Yakın zamanda Kahramanmaraş’ta yaşanan ve binlerce vatandaşımızın hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan depremler, 21. yüzyılda gelişmiş teknolojimiz ve bilimsel bilgimize rağmen hala önceden tespit edilemiyor. Ancak yakın zamanda yapılan bir çalışma, depremlerin önceden tespit edilmesi için önemli bir adım olabilir.
Geçtiğimiz günlerde hakemli bir dergide yayımlanan makale, depremler oluşmadan önce gerçekleşen fay kaymalarını analiz ederek büyük depremleri 2 saat önceden tespit etmenin mümkün olduğunu ortaya koydu.
Milyonlarca Kişinin Hayatını Kurtarabilir
Her sene dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan depremler, binlerce kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanıyor. Günümüzdeki deprem bilimi, en iyi ihtimalle dahi 1 veya 2 dakika önceden depremin olacağı hakkında bilgi verebiliyor. Haliyle bu süre, depreme karşı tedbir almak için oldukça kısa. Science’te yayımlanan makale ise deprem kaynaklı ölümlerin neredeyse tamamen önüne geçebileceğini işaret ediyor.
Büyük depremleri araştırma sahası olarak alan bilim insanları, depremler öncesinde fay kayma örüntüleri üzerine istatistiksel bir analiz gerçekleştirdi. Bu analiz çerçevesinde büyük depremlerin önceden tespit süresinin teorik olarak 2 saat önceye çekilebileceği saptandı.
Heyecanlanmak İçin Henüz Erken
Yeni bulgular, insanlığın depreme karşı mücadelesi için oldukça önemli bir adım olsa da hala geliştirilmesi gerekiyor. Öncelikle elde edilen çok sayıda verinin istatistiki ortalaması alınarak ulaşılan sonuçlar, gerçek zamanlı bir şekilde fay kayma örüntülerinin tespit edilmesini olanaksız kılıyor. Ayrıca makalede elde edilen sonuçlar için fayın hangi yönde kaydığı bilgisi, önceden bilinerek kullanıldı. Ancak gerçek bir deprem senaryosunda bunu önceden bilmek mümkün değil.
Erken uyarı sisteminin arkasındaki bir diğer sorun ise verilerin elde edilmesi için büyük sayıda GPS istasyonunun bulunması gerekliliği. Düşük GPS teknolojisi ve istasyon sayısı durumlarında depremin önceden tespit edilme imkanı ortadan kayboluyor.
Yine de tüm sorunlara rağmen önümüzdeki yıllarda hem teknoloji hem de sismoloji alanında yaşanacak gelişmelerle birlikte depremleri önceden tespit etmenin mümkün olabileceği düşünülüyor.
Kaynak: science.org
Kapak Fotoğrafı: Unsplash | Mahmoud Sulaiman
