E S Kibele Yarman’ın ilk kişisel sergisi Venüs Saat Yönünde Döner, Vision Art Platform’da sanatseverlerle buluşuyor. Gösteri 23 Mart’a kadar galerinin Akaretler No:35’teki mekanında görülebilir.
Venüs Saat Yönünde Döner sergisi hakkında düşündüğüm şeylerin ne kadar sanatçının kurgusu ne kadar kolajın imkanları hakkında olduğunu ayırt edemiyorum. Belki de Yarman’ın yapıp etmeleri karşısında böyle bir ayrıma gidememek tabii olandır. O sebeple bu heyecan verici manzaraya hiçbir şeyi ayırt etmeksizin eğilmeye çalışacağım. Yazı boyunca sanatçının sunduğu bu yekpare manzarayı, işleri kolaylaştırmak adına ‘’evren’’ olarak adlandırmak niyetindeyim.
Yarman, 60’lardan 90’lara kadar oldukça geniş bir yelpazedeki matbu materyallerden faydalanarak kolajlar üretiyor ve kolajlarda çoğunlukla kadın figürlerine rastlıyoruz. Bu kadın figürlerinin çeşitli mecmualar ve kitaplardan toplandığı göz önünde bulundurulduğunda her birinin seçkin bir anda yakalandığı düşünülebilir. Yıllar geçse bile hepsinin ‘’erkekler’’ için hiç değilse fotoğraflarının basılmasını hak edecek kadar idealize edilmiş bir biçimde güzel ve ‘’bakılmaya değer’’ olduğu da düşünülebilir. Belki de tüm bu düşünceler fazlasıyla doğru ve tanım için yeterliydi. Ta ki sanatçının karşılaşmasına kadar…
Sanatçının elinde figürlerin kadın olma halleri dışında her şeyden sıyrılıp sadece birer kadın olduklarını söyleyebilirim. Bu bir bakıma sadeleştirerek kutsama eylemi biçimsel olarak da saçlarına, elbisesine veya nasıl makyaj yaptığına bakılması arzulanan kadını evrenin bambaşka bir noktasına koymaktan hiç çekinmiyor. Fakat aynı kadının ne saçlarını ne elbisesini ne de nasıl makyaj yaptığını geride bırakıyor. Figürlerin anlamsal açıdan kesilip yapıştırılmalarında bir yandan müthiş bir kopma meydana gelirken bir yandan da kendindelik halinin sürekliliğine şahitlik ediyoruz. Bu durum bizleri sanatçının evrenindeki mekan-zaman algısına yaklaştırıyor.
Bu evrenin kendine has kuralları/kuralsızlıkları var. Kompozisyonun içinde olan biten her şey bazen birbirlerinin itme/çekme güçlerine kapılmış gibi, yani bir bakıma ilintilenmiş gibi görünürlerken bazen de sanki aynı evrende fakat farklı zaman veya mekandalarmış gibi ‘’habersizce’’ duruyorlar. Analog işlerin bazılarında kesme işlemindeki çocuksu savurganlık hemen dikkat çekiyor. Fakat bu savurgan tutum kaba değil, bilakis evrenin o kendine has zarafetini üzerinde taşıyor.
Her şeyin bir akış içerisinde olduğu, kesişimlerin ve uzaklıkların her bakıldığında nereden ve ne zaman bakıldığına göre değiştiği, her şeyin sürekli değiştiği bu retrofuturistik evrene alışacak gibi olduğumuz anda ise sanatçı bizlere kolajın arkasını gösteriyor. Tiyatrodaki dördüncü duvar gibi bu ana kadar Yarman’ın işleri ile aramızda inşa etmeye çalıştığımız tüm mesafe yıkılmış oluyor. Evrenin bizi içine çektiği kendi/kendinde gerçekliği muzip bir biçimde şekil değiştiriyor.
Bu yarıktan bakınca evrenin içine taşıdığı kadın figürlerinin mecmualardaki halleri, kompozisyonda çizgiler ve katmanlar arasında tıpkı bir ruh, bir tanrısal ışık gibi uzanan ipler, venüs ve orbitler, iğne delikleri… Her şey yeniden anlamlanabilir bir hal alıyor ve evrenin misafir tanrısını, sanatçıyı görmeye başlıyoruz. Kendi kadın deneyimini, diğer kadınların deneyimlerine bakışını, bir disiplin olarak kolaj ve tasarım hakkındaki görüşlerini seçebilmeye başlıyoruz. Fakat yine de tüm bunları evrenin kendisine içkin bir doğa durumu olmaktan ayırt edememeye devam ediyoruz.
E S Kibele Yarman Kimdir?
Önce Bilkent Üniversitesi İletişim Tasarımı Bölümü’nde lisans eğitimi alan sanatçı, daha sonra School of Visual Arts (New York)’da yüksek lisansını tamamladı. Çalışmaları The New York Times, The Washington Post, The Economist, The Baffler ve The Atlantic gibi kuruluşlarda yayınlanan sanatçının bazı işleri ise SALT, Sabancı Müzesi, Arter ve Meşher gibi platformlarda seyirci ile buluştu. Pek çok grup sergide yer alan sanatçı ayrıca birçok prestijli ödüle de layık görüldü. Dante ve Istakoz gibi kişisel sanat ve tasarım projeleri de bulunan Yarman, Işık Üniversitesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nde dersler veriyor.
