik yiyoruz.
Henüz aşınmamış plastikler ise başta denizler olmak üzere doğamızı kirletiyor. Pasifik Okyanusu’nda plastik atıklardan oluşmuş ve Türkiye’nin iki katı büyüklüğünde bir alan var. Yedinci Kıta olarak adlandırılan bu plastik yığını, durumun ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Ülkemize gelirsek, Akdeniz’deki atıkların %95’i plastiklerden oluşuyor.
Bu gittikçe büyüyen plastik kirliliğinin önüne geçmenin en etkili yolu ise tek kullanımlık plastiklerden vazgeçmek.
Plastiksiz Temmuz Nedir?
2011 yılında Avustralya’da mütevazı bir şekilde başlayan Plastiksiz Temmuz kampanyası, bireylerin bir ay boyunca tek kullanımlık plastiklerden vazgeçmesini teşvik etmeyi amaçlıyor. Kısa sürede büyüyen ve dünyaya yayılan bu kampanyaya her yıl 177 ülkeden 120 milyon insan katılıyor.
Bir ay boyunca tek kullanımlık plastiklerden vazgeçebiliyorsanız bu neden bir sene, hatta bir ömür olmasın? Küçük de olsa bir adım atmak, milyonlarca insanın bir araya gelmesiyle büyük bir adıma dönüşebilir.
#Teşekkürlerİstemiyorum Demeye Var Mısınız?
Plastiksiz Temmuz kapsamında başlattığımız #Teşekkürlerİstemiyorum kampanyası, aslında hayatımızda büyük bir fark yaratmayacak fakat doğamız ve gezegenimiz için önemli bir adım olacak küçük bir vazgeçişi simgeliyor.
Temmuz ayı boyunca (ya da tüm yıl) size sunulan tüm tek kullanımlık plastikler için #Teşekkürlerİstemiyorum diyebilirsiniz.
Arkadaşlarınızla bir kafeye gittiniz… Sıcak bir yaz akşamında soğuk içeriğinizi sipariş ettiniz. Size içeceğinizle birlikte getirilen plastik pipet için “Teşekkürler, istemiyorum!” diyerek işe başlayabilirsiniz. Arkadaşlarınıza bunun nedenini açıklayıp onların da kampanyaya dahil olmasını sağlayabilirsiniz.
Gördünüz mü? Bir anda attığınız küçük bir adımla bir akşamda birkaç, ay boyunca yüzlerce plastik pipeti doğaya karışmaktan kurtardınız.
Market sırasında size sunulan plastik poşetler için de “Teşekkürler, istemiyorum!” yanıtını verin. Birbirinden renkli ve cep boyda üretilen alışveriş çantalarını tercih ederek ay boyunca kullanabileceğiniz onlarca poşetten vazgeçebilirsiniz.
En sevdiğiniz restorandan çok sevdiğiniz bir yemek sipariş edeceksiniz… Restoran size sormadan plastik çatal, kaşık gönderecektir. Siparişinizi verirken ekleyeceğiniz küçük bir notla bu plastikler için de “Teşekkürler, istemiyorum!” diyebilirsiniz. Kim bilir belki de hep birlikte bu malzemelerin sorgusuzca gönderilmesi konusunda bir farkındalık yaratırız.
Kahve zincirlerinde sunulan karton bardakların aslında yalnızca kartondan oluşmadığını, içerisinde plastik maddeler bulunduğunu, sıcakta temas ettiğinde sağlığa zararlı olduğunu ve geri dönüştürülemediğini biliyor muydunuz? Bu bardaklar için de “Teşekkürler, istemiyorum!” diyerek ve yerine cam bardak isteyerek ya da kendi cam veya çelik termosunuzu kullanarak doğayı koruyabilirsiniz.
Özellikle yaz aylarında bol bol su içiyoruz… Gittiğimiz her yerde soğuk bir suya sahip olmanın tek yolu pet şişeler değil, ısı korumalı termoslar. Bu termoslardan edinerek her gün kullanılan pet şişelerden kolaylıkla vazgeçebilir ve saatler sonra bile soğuk içeceğinizin tadını çıkarabilirsiniz.
Tüm bunların yanı sıra plastik diş fırçaları yerine bambu diş fırçalarını, sentetik banyo lifleri yerine doğal süngerleri, paketli gıdalar yerine atıksız alışveriş yöntemlerini, mutfaklarda kullanılan plastik filmler yerine cam saklama kapları veya bambu örtüleri kullanarak her gün çöpe atılan onlarca plastik malzemenin doğaya karışmasını önleyebilirsiniz.
Gelin, basit iki kelimeyle daha güzel bir geleceğe birlikte ulaşalım…
Bize sunulan tek kullanımlık plastik ürünlere #Teşekkürlerİstemiyorum diyelim ve gezegenimize hak ettiği özeni gösterelim.
