Bu yıl sekizinci yılına giren Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali, ‘Evimiz Yanıyor’ sloganıyla 13-19 Ekim tarihleri arasında online olarak gerçekleşecek. Binin üzerinde filmin başvurduğu BIFED’de Türkiye’den de 2 belgesel finalde yer alıyor.
Başvuran filmler arasında gençlerin direniş öyküleri, iklim krizi, organik bağcılık ve Afrika’da kapana sıkışan mültecilere kadar birçok farklı temayı konu edinen yapım var.
Bozcaada Belediyesi organizasyonu ve Kadıköy Belediyesi Sinematek/Sinema Evi iş birliğiyle gerçekleşen festivalin yönetmeni Petra Holzer ve festival koordinatörü Ethem Özgüven, festivale dair merak ettiğimiz soruları cevapladı.
BIFED’in çıkış noktası nedir?
1995’te Ethem Özgüven ile festivallere katılıyorduk. Bergama konusunda altın madeni filmi yapmıştık. 1996 ile 2007 arasında yaptık bu filmi. Deprem, balıkçılar, Tuzla tersaneleri, kot kumlama konularında belgesel yaptık.
2014 yılında Çanakkale’de, Bozcaada’da bir festival yapma fikri üzerinde konuştuk. Biz de ekoloji konusunda bir festival olsa iyi olacağını düşündük. Özellikle belgesel alanını tercih ettik çünkü belgesel, gerçekleri anlatan bir araç. Ayrıca gerçekleri anlatan, sorgulayan ve tartışma yaratan belgesellerin gösterimleri çok kısıtlı ve elbette finansman sıkıntıları yaşanıyor.
Televizyonlarda gösterilen belgeseller de çoğu zaman derinlemesine değil. Gösterilecek alan bulamayan konulara ve belgesellere kapı açmak istedik.
Neden Bozcaada’yı seçtiniz?
Biz Bozcaada’yı çok seviyorduk ve yazları oraya gidiyorduk. Bu festivalin yöre halkı için de iyi gelişmeler yaşatacağını düşündük. Son yıllarda ada halkının festivale ilgisi oldukça iyi. Pandemiden önce filmlerin gösterildiği salonlar bazen tıka basa doluyordu. Tartışma kısımları çok canlı geçiyordu ve etkileşim oldukça yüksekti.
Festivali neden kış mevsiminde, sezon dışında yapıyorsunuz?
Sezon dışında çünkü biz festivale turizm gözüyle bakmıyoruz. Evet bir kültür sanat aktivitesi bir yandan. Ama ayrıca ve bizim için en önemlisi burası bir öğrenme ve paylaşma alanı. Yazın ada çok kalabalık ve hareketli oluyor. Ancak sonbaharda geriye kalan ada ziyaretçileri, yerel halk ve yerli esnaf oluyor. Biz onlarla birlikte bir festival yapmak istedik. Sadece eğlenmek için değil, dünyayı öğrenmek, paylaşmayı öğrenmek, filmleri birlikte izleyip sorgulamak ve tartışabilme imkanına sahip olmak için.
Gösterilen filmlerde aradığınız kriter nedir?
Aslında televizyonlarda izleyebildiğimiz pek çok belgesel derinlemesine değil. Gerçek hayata dokunan konular işlenmiyor. Biz hakikat anlatımlarına daha çok yer vermek istedik. Dünyanın her köşesinde aynı anda birçok yıkım var ve birçok dünya halkı mücadele ediyor. Her kıtada başta altın madeni olmak üzere maden ve taş ocaklarına direnen yerel halkın mücadeleleri, asbest ve petrolün yarattığı geri dönüşsüz sağlık problemleri ve kirlilik, mülteciler ve iklim göçü, suların HES projelerine kurban ediliş öyküleri, gençlerin isyanı, iyi ve doğru tarımsal üretimin sürdürülemezliği ve kapitalizm karşısında sıradan insanın fikirleri gibi gerçek konuları merkezine alan belgeselleri göstermek istedik. Ekolojik yıkımların ve mücadelelerin her türlüsünü gösterebileceğimiz ve seslerini daha fazla insana duyurabileceğimiz filmleri seçmeye özen gösteriyoruz.
Katılım ücreti alıyor musunuz?
Katılım ücretsiz. Hem katılımcı filmlerden hem de festivale gelen konuklarımızdan oradaki programlara dair bir ücret alınmıyor. Aynı şekilde festival boyunca gösterdiğimiz filmler için de izleyicilerimizden herhangi bir ücret almıyoruz.
Bu festivalin gelir modeli nedir?
Festival sponsorlarımız, yerel dayanışma ve kamusal desteklerle ilerliyor. Şu anda Bozcaada Belediyesi organizasyonuyla ve Kadıköy Belediyesi Sinematek/Sinema Evi iş birliğiyle gerçekleşiyor.
Çanakkale Belediyesi ve Bilgi Üniversitesi bu festivali çok destekliyor. Bir de dost mekanlarımız var. Bozcaada’daki oteller veya restoranlar sponsor oluyor ya da katılımcılara indirim yaparak destek sunuyor. Sezonu güzel geçiren Bozcaadalının hepimize teşekkürü olarak tarif edebiliriz sanki bu desteği.
Bu festivalin etki alanı nedir? İstediğiniz noktaya geldiğini düşünüyor musunuz?
Karşılarında büyük şirketler, devletler olsa da gerçekleri anlatabilme cesareti gösteren onlarca film her yıl BIFED’e başvuruyor. Başvuran yönetmenler BIFED’de filmlerinin memnuniyetle kucaklanacağını ve üzerine tartışılabileceğini biliyor. İzleyicilerimiz de, kendi çevreleri haricinde dünyada üzeri kapatılan gerçekler hakkında çok fazla şey öğreneceğini bilerek açıyor her yıl BIFED sayfasını. Bu açıdan memnunuz. Film yönetmenleri ve izleyicilerimizle çok fazla şey paylaşıyoruz ve dayanışma ağımızı her yıl büyütüyoruz.
Aslında pandemiyle geçen sene de festivali online yaparken endişeliydik. Ancak online festival sayesinde yalnızca Bozcaada ziyaretçileri ve sakinlerine değil, tüm kıtalardan 10 binden fazla izleyiciye ulaşabilme şansı edindik. Dünyanın her yerinden izleyiciler filmlerimizi izledi, medya kanallarımız aracılığıyla yaptığımız yayınlara ulaştı. Sitemiz 35 binden fazla erişime ulaştı. Festival boyunca paylaştığımız videolar, yayınlarımız yalnızca bireysel olarak değil grup olarak da izlendi. Bu yüzden festivalin önümüzdeki senelerinde de bu hibrit modeli sürdürmeyi planlıyoruz. Daha fazla insana ulaşabilmek hepimizi motive ediyor.
Ancak elbette hala yeterli değil. BIFED, hala tamamen yerel kaynaklarla ve dayanışmayla sürüyor; modayı takip etmiyor. Göçmen kuşlar gibi o festivalden bu festivale birlikte uçan yılın popüler filmleri BIFED için ilginç değil. Kendi sorunlarını anlatan, üçüncü dünyayı egzotik bir malzeme gibi sömürmeyen içten belgesellerin doğal olarak programı oluşturduğu yapı da değişmedi. Bizler, BIFED ekibi olarak elimizden geldiğince konuklarımızla küçük adamızın her şeyini paylaşmaya çalışıyoruz. Dünyamızı ve üzerindeki tüm canlıları ilgilendiren belgesellerimizin konuları, geniş kitlelere yayılıp dünyadaki adaletsizliği değiştirebildiği ölçüde daha da değerli olacak. Değişim zor elbette ama mümkün. BIFED ekibi olarak da ulaşabildiğimiz herkesle değişim umudunu ve mücadelesini paylaşabildiğimiz, genişletebildiğimiz kadar memnun olacağız.
