İlk kez 1995 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, geçtiğimiz iki hafta boyunca Glasgow’da gerçekleşti. Bu yıl 26.sı düzenlenen COP26 taraflar konferansı (Conference of Parties), 2020 yılında pandemi nedeni ile ertelenmişti.
Konferansın sona ermesi ile birlikte liderlerin iklim krizi ile mücadelede almayı hedefledikleri önlemler şekil aldı. Karar vericiler, konferansın her bir gününde farklı konuları ele alarak çeşitli sözler verdi.
Konferans çıktılarının metin olarak tamamlanması ve katılımcı ülkeler tarafından imzalanması ile bu çıktılar, anlaşmayı imzalayan 197 ülke için yasal olarak bağlayıcı olacak. Hatırlatmak gerekiyor ki 2015 yılında küresel sıcaklık artışını 1.5 derece ile sınırlamayı hedefleyen Paris Anlaşması da yasal olarak bağlayıcı olsa da anlaşmayı imzalayan ülkeler belirledikleri hedeflerin çok altında kaldı.
Ülkelerin, aktivistlerin ve katılımcı delegelerin uzun müzakereleri sonucunda COP26’da genel hatlarıyla alınan kararlar ise şu şekilde:
- Paris Anlaşmasının temelinde olan 1.5 derece hedefi yinelendi. IPCC’ye göre içinde bulunduğumuz şu dönemde, küresel sıcaklık artışı 1.1 dereceyi bulmuş durumda ve 1.5 derece sınırında kalmayı başaramazsak iklim krizinin aşırı hava olayları yaşanması gibi etkileri geri dönülemez noktaya ulaşacak.
- Küresel sera gazı emisyonları 2030 yılına kadar %45 azaltılacak.
- Fosil yakıt kullanımı ve yatırımları kademeli olarak azalarak bitirilecek. Fosil yakıtlar arasında en kirli olan kömüre dair Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2030 yılına kadar bugünkü kullanılan kömür miktarının %40 azalmadığı takdirde 1.5 derece hedefine ulaşılamayacağını açıkladı. Kömürün kademeli olarak terk edilmesi, hatta yeni hiçbir santralin inşa edilmemesi gerekiyor.
- İklim değişikliğinden en fazla etkilenen gelişmekte olan ülkelere sağlanacak adaptasyon bütçesi, 2025 yılına kadar iki katına çıkarılacak. 2009 yılında verilen karara göre gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelere karbon emisyonlarını azaltmaları için 100 milyar dolar destek sağlayacaktı ancak 2019 yılına kadar yapılan destek 80 milyar dolarda kaldı. Gelişmekte olan ülkelere yalnızca emisyonlarını azaltmaları için değil, iklim krizi nedeniyle çoktandır maruz kaldıkları değişimlere adapte olabilmeleri için de 50-50 oranında destek verilecek.
- 2030 yılına kadar ormansızlaşma sonlanacak.
İklim Aktivistleri Sonuçtan Memnun Değil!
Fotoğraf: Euro News
Konferansın ilk gününden sonuna kadar binlerce iklim aktivisti, Glasgow sokaklarında liderlere daha etkili kararlar almaları konusunda çağrı yaptı.
Genç iklim aktivisti Greta Thunberg, resmi Twitter hesabında COP26 konferansı için ‘Bu bir iklim konferansı değil, kuzey ülkelerin greenwashing (yeşil yıkama) festivali!’ diyerek liderleri eleştirdi. Birçok diğer iklim aktivisti ise konferans çıktılarını yetersiz bularak liderleri gezegene ve insanlara ihanet ediyor olmakla suçladı. Tepkinin nedeni ise kömür. Hindistan ve Çin’in metne son anda verdikleri revizyonla kömür kullanımının ‘kademeli olarak bitirilmesi’ cümlesi yerine ‘kademeli olarak azaltılması’ cümlesi yazıldı. İklim aktivistleri, liderleri durumun aciliyetinin farkında olmamakla ve yeterince güçlü kararlar vermemekle suçluyor.
Kapak Fotoğrafı: Andrew Parsons
