Güncelleme Tarihi: 17 Ocak 2023
Dünyanın en büyük iklim değişikliği konferansı olan COP27, geçtiğimiz kasım ayında düzenlendi. Birleşmiş Milletler tarafından her yıl hükümetler ve uzmanların bir araya gelerek iklim krizine karşı ortak kararlar aldığı etkinlikte Türkiye de iklim değişikliği hedeflerini açıkladı. Peki, ülkemizin iklim krizine karşı aldığı kararlar neler? Türkiye’nin COP27 iklim hedefleri yeterli mi?
Türkiye’nin 2030 Yılı İklim Hedefleri
Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde düzenlenen COP27 etkinliğine Türkiye adına katılan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, klim hedefleri hakkında açıklamalarda bulundu. Güncellenen Ulusal Katkı Beyanı kapsamında Türkiye, 2030 yılı için belirlenen %21 artıştan azaltım hedefini %41 artıştan azaltıma yükseltti.
Bu rakamlar, Türkiye’nin 2030 yılına gelindiğinde yaklaşık 500 milyon ton karbondioksit azaltımı yapmasını öngörüyor. Aynı zamanda bakanın açıklamalarına göre ülkemizin karbon emisyonu 2038 yılında pik değerini gördükten sonra mutlak azaltıma başlayacak.
2015 yılında sunulan Ulusal Katkı Beyanı çerçevesinde Türkiye, hiçbir önlem alınmaması takdirinde 2030 yılına kadar ulaşması beklenen 1.175 milyar metrik ton karbondioksit değerini, 929 milyon ton karbondioksite çekeceğinin sözünü vermişti. Yeni açıklanan raporla birlikte Türkiye 2030 yılına kadar 693 milyon ton karbondioksit salımı yapacak.
Türkiye’nin Karbondioksit Emisyonları Azalmayacak, Artacak!
Bakanlığın COP27’de açıkladığı verilerde kilit kelimeler, “artıştan azaltım” olarak öne çıkıyor. Yani Türkiye’nin karbon emisyonlarında, halihazırda devam eden süreç kapsamında beklenen artış oranlarında bir azaltım gerçekleşecek. Bu da mutlak anlamda bakıldığı takdirde Türkiye’nin karbondioksit salımının 2030 yılına kadar azalmayacağını, artacağını gösteriyor.
2020 yılında yayınlanan karbon emisyonu raporlarına göre Türkiye’nin 523 milyon ton karbondioksit emisyon seviyesi bulunuyor. Yeni açıklanan rakamlarla birlikte bu değer, 2030 yılında 693 milyon tona çıkacak. Başka bir deyişle Türkiye, 2030 yılında karbon emisyonlarını %33 oranında artıracak.
COP27 öncesinde 17 sivil toplum kuruluşu tarafından yapılan çağrıda, Türkiye’nin 2053 yılında net sıfır olma hedefi için 2030 yılına kadar en az %35 oranında mutlak azaltım yapması gerektiği vurgulandı. 2030 yılı hedefleri söz konusu olduğunda Türkiye, en az 353 milyon ton karbondioksit geride görünüyor.
Türkiye’nin Hedefleri Yetersiz
2021 yılında Türkiye tarafından da onaylanan Paris İklim Anlaşması, küresel ısıtma için kritik eşiği 1,5 derece olarak belirlemişti. Bu bağlamda Birleşmiş Milletlerin hazırladığı 2022 Emisyon Açığı raporunda büyük bir felaketten kaçınmak için karbon emisyonlarının %45 oranında azaltılması gerektiği belirtildi.
Tüm bu etmenler göz önüne alındığında Türkiye’nin 2030 yılı için öngördüğü karbon emisyonu hedefinin 2053 net sıfır amacıyla uyumsuz olduğu ortaya çıkıyor. Öte yandan karbon emisyonu pik değer yılı olarak belirlenen 2038’den sonra 15 yıl içerisinde net sıfır dönüşümü için gerekli adımlar atılsa dahi Türkiye’nin enerji dönüşümü çok daha zahmetli ve pahalı hale gelecek. Uzmanlara göre enerji ihtiyacının %78’ini dışarıdan ithal eden Türkiye, fosil yakıt sektöründeki krizlere karşı çok daha kırılgan hale gelecek.
Kömürden Çıkış Planı Yok!
COP26’da yapılan değerlendirmeler çerçevesinde küresel ısıtmanın başlıca sebeplerinden birinin kömür olduğu belirlenmişti. Bu seneki konferansta 40’tan fazla ülke 2040 yılına kadar var olan kömür sahalarının kapatılması konusunda uzlaştı. Ancak ne yazık ki Türkiye bu ülkeler içerisinde yer almıyor.
Uzmanların yaptığı analizlere göre hala ısınma, enerji ve sanayi gibi konularda kömüre bağımlı olan Türkiye’nin kömürden çıkış planının bulunmaması ve hatta yeni termik santrallerin açılması 2053 net sıfır hedefini zorlaştırıyor.
Türkiye’nin İklim Değişikliği Planı Ne Olmalı?
Yazımızda daha önce de bahsettiğimiz üzere 2053 yılı net sıfır hedefi için Türkiye’nin en az %35 azaltım hedefi koyması gerekiyordu. Uzmanlara göre bu yolda Türkiye’nin atabileceği adımlar arasında kirletme bedelleri ve karbon vergisi gibi yasalar çıkartılması, termik santral kullanımından tamamen vazgeçilmesi ve elektrik üretiminde kömürden bağımsız yeşil enerji dönüşümü planı yapılması gerekiyor.
Kapak Fotoğrafı: Flickr| UNClimateChange
