Karbon Yakalama: İklim Krizinin Çözümü Mü?

Ekolojik krizin temel nedenlerinden biri, çeşitli nedenlerden dolayı doğan karbonun atmosfer içine salınması. Dolayısıyla iklim krizinin ve buna bağlı pek çok ekolojik sorunun önüne geçmek için atmosfere salınan fazla karbondioksit gazını (CO2) engellemek son derece kritik. Karbon yakalama kavramı da tam olarak burada karşımıza çıkıyor. Karbon yakalama nedir ve karbon nasıl yakalanır gibi sorulara yazımızda detaylıca yanıt veriyoruz.

Karbon Yakalama Nedir?

Karbon Yakalama: İklim Krizinin Çözümü Mü? — *Fotoğraf: Unsplash | Marcin Jozwiak*

Karbon yakalama nedir sorusuna, “Atmosferdeki fazla karbondioksit gazını yakalama ve depolama işlemidir.” şeklinde kısaca yanıt vermek mümkün. Bu uygulama, fosil yakıt kullanımı ve endüstriyel süreçler gibi faaliyetlerden kaynaklanan CO2 emisyonlarının azaltılmasına yardımcı oluyor.

Karbon yakalama teknolojileri, CO2’nin havadan, enerji santrallerinden veya endüstriyel tesislerden emilmesini ve ardından depolanmasını sağlıyor. Karbon depolamanın aklınıza bazı soru işaretlerini getirmiş olması muhtemel. Özellikle karbon nerede ve nasıl depolanıyor sorusu akıllara ilk gelenlerden biri oluyor.

Yakalanan Karbon Nerede Depolanıyor?

Yakalanan CO2, karbon yakalama tesisi çatısı altında çeşitli yöntemlerle işleniyor ve uygun yeraltı depolama alanlarına taşınıyor. Depolama süreci genellikle Karbon Yakalama ve Depolama (CCS) veya Karbon Yakalama, Kullanma ve Depolama (CCUS) olarak adlandırılıyor.

Yakalanan CO2 genellikle aşağıdaki yöntemlerle depolanıyor:

Jeolojik Depolama: Bu yöntemde karbondioksit yeraltı jeolojik formasyonlarına enjekte edilerek depolanır. Genellikle sızdırmaz bir kaya tabakası olan uygun jeolojik oluşumlar kullanılır. Bu oluşumlar arasında derin deniz tabanı, tuzlu su rezervuarları ve boşaltılmış petrol veya doğal gaz rezervuarları bulunabilir. CO2, bu formasyonlarda kalıcı olarak hapsedilir ve atmosfere geri salınım riski azaltılır.

Mineralizasyon: CO2 kimyasal reaksiyonlarla minerallerle birleştirilerek kalıcı bir şekilde depolanır. CO2, doğal olarak oluşan minerallerle etkileşime girer ve karbonat minerallerine dönüşür. Bu mineraller genellikle kireç taşı gibi kalsiyum veya magnezyum içeren kayalıklarda bulunabilir.

Endüstriyel Kullanım: CO2, bazı endüstriyel süreçlerde kullanılabilir. Örneğin, sera gazı olarak kullanılan CO2, içeceklerin karbonasyonu, kimyasal üretimler veya sera bitkilerinin beslenmesi gibi alanlarda kullanılabilir.

Karbon Yakalama Yöntemleri Nelerdir?

Teknik olarak karbon yakalama yöntemleri üçe ayrılıyor. Karbon yakalam teknolojileri şeklinde de adlandırılabilen maddeler ise şu şekilde:

Post-Combustion Karbon Yakalama: Fosil yakıt tabanlı enerji üretiminden kaynaklanan CO2’yi yakalamak için kullanılır. İkinci bir aşamada CO2 gazı ayrıştırılır ve ardından depolanır.
Pre-Combustion Karbon Yakalama: Fosil yakıtlar yakılmadan önce CO2 yakalanır. Yakalanan CO2, hidrojen üretimi için kullanılan bir gazla birleştirilir ve ardından CO2 ayrıştırılarak depolanır.
Oksijen Yakma Karbon Yakalama: Yakıtın oksijenle yanması sonucunda CO2 artırılır. Bu sayede daha kolay ayrıştırılarak depolanır.

Yukarıdaki üç yönteme ek olarak direkt havada yakalama uygulamaları da yapılıyor. Havada yakalama yöntemi genellikle kimyasal adsorpsiyon veya absorpsiyon kullanılarak gerçekleştiriliyor. Fakat bu uygulama henüz büyük ölçekte kullanılmıyor.

Karbon Yakalamanın Faydaları

Karbon yakalama, atmosferdeki fazla karbondioksit gazını yakalayarak ve uzaklaştırarak ekolojiyi korumayı hedefliyor. Bu teknolojinin sağladığı faydalardan birkaçını şu şekilde sıralamak mümkün:

İklim Değişikliğiyle Mücadele: Karbondioksit, sera etkisine yol açan bir sera gazıdır. Dolayısıyla atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin kontrol altında tutulması, iklim değişikliğini sınırlamak için hayati öneme sahip. Karbon yakalama teknolojisi, fazla karbondioksiti yakalayarak atmosferdeki konsantrasyonunu azaltmaya katkı sağlıyor.

Fosil Yakıtların Temiz Kullanımı: Karbon yakalama, fosil yakıt tabanlı enerji üretimi süreçlerinde kullanılabilecek bir teknoloji. Elektrik üreten tesisler, karbon yakalama teknolojisi sayesinde enerji üretimi sırasında açığa çıkan CO2’yi yakalayabilir ve depolayabilir. Bu, fosil yakıtların kullanılmasını gerektiren endüstrilerin daha temiz ve sürdürülebilir hale getirilmesine yardımcı olur.

Karbon Ayak İzi Azaltma: Karbon yakalama, karbondioksit emisyonlarını azaltmaya yardımcı olan bir yöntemdir. Dolayısıyla sera gazı emisyonlarının atmosfere salınmadan önce yakalanması ve depolanmasıyla toplam karbon ayak izinin azaltılmasına yardımcı olur.

Yeni Ekonomik Fırsatlar: Karbon yakalama teknolojisi, çeşitli ekonomik fırsatlar sunabilir. Yakalanan karbondioksit, endüstriyel süreçlerde veya ürün üretiminde kullanılabilir.