“Ne evvel ne de zaman içinde,
berrak serin bir yaz gecesi,
mezarlıkta başlamış solucanın hikayesi.
Öyle ya masallar gece başlar.
Gece mi?
Gece kendinde gizli. Yoksa nereden bilsin solucan toprağın altında? Nasıl dinlesin kurbağaların sazlıklarda şeytan çağıran ıslıklarını? Yoktur da atadan kalma köstekli saati. Gece, solucana öylece malum olur işte. Cinler el ederler. Böylece bilir ne yöne kazacağını. Hem zaten parlamaktan başka ne işe yarardı
Çoban Yıldızı,
batıyı anmadıkça?(…)”
Yazıya daha önce yazdığım bir masalın girişi ile başlamak istedim. Çünkü 25 Haziran 2022 tarihine kadar Bozlu Art Project Mongeri Binası’nda görülebilecek ilham verici sergisi ile Can Göknil, insana çocuksu bir cesaret aşılıyor.
Fakat ben bu güzel gösteriye geçmeden önce biraz sanatçının hayatına değinmek istiyorum…
Fotoğraf: Dansçının Yolculuğu, Can Göknil
Can Göknil Kimdir?
1945 senesinde Ankara’da dünyaya gelen sanatçı, 1966 senesinde Robert Kolejini bitirdikten sonra Knox College Güzel Sanatlar Bölümünde okumak için Amerika’ya gitti. Yüksek lisans eğitiminin ardından da bir süre sonra Türkiye’ye döndü. Amerika’da geçirdiği zaman içerisinde birkaç sergide yer aldı ve karşılaştığı çocuk kitaplarındaki resimlerin sanatsal açıdan ne kadar kıymetli olduğunu keşfetti. Çizdiği resimlerin yanı sıra hikaye kitapları da bulunan Can Göknil’in 60’dan fazla çocuk kitabının üzerinde imzası var. Bu kitaplardan bazıları Almanca, Fransızca, İngilizce, Arapça, Macarca ve Flemenkçe gibi dillere çevrildi. Sanatçı, ayrıca 2024 senesinde çocuk kitaplarına vakfettiği zamanının 50. yılını kutlayacak.
Zaman Zaman, Sanat Hayal İçinde
Fotoğraf: Keman Konçertosu ve Kedi, Can Göknil
Belki Varmış Belki Yokmuş sergisinin merkezinde, 70’lerden bu yana yazdığı ve resimlediği kitaplarla tanınan sanatçının pandemi sürecinde ürettiği işler var. Sergi, adını Ayfer Tunç’un aynı isimli kitabından ödünç alıyor.
“İlk çağlar da dünyanın çocukluk dönemi.”
Seçki, “Zaman Zaman İçinde” ve “Sanat Hayal İçinde” başlıkları üzerinden birbirini besleyen iki farklı oluktan akıyor. İsmini Pertev Naili Boratav’ın aynı isimli kitabından ödünç alan Zaman Zaman İçinde bölümünde sanatçı, mitoloji mefhumuna kendine özgü masalsı ve hülyalı üslubu ile yarattığı gezegenler, mitolojik sahneler, tanrılar ve tanrıçalar gibi imgelerle eğiliyor.
Ahşap üzerine akrilik çalışılan bu işlerde panoların altında zaman nosyonuna işaret eden pendulumlar yer alıyor. Bu bölümde Az Gittim Uz Gittim, Dünyanın Konumu, Evvelce, Belki Varmış Belki Yokmuş ve Tufan başlıklı eserleri seyredebiliyoruz.
“Zamanı sanatla dokudum; pandeminin getirdiği yalnızlık içinde resimlerime hayallerimi, özlemlerimi yerleştirdim.”
Sanat Hayal İçinde bölümünde sanatçının tuval üzerine akrilik çalışmalarını görüyoruz. Bu işleri seyrederken kendini huzurlu ve çocuksu yanıyla tanımlamaktan çekinmeyen sanatçının pandemi döneminde kurduğu “hayallere” eşlik ediyoruz. Nitekim sanatçı, pandemi süreci boyunca, ‘’Hayallerle aşarım ben bu kapalı yaşamı.’’ deyip tam 28 adet tuval boyamış. Bu tabloların önünde dururken, sanatçının mitoloji ve Türk kültürüne ait derin bilgisi karşısında hayranlık duymamak elde değil.
Fotoğraf: Kozmos (Kodeks), ahşap içinde altı adet maun üzerine gezegen tablosu
Sergide Binnur Kayak tarafından hazırlanan bir mini belgesel çalışması da yer alıyor. Ayrıca galeriden, Bozlu Sanat Yayınları’ndan çıkan Ressam Masalı ve Can Göknil Yaşamı ve Sanatı adlı kitapları da edinebiliyorsunuz.
Kapak Fotoğrafı: M. Emir Dereci
