Akıllı Şehir Nedir? Akıllı Şehir Örnekleri

Akıllı Şehir Nedir? Akıllı Şehir Örnekleri

Güncelleme Tarihi: 17 Ocak 2023

Son yıllarda sürdürülebilirlik hareketleri birçok yeni kavramı hayatımıza soktu. Bunlardan biri olan akıllı şehir nedir ve bu yeni yapılanma şekli hayatımızı nasıl etkileyecek oldukça merak ediliyor. Özellikle de günümüzde dünya nüfusunun yaklaşık %56’sı şehirlerde yaşadığını ve bu rakamın 2050 yılına dek %66’ya ulaşacağını göz önünde bulundurursak yaşam alanlarımızdaki bu değişim, hayatımızın da farklı bir boyuta taşınmasını sağlayacak. Gelin, bu yeni kavrama ve kentlerin dönüşümüne yakından bakalım.

Akıllı Şehir Nedir? 

Akıllı şehir; yaşam kalitesini artıran çeşitli uygulamaların gerçekleştirildiği, dijital ve çevre dostu çözümleri ön plana koyan ve ileri teknolojiler kullanan şehirler için kullanılan bir terim.

İnsanların çoğunluğunun şehir yaşamını tercih etmesinin birçok nedeni var ve bunların başında iş ve eğitim imkanlarının bu bölgelerde geniş olması geliyor. Kırsaldan kente olan göç gibi nüfusun da katlanarak artacağını düşünürsek şehirlerin sağlıklı yaşam alanları olarak kalabilmeleri için şehir planlaması, altyapı, enerji ihtiyacı gibi alanlara uzun vadede sürdürülebilir çözümler getirilmesi gerek. Akıllı şehirler konusunda planlamalar yapılması veya var olan şehirlerin altyapı projelerinin benzer çerçevede geliştirmesi, ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmasına da destek olabilir. 

Akıllı Şehir Uygulamaları

Akıllı şehirlerin genel özellikleri arasında kentlilerin yaşam standardını yükselten sürdürülebilir uygulamalar, dijital dönüşüm ve çevre dostu çözümler sayılabilir. Akıllı şehirleri tanımlayan temel kavramlar ise şu şekilde sıralanıyor:

  • Ücretsiz Wi-Fi noktaları
  • Akıllı ve yeşil binalar
  • Akıllı atık yönetimi
  • Otomatik ve akıllı park alanları
  • Mobil uygulamalar
  • Güvenlik ve kamera takip sistemleri
  • Dijital eğitim ve sağlık sistemi
  • Yenilenebilir enerji kaynakları
  • Akıllı şehir aydınlatmaları ve sulama sistemleri

Akıllı Şehirler Hangi Faydaları Sağlıyor?

Akıllı Şehir Nedir? Akıllı Şehir Örnekleri

Fotoğraf: Brett Sayles 

Akıllı şehirler, geleneksel şehir yapısına göre daha az emisyon üretiyor. Bu da dijital dünyanın ve bilgi işlem teknolojisinin sunduğu imkanlardan yararlanarak gerçekleşiyor. Hem şehir sakinleri ve hem de yöneticiler, toplanan verilerin analizlerinden yola çıkarak kaynakları daha verimli kullanabiliyor. Veriler; vatandaşlardan, binalardan, ulaşım sistemlerinden, enerji ve su tesislerinden ve son olarak okul ve hastanelerden toplanıyor. 

Akıllı şehirlerin enerji verimliliği ve az emisyon amaçları, şehirde yaşayan nüfusun da yaşam kalitesini iyileştirmeyi beraberinde getiriyor. Toplanan verilerin doğru değerlendirilmesi aracılığı ile daha güvenli sokaklardan hava kirliliğinin önüne geçilmesi gibi farklı farklı alanlarda şehir daha yaşanabilir kılınıyor. 

Hayatın içinden bir örnek vermek gerekirse kısaca ulaşımdan bahsedebiliriz: Büyük şehirlerde çalışan veya öğrenci olan bir kişi günde ortalama 20-45 dakikasını gideceği yere ulaşmak için harcıyor. Dönüş yolunu da hesaba katarsak trafik problemi yaşanan bir büyük şehirde günde ortalama bir saat kadar süre yollarda geçiyor. Ulaşım araçları olarak ise sıklıkla toplu taşıma, okul/iş servisleri veya özel araçlar kullanılıyor. 

Akıllı şehir uygulamaları ile kullanıcıların ulaşmak istedikleri noktaya en optimal hangi yolla nasıl ulaşabilecekleri, trafik durumu gibi bilgiler gerçek zamanlı hesaplanabiliyor. McKinsey araştırmasına göre uygulamanın aktif kullanımı, şehirde yaşayan her bir bireyin tek yön için günde 15 ile 30 dakika arasında zaman kazanmasını sağlayabilir. 

Şehirlerdeki bir başka önemli sorun ise park yeri. Benzer şekilde özel aracı ile seyahat eden bir kullanıcı, uydu aracılığı ile alınan görüntülerden hangi sokakta boş park yeri olduğunu anlık olarak görüntüleyebiliyor. Böylelikle park yeri ararken oluşan şehir içi trafiğinde önüne geçilmesi planlanıyor. Elektrikli araç kullanımının yaygın olduğu kentlerde ise uygulamalar aracılığı ile o an müsait olan elektrikli araç şarj alanları bilgisine de hızlıca ulaşılabiliyor. 

Geniş toplu taşıma ağları, gelişmiş atık toplama ve dönüştürme tesisleri, insanların sosyalleşebileceği güvenli alanlar, bina aydınlatma ve ısıtmalarında enerji verimliliğinin önceliklendirilmesi, akıllı şehirlerin öne çıkan özelliklerinden sadece birkaçı. Tabii ki tüm projeler, kamu ve özel yatırımların yeşil ve sürdürülebilir olanları desteklemesiyle mümkün olabilir. 

Değişim, uzak veya güç değil. Doğru planlama ve doğru yatırımlar ile herkes için yaşanabilir kentler oluşturmak mümkün. 

Türkiye’den ve Dünyadan Akıllı Şehir Örnekleri

Akıllı Şehir Nedir? Akıllı Şehir Örnekleri

Fotoğraf: BigBelly, New York

Artık birçok devlet ve belediye, geliştirdikleri dijital dönüşümlerle ilham verici akıllı şehir örnekleri oluşturmayı başarıyor. Her inovasyon ve her uygulama, bir sonraki dönüşümün de önünü açıyor. Artık her şeyin dijitalleştiği çağımızda yaşam alanlarımızdaki bu değişim elbette hayatımızı da kolaylaştırmaya devam ediyor. Bizi bekleyen yeniliklere Türkiye’den ve dünyadan akıllı şehir uygulamaları ile daha yakından bakalım… 

Amsterdam

Akıllı aydınlatma ile yayalar tarafından az kullanılan sokaklarda belediyeler, lambaların parlaklığını normale göre daha kısık olarak ayarlayabiliyor, enerji tasarrufunda bulunabiliyor. Öte yandan şehrin trafik ağını gösteren uygulamada bisiklet kullanıcıları, hangi yolda araba yoğunluğun fazla olduğunu anlık olarak görüntüleyerek araba sayısının az olduğu güzergahı tercih edebiliyorlar. 

Barselona 

Barselona, dünyadaki akıllı şehirler arasında en dikkat çeken yerlerden biri. Buradaki akıllı şehir sistemleri, oldukça geniş alanlarda kullanılıyor. Örneğin, en büyük parklardan biri olan Poblenou Parkı’nda çalışan bakım görevlileri, anlık olarak hangi bitkinin ne kadar suya ihtiyacı olduğu bilgisine ulaşabiliyor. Trafikte ise ambulans, itfaiye gibi acil durum araçları, GPS ve trafik ışıklarının bağlı olduğu sistem aracılığı ile olay yerine daha hızlı intikal edebiliyor. Akıllı sistemler, araçların yola çıktığı noktadan varmaları gereken noktaya dek arada bulunan trafik ışıklarını aracın hızına ve konumuna göre yeşile çeviriyor, araç akışı garantilenelerek minimum duraklama sağlanıyor. 

Kopenhag 

Google iş birliği ile şehirde anlık olarak trafiğe bağlı hava kalitesi hesaplanıyor. Böylelikle ulaşımını bisikletle sağlayan, yürüyüşe veya koşuya çıkacak olan şehir sakinleri, hava kalitesinin en iyi olduğu rotaları takip edebiliyorlar. 

New York

Sadece New York’ta günde ortalama 10.500 ton atık çıkarılıyor. Şimdilik yalnızca belirli yerlere yerleştirilen akıllı çöp kutuları ile atık toplama ve yönetiminde %50-80 arası enerji verimliliği sağlanabiliyor. Akıllı çöp kutuları, güneş enerjisinden elde ettikleri enerji ile atıkları sıkıştırarak normalden beş katı daha fazla atık depolayabiliyorlar. Ayrıca sensörler yardımı ile kutuda biriken atık miktarı hesaplanıyor ve atık toplayıcı kamyonlar sadece gerçekten dolmuş olan kutuları toplamaya gidiyor. Böylelikle iş gücünden ve kamyonların şehri dolaşırken kullanacakları benzinden tasarruf edilirken kamyonların yaratacağı ekstra trafiğin de önüne geçilmiş oluyor. 

Oslo 

Elektrikli araç sahibi tüm şehir sakinleri, araçlarını şehre yayılmış 2.000 şarj noktasından herhangi birinde ücretsiz olarak park ederek şarj imkanından yararlanabiliyor. Ayrıca vapur ve köprü gibi ücretli yolculuklarda elektrikli araçlardan hiçbir ücret talep edilmiyor. 

Konya 

Türkiye’deki akıllı şehirler arasında öne çıkanlardan biri de Konya. Şehirin açık veri portalı, uygulama geliştiricilerin ve tüm vatandaşların şehir bilgilerine kolayca ulaşmasını sağlıyor. Ayrıca Tavus Baba ve Gümüştepe’de bulunan güneş panelleri, şehrin temiz enerjiden yararlanmasına imkan tanıyor. Şehir aydınlatmalarında kullanılan akıllı sistem ise enerji harcamalarında %60’a varan tasarruf imkanı sunuyor. 

İstanbul

İstanbul’un en büyük problemlerinden biri olan trafik de akıllı şehir projesi kapsamında dijitalleşmiş durumda. Daha güvenli bir ulaşım için kurulan Ulaşım Yönetim Merkezi, 7 gün 24 saat gerçek zamanlı olarak trafiği izliyor ve tüm olumsuz durumlarda anında müdahale şansını mümkün kılıyor. Ayrıca şehirde yer alan akıllı park yönetimi, anlık olarak parkların doluluk oranlarına ulaşılmasını sağlıyor. Akıllı geri dönüşüm konteynerleri ise plastik ve metal kutular bu makinelere atıldığında belirlenen miktardaki ödülü İstanbulkart’lara yükleme imkanı sunuyor.

İzmir

Ulaşım konusunda atılım yapan İzmir, 20 adet tam elektrikli otobüs ile akıllı şehir uygulamalarına başlamış durumda. Üstelik bu otobüslerin enerjisi, Buca’daki atölye binalarının üzerine kurulan 10 bin metrekarelik güneş enerjisi sisteminden karşılanıyor.

Kapak Fotoğrafı: Roberto Lee