Ekolojik gelişmeler ve doğayla birazcık içli dışlı olan herkes, biyoçeşitlilik kavramının gezegenimizdeki yaşamın devamlılığı için ne kadar önemli olduğunu fark edecektir. Doğal yaşamın dengeleri öylesine birbirine bağlı ki birlikte yaşadığımız her bir türün davranışları, yaşamı boyunca hiç karşı karşıya gelmediği bambaşka canlıların yaşamının devamlılığı için bile hayati öneme sahip. Gezegenimizdeki bu biyoçeşitliliği sağlayan pek çok ekosistem var. Ancak özellikle kara yaşamında biyoçeşitlilik dendiğinde akla ilk olarak ormanlar geliyor. Yalnızca canlıların yaşamı değil, Dünya’daki karbon dengesi, iklim hareketleri ve oksijen üretimi için de ormanlara çok şey borçluyuz. Peki, dünyanın akciğerleri olarak adlandırılan ormanların en büyükleri hangileri? Gelin, birlikte gezegenimizde bir yolculuğa çıkalım ve dünyanın en büyük ormanları listesine göz atalım…
Dünyadaki En Büyük 5 Orman
Dünyanın en büyük ormanları sıralamasına geçmeden önce gezegenimizdeki karasal alanın %31’inin ormanlar tarafından kaplandığını hatırlamakta fayda var. Üstelik bu ormanlık alanların üçte birinden fazlası, hiçbir insan faaliyetinin yer almadığı, tamamen doğal yaşamın hüküm sürdüğü bölgeler.
Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütünün yaptığı araştırmaya göre tüm dünyada 4.06 milyar hektarlık ormanlık alan yer alıyor. Bu da gezegenimizde yaşayan her bir kişi için yaklaşık 5000 m2 ormanlık alan demek. Ancak ormanların gezegenimizdeki coğrafyalarda eşit şekilde dağılmıyor oluşu, kimi bölgelerde çölleşme ve iklim sorunlarına neden oluyor. Dünyadaki ormanların yarısından fazlası yalnızca beş ülkede (Rusya, Brezilya, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Çin) yer alıyor.
Amazon Yağmur Ormanları
Yüz Ölçümü: 5.5 milyon km2
Ülkeler: Brezilya, Peru, Kolombiya, Bolivya, Ekvador, Fransız Guyanası, Guyana, Surinam, Venezuela
Toplamda dokuz ülkeye yayılan Amazon Yağmur Ormanları, 5.5 milyon kilometrekarelik alanıyla dünyanın en büyük ormanı olma unvanına sahip. Dünyadaki en yüksek biyoçeşitliliğe sahip coğrafyalardan biri olan Amazon’da vahşi yaşamdaki tüm türlerin yaklaşık %10’unun yaşadığı tahmin ediliyor. Aynı zamanda bu bölge, bitkilerin biyoçeşitliliği anlamında da dünyada benzersiz bir yapıya sahip. Amazon’da yaklaşık 290 trilyon ağaç yer aldığı düşünülüyor.
Araştırmalara göre tahmini yaşı 55 milyon yıl olan Amazonlar, bu uzun ömrü boyunca insan etkisi nedeniyle yaklaşık %20 küçülmüş durumda. Ancak bu haliyle bile Amazon Yağmur Ormanları, gezegenimizi ayakta tutmayı başarıyor.
Kongo Yağmur Ormanları
Yüz Ölçümü: 2 milyon km2
Ülkeler: Angola, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon
Amerika Kıtası’nda Amazonlar’ın yarattığı etkiyi Afrika’da yaratan ve bu bölgenin biyoçeşitliliğini koruyan ormanlar ise Kongo Yağmur Ormanları. Dünyada yaydığından daha yüksek oranda karbon depolayabilen tek ormanlık alan olan Kongo Yağmur Ormanları, Orta Afrika boyunca uzanıyor ve kıtadaki yedi ülkeye yayılıyor.
Yaklaşık 6 bin farklı ağaç türünün yaşadığı, 10 bine yakın hayvan türüne ev sahipliği yapan Kongo Yağmur Ormanları, tropikal bir iklime sahip. Afrika’da yaşayan fil, goril, leopar, su aygırı gibi pek çok tür, Kongo Yağmur Ormanları’nı doğal yaşam alanı olarak benimsemiş durumda. Dünyanın en büyük ormanları arasında ikinci sırada bulunan bu bölge, aynı zamanda dünyadaki tüm yağmur ormanlarının dörtte birini kaplayacak büyüklüğe sahip.
Valdivian Yağmur Ormanları
Yüz Ölçümü: 248 bin km2
Ülkeler: Şili, Arjantin
Güney Amerika Kıtası’nın batı bölgesinde yer alan ve Şili ile Arjantin’i içine alan Valdivian Yağmur Ormanları, dünyanın büyük ormanları sıralamasında üçüncü sırada bulunuyor. Dünyadaki en büyük ve en genç yağmur ormanları arasında yer alan bu bölgenin yaklaşık 17.000 yıl önce buzlarla kaplı olduğu tahmin ediliyor. Özellikle görece küçük türlerin yaşam alanı olarak seçtiği Valdivian, bitki biyoçeşitliliği açısından da oldukça zengin. Üstelik bölgedeki bitkilerin yaklaşık %90’ı endemik özelliğe sahip. Yani bu türler, yalnızca Valdivian Yağmur Ormanları’nda yaşıyor.
Tongass Ulusal Ormanı
Yüz Ölçümü: 68 bin km2
Ülkeler: Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri’nin en büyük, dünyanın ise dördüncü en büyük ormanı olan Tongass Ulusal Ormanı, Güneydoğu Alaska’da yer alıyor. Son derece yüksek olan karbon depolama kapasitesi sayesinde dünyanın en önemli ormanları arasında gösterilen bölge, aynı zamanda yaklaşık 75.000 kişilik bir insan nüfusuna da sahip. Bunun yanında nesli tehlikede olan çeşitli bitki ve canlı türlerine de ev sahipliği yapan Tongass Ulusal Ormanı, pek çok deniz memelisinin de yaşam alanları arasında yer alıyor.
Xishuangbanna Yağmur Ormanı
Yüz Ölçümü: 19 bin km2
Ülkeler: Çin
Çin’in Yunnan eyaletinde yer alan ve kapladığı 19 bin kilometrekarelik alanla dünyanın en büyük ormanları arasında bulunan Xishuangbanna Yağmur Ormanı, özellikle filleriyle ünlü. Çin’de yaşayan fillerin yaklaşık %90’ı Xishuangbanna’da yaşamını sürdürüyor. Çin’deki toplam bitki çeşitliliğinin %16’sını kapsayan 5000’den fazla damarlı bitki türüne ev sahipliği yapan orman, Asya Kıtası’ndaki biyoçeşitlilik için çok kritik bir öneme sahip.
Xishuangbanna, aynı zamanda UNESCO tarafından 1990 yılında biyosfer rezervi olarak ilan edilmiş bir bölge. Biyosfer rezervi terimi, biyolojik çeşitliliğin korunması amacıyla belirtilen bölgede çeşitli sürdürülebilirlik yaklaşımlarının uygulamaya konulmasını ifade ediyor.