Çalışma Hayatında Sınırsız İzin Devrimi

Bütün bir yıl çalışıp harika bir tatille bunu taçlandırmak ve tüm senenin yorgunluğunu atmak gibisi yoktur. Her anın fotoğrafı çekilir, bol bol dinlenilir ve tatil bitiminde tüm yıl yine o zamanın gelmesi beklenir. Sadece iki hafta bana yetmiyor diye düşünüyorsanız, artık devrin değiştiği müjdesini size verebiliriz. İş hayatında yeni bir akım var: Sınırsız izin hakkı!

“Öyle şey mi olur? Nasıl olacak ki?” gibi sorularınızı duyuyor gibiyiz. Gelin, değişen çalışma şartlarına ve sınırsız izin hakkı veren çılgın şirketlere yakından bakalım.

Nerede ve Ne Zaman Çalıştığın Gerçekten Önemli mi?

Fotoğraf: Dave Weatherall

Bundan birkaç yıl önce (bazıları için günümüzde de) mesai saatleri ve zamanında ofiste olmak çok önemli bir kavramdı. Yıllardır süregelen bu sistem, aslında çalışanların kendini nasıl daha iyi hissettiğini düşünmüyor ve verim yerine kontrolü ön planda tutuyordu.

Fakat zamanla şirketler iş gücünün ne kadar önemli olduğunu ve insanların mutlu oldukları yerde daha iyi çalıştıklarını keşfetti. Bu nedenle yıllarca Google gibi büyük şirketlerde mesai saatinin olmadığı, insanların isterlerse ofiste küçük bir siesta arası verebildiği konuşuldu. Çalışanlar bu duruma hayranlıkla yaklaşırken işverenler görmezden gelmeye çalıştı.

Fakat sonra kimsenin tahmin edemeyeceği bir şey oldu. Ufacık bir virüs, tüm dünyadaki yaşamı değiştirdiği gibi çalışma sistemini de etkiledi. İş hayatındaki değişime mesafeli duranlar için artık ofis dışına çıkmak bir zorunluluk haline geldi. Ve görüldü ki aslında işler, çalışanlar farklı yerlerde olduğunda da yürüyor.

Artık dünyanın her yerinde, büyük küçük birçok şirket uzaktan veya hibrit çalışma modelinin çalışanları daha mutlu ettiğini ve verimi artırdığını gördü. Fakat bazı şirketler için bu değişim çoktan gerçekleşmişti. Onları için yeni devrim, çalışanların yıllık izinlerini sınırsız bir hale getirmekti. Peki, bu yeni rüzgar diğer şirketleri de etkiler mi?

Ne Kadar Çalışmalı? Ne Kadar İzin Kullanmalı?

Fotoğraf: Jonathan Kemper

Öncelikle her ülkede çalışanların yıllık izin sürelerinin farklı olduğundan bahsetmek gerekiyor. Türkiye’de yeni işe başlamış bir kişi için bu süre 14 günken; Çin’de 21, Amerika’da 25, Almanya’da 30, Finlandiya ve Fransa’da ise 40 gün. Bu sürelerin nasıl kullanacağı ise çalışılan şirkete bağlı.

Bazı şirketler çalışanların iznini kullanmaya başlaması için bir senesini doldurması gerektiğini söylüyor. Bu da kasım ayında işe başlayan biri için ya ilk tatilini kış aylarında yapmak ya da neredeyse iki sene hiç tatil yapmadan çalışmak demek. Ne var ki bunun pek adil bir durum olmadığını gören birçok şirket ise çalışan senesini doldurmamış olsa dahi yaz aylarında yıllık izin süresinin bir kısmını kullanmasına müsaade ediyor.

Tüm bunların yanı sıra yıllık izin hakkını aylara bölen sistemler de mevcut. Mesela şirketiniz veya yaşadığınız ülke size 24 ay yıllık izin hakkı tanıyor. Bazı şirketler bu süreyi aylara bölüyor ve çalışılan her ay için 2 gün izin hakkınız hanenize yazılıyor. Yani işe başlayalı 3 ay olmuşsa otomatik olarak 6 günlük bir izniniz birikmiş oluyor.

Sınırsız İzin Hakkı Sayesinde Hep Tatil mi Yapacağız?

Fotoğraf: Rafael Cisneros Méndez

Öncelikle sınırsız izin hakkının sınırsız tatil demek olmadığını bilmek gerekir. Çalışanlarını yıllık izin süresiyle sınırlamayan şirketler, bu politikanın şirketlerine ve diğer çalışanlara zarar vermesini önlemek için elbette bazı tedbirler almış. Her şirketin kuralları değişse de genel çerçeveyi şu şekilde çizebiliriz;

Sorumluluğunuzda olan işleri yapmanız ve ekip arkadaşlarınıza ekstra bir yük yüklememeniz gerekiyor.
Uzun süreli izinler için şirketin belirlediği sürede yöneticinizden ve İK departmanından onay almanız şart koşuluyor.
Yaptığınız tatillerin performansınızı olumsuz etkilememesi önem taşıyor.

Kısaca, bu şirketler işlerinizi istenen düzeyde yaptığınız sürece çalışma ve izin zamanınızı yönetmenize olanak tanıyor.

Bu sistemin aslında karşılıklı bir güven üzerine kurulduğunu belirtmek gerekir. Elbette siz, çalıştığınız firmanının beklentilerini yeteri kadar karşılamaz ve görevinizin gerekliliklerini yerine getirmezseniz hem sınırsız tatil hayaliniz hem de şirketteki pozisyonunu tehlikeye girebilir.

Çalışanlar Gerçekte Ne İstiyor?

Çalışma Hayatında Sınırsız İzin Devrimi — Çalışma hayatında sınırsız izin hakkı: Çalışanların istekleri

Fotoğraf: Ben White

Artık birçok şirket, çalışma koşulları hakkında tek başına karar vermiyor. Çalışanlarının neler istediğini soruyor ve onların mutlu olacakları adımlar atıyor. Geçtiğimiz yıllarda yapılan anketler, çalışanların uzaktan veya hibrit çalışma sistemini tercih ettiğini gösterdi ve düzenli olarak ofise gelme fikri birçok şirket için yıkıldı.

2019 yılında ise MetLife 2.675 çalışanla görüştü ve onlara sınırsız izin hakkına nasıl yaklaştıklarını sordu. Yapılan araştırmada çalışanların %72’si bu politikaya olumlu yaklaştıklarını belirtti.

Yani aslında çalışanlar tatil yapmak için aylarca beklemek, hafta içi ufak işleri halletmek için hasta olduğu yalanını söylemek veya özel bir gün kutlamasını hafta sonuna ertelemek istemiyor. Bu düzenleme aynı zamanda çalışanlara “Ben sana güveniyorum ve mutluluğunu önemsiyorum.” mesajını da veriyor. Sizce de şirket bağlılığını sağlamak için “Biz bir aileyiz.” sözünden çok daha fazlası gerekmiyor mu?

Sınırsız İzin Hakkı Tanıyan Şirketler

Fotoğraf: Israel Andrade

Sınırsız izin her ne kadar yeni (bazıları için belki de hiç duyulmamış) bir kavram olsa da aslında geçmişi 10 sene öncesine dayanıyor. 2010 yılında Netflix’in çalışanlarına “Git ve tatil yap!” demesi, 2016 yılında Avustralya merkezli Inventium’un bu akıma katılmasıyla devam etti. O zamanlar belki de sürdürülebilir görünmeyen bu politika, farklı şirketlerin katılımıyla günden güne büyümeye devam ediyor.

Çalışanlarına sınırsız tatil hakkı veren diğer şirketler ise şöyle;