Sürdürülebilir Şehirler

Güncelleme Tarihi: 12 Eylül 2021

Günümüzde insanların yarısından fazlası şehirlerde yaşıyor. 2030’da ise bu oranın %65 seviyesine ulaşması bekleniyor. İnsanların ana yaşam alanı olan şehirler, sürdürülebilirlik kavramının odak noktalarından biri. Sürdürülebilir kalkınma hedefleri içinde büyük önem taşıyan sürdürülebilir şehirler, geleceğimizin yuvalarını oluşturmayı amaçlıyor. Peki sürdürülebilir şehirler kavramı ne anlama geliyor? Daha iyi bir dünya için nasıl şehirlerde yaşamamız gerekiyor?

Sürdürülebilir Şehir Nedir?

Görsel: Pxhere Commons

Sürdürülebilir şehir deyince; kendi kendine yetebilen, planlı bir mimari yapıya sahip, çevre dostu politikalar ve ekonomiler ile yönetilen şehirleri anlıyoruz. Köyden şehre göç, sadece günümüzün değil son 250 yılın bir sorunu. Sürdürülebilir şehirlerin en önemli amaçlarından biri de kırsaldan şehirlere olan göçü kontrol altına almak ve şehir siluetini bozmadan genişlemeyi sağlamak.

Şehirler, yapıları gereği yaşayan canlılar gibidir. Her canlı gibi dışarıdan beslendikçe büyümeye eğilimlidir. Fakat aynı insanlarda olduğu gibi düzensiz büyüme, şehirlerde “obeziteye” yol açabilir. Şehirler, kendilerine çektikleri insanlar için her daim iş olanakları, barınma imkanları ve diğer sosyal hizmetleri sağlayabilmelidir. Bu bağlamda altyapı ve enerji ağları, şehirlerin ana damarları olarak görülebilir.

Sürdürülebilir şehirler içinde tahmin edeceğiniz üzere sürdürülebilir enerji kaynakları kullanılır. Bu kentlerde uygun noktalara konumlandırılan rüzgar türbinleri, jeotermal enerji ve güneş panelleri ile enerji ihtiyacı sağlanmalıdır.

Sürdürülebilir şehirlerde altyapı ve genel mimari, birbiriyle tamamen uyumlu şekilde planlanmalıdır. Örneğin yeni yapılan binaların çatıları, güneş paneli koymak için uygun şekilde tasarlanmalıdır. Şehirde yapılan yol çalışmaları ulaşımı rahatlatmalı, toplu ulaşıma destek vermelidir. Sürdürülebilir şehirlerin aldığı en önemli çevreci önlemlerden biri, halkı toplu taşımaya teşvik edecek düzeyde kaliteli bir ulaşım ağına sahip olmalarıdır.

Sürdürülebilir şehirler, sakinlerinin yaşam standartlarını en yüksek düzeye çekme amacıyla tasarlanır. Yaratılan proje ile birey ayrımı gözetmeksizin her vatandaş, şehirde mutlu şekilde uyanmalıdır.

7 Maddede Sürdürülebilir Şehir Amaçları

2030’a kadar herkesin yeterli, güvenli ve uygun fiyatlı konutlara ve temel hizmetlere erişiminin sağlanması ve gecekondu mahallelerinin iyileştirilmesi
2030’a kadar özellikle kırılgan durumda olan insanların, kadınların, çocukların, engellilerin ve yaşlıların ihtiyaçlarına özel önem gösterilerek yol güvenliğinin geliştirilmesi; özellikle toplu taşıma sisteminin geliştirilmesiyle herkesin güvenli, uygun fiyatlı, erişilebilir ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerine erişiminin sağlanması
2030’a kadar bütün ülkelerde kapsayıcı ve sürdürülebilir kentleşmenin geliştirilmesi ve katılımcı, entegre ve sürdürülebilir insan yerleşimlerinin planlanması ve yönetilmesi için kapasitenin güçlendirilmesi
2030’a kadar hava kalitesine ve belediye atık yönetimi ve diğer atık yönetimlerine özel önem göstererek kentlerin kişi başına düşen olumsuz çevresel etkilerinin azaltılması
Dünyanın kültürel ve doğal mirasının korunması ve gözetilmesi çabalarının artırılması
Ulusal ve bölgesel kalkınma planlamasını güçlendirerek kent içerisinde, kent çevresinde ve kırsal alanlarda olumlu ekonomik, sosyal ve çevresel bağlantıların desteklenmesi
Kapsamaya, kaynak etkinliğine, iklim değişikliğine uyuma ve afetlere karşı dayanıklılığa yönelik entegre politikaları ve planları benimseyen ve uygulayan şehirlerin ve insan yerleşimlerinin sayısının önemli ölçüde artırılması

Sürdürülebilir Şehirler İçin Bir Örnek: Curitiba

Görsel: AUGUSTO JANISKI JUNIOR

Brezilya’da bulunan Curitiba şehri, sürdürülebilir şehirler için önemli bir örnek olarak karşımıza çıkıyor. 1.8 milyon nüfusa sahip olan kent, 1960’larda bir grup politikacının çabalarıyla birlikte planlı bir yapıya bürünmeye başladı. Sürdürülebilir şehir olma yolunda emin adımlarla ilerleyen Curitiba, 2010 yılında Sürdürülebilir Şehir Ödülü’nü aldı. Peki Brezilya’nın az bilinen bu kentinde neyi doğru yapıyorlar?

Curitiba’nın başarısının arkasındaki en büyük etkenlerden biri, şüphesiz ki ulaşım imkanları. Raylı ulaşım ve otobüs ile kentin neredeyse her noktası ulaşılabilir hale geldi. Ayrıca toplu ulaşıma yapılan teşvikler sayesinde günümüzde halkın büyük bir çoğunluğu toplu ulaşım kullanıyor. Toplu ulaşımın bu denli başarıya ulaşması, daha önce de bahsettiğimiz şehrin birbiriyle uyumlu şekilde çalışmasından kaynaklanıyor. Örneğin bugün büyük şehirlerimizin başlıca sorunlarından olan gökdelenler ve onların yanlarında getirdiği ulaşım sorunu, Curitiba’da yaşanmıyor. Çünkü Curitiba’da toplu ulaşımın olmadığı yerlere yüksek katlı binalar yapmak yasak. Curitiba halkının %85’i bu gibi nedenlerle toplu ulaşımı tercih ediyor. Toplu ulaşımın bu denli ilgi görmesi, haliyle trafik sorununu çözüyor. Bugün Curitiba, 1974’tekine kıyasla iki kat daha fazla nüfusa sahip olmasına rağmen şehirdeki trafik, %30 oranında azalış gösterdi.

Curitiba şehrinde yapılan en doğru şeylerden biri de halkın sürdürülebilir yaşam konusunda eğitilmesi. “Çöp olmayan çöp” ismiyle yola çıkan bir proje ile şehirde üretilen çöplerin neredeyse %70’i geri dönüştürülmüş. Buna uygun olarak Curitiba’da geri dönüşüm tesisleri destekleniyor ve büyük teşvikler alıyor.