Güncelleme Tarihi: 18 Kasım 2022
Ekoloji ve gezegenimizin geleceğinden bahsettiğimizde sözün kısa sürede enerji kaynaklarına gelmemesi neredeyse mümkün değil. Dünya’da yaşamımızı sürdürebilmek için ihtiyaç duyduğumuz en önemli şeylerin başında enerji geliyor ve bin yıllardan beri bu enerjiyi farklı kaynaklardan elde ediyoruz. Sanayi Devrimi’nin ardından hızla yaygınlaşan fosil enerji kaynakları ise son yüzyılımıza adeta damga vurdu. Ancak geldiğimiz noktada enerji üretiminde fosil kaynaklarını kullanımı artık sürdürülebilir görünmüyor. Artık insanlık için yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme fikri bir alternatif değil, adeta bir zorunluluk. Sürdürülebilir enerji kaynakları dendiğinde ise akla tabii ki ilk olarak Güneş enerjisi geliyor. Peki, Güneş enerjisi konusunda ne kadar bilgiliyiz? Güneş enerjisi nedir, nerelerde kullanılır ve gezegenimize ne gibi faydalar sağlar? Tüm bu soruları sizler için cevapladık…
Güneş Enerjisi Nedir?
Güneş enerjisi kısaca, gezegenimizin en büyük enerji kaynağı olan Güneş’ten gelen ışınların, çeşitli işlemler sonucu termal veya elektrik enerjisine dönüştürülmesine verilen isim. En temiz enerjilerden biri olarak kabul edilen bu enerji türü, ışınım enerjisi sınıfında kabul ediliyor.
Güneş’in var olmadığı bir gerçeklikte Dünya’nın da var olmayacağı düşünüldüğünde Güneş enerjisinin tükenmez ve sürdürülebilir enerji kaynağı olduğu çok daha iyi bir şekilde anlaşılıyor. Yani gezegenimizdeki pek çok enerji kaynağının aksine Güneş enerjisinin, bir gün tarihe karışacağını söyleyebilmek pek mümkün değil. Üstelik Güneş’in gezegenimize sunduğu ışıma miktarı, dünyanın ihtiyaç duyduğu enerji miktarının da çok üzerinde.
Araştırmalara göre dünyanın günlük olarak ihtiyaç duyduğu enerji miktarının yaklaşık 200 bin katı, her gün galaksimizin devasa yıldızı Güneş tarafından bizlere Güneş enerjisi olarak iletiliyor. Yani aslında ihtiyaç duyduğumuz kaynak tam tepemizde, her gün ihtiyacımızdan çok çok daha fazlasını bizlere cömertçe sunuyor.
Güneş Enerjisinden Nasıl Elektrik Üretilir?
Güneş enerjisi, elektrik enerjisi ve termal enerji başta olmak üzere farklı alanlarda temiz bir kaynak olarak kullanılabiliyor. Ancak bu sürdürülebilir enerji türünün en yaygın kullanım alanı elektrik üretimine yoğunlaşmış durumda. Güneş enerjisinden elektrik üretmek için kullanılan yönteme ise fotovoltaik adı veriliyor.
Fotovoltaik sistemin kullanıldığı temel araç ise tabii ki Güneş panelleri. Evlerin çatılarına veya büyük arazilere yerleştirilen Güneş panelleri, birkaç farklı adımın ardından Güneş’ten gelen ışınları elektrik enerjisine çeviriyor.
- Fotovoltaik hücreler ya da Güneş pilleri adı verilen tabakalara sahip olan Güneş panelleri, gündüz saatlerinde Güneş ışınlarını emiyor.
- Paneller üzerinde yer alan hücreler, Güneş ışınları ile aktif hale geldikten sonra kısa sürede elektrik enerjisi üretmeye başlıyor. Ancak bu hücrelerin ürettiği elektrik enerjisi DC (Doğru Akım) adı verilen bir enerji türü ve ev kullanımlarına uygun değil.
- Bu aşamada ise DC formunda olan elektrik enerjisi, bir dönüştürücüye iletilerek AC (Alternatif Akım) formuna çevriliyor. Bu sayede sahip olunan enerji günlük tüketime uygun hale geliyor.
- Kullanıma hazır hale gelen elektrik enerjisi, aktarıcı araçlarla tüketimin yapılacağı alana iletiliyor.
Güneş Enerjisi Nerelerde Kullanılır?
Güneş enerjisinin kullanım alanları son derece geniş bir kapsama sahip. Bu alanlar, temelde ısınma ve elektrik üretimi olarak ikiye ayrılıyor. Su ısıtma veya ısınma gibi işlemler için de Güneş enerjisinden faydalanılabilirken Güneş enerjisinden elektrik kullanımı da son dönemde gittikçe yaygınlaşmaya başlamış durumda.
Güneş enerjisinin en çok kullanıldığı alanlar şu şekilde sıralanıyor:
- Evlerde Elektrik Tüketimi: Dünyanın pek çok bölgesinde günlük tüketim için evlerin çatılarında yer alan Güneş panellerinden faydalanılıyor.
- Su Isıtma: Su ısıtmak için de Güneş enerjisi kullanımı oldukça yaygın.
- Trafik Işıkları: Dünyanın neredeyse her bölgesinde yer alan trafik ışıkları da çok büyük oranda Güneş enerjisinden faydalanarak çalışıyor.
- Saatler, Hesap Makineleri: Güneş enerjisinin en uzun süreden beri kullanıldığı alanlar arasında ise kol saatleri ve hesap makineleri var.
- Işıklandırmalar: Hem ev ve bahçe ışıklandırmaları hem de sokak aydınlatmaları için pek çok bölgede Güneş enerjisinden faydalanılıyor.
- Taşınabilir Güneş Enerjisi Panelleri: Son dönemde giderek yaygınlaşan taşınabilir Güneş enerjisi panelleri adeta bir Powerbank görevi görüyor ve ihtiyaç duyulan her alanda elektrik tüketimine imkan tanıyor.
- Güneş Enerjisi ile Çalışan Havalandırmalar: Evlerin veya iç mekanların havalandırmalarında da Güneş enerjisinden üretilen elektrik faydalı bir alternatif.
Güneş Enerjisinin Avantajları Nelerdir?
Güneş enerjisinin faydaları hem oldukça fazla hem de her bir fayda, gerçek anlamda geleceğimizi değiştirebilecek seviyede önemli. Fosil kaynaklardan üretilen elektrik enerjisi sonucu ortaya çıkan sera gazı salımları, iklim değişikliği için çok kritik bir role sahip. Dolayısıyla yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarına geçiş, iklim değişikliğiyle mücadele konusunda atmamız gereken en önemli adımlar arasında yer alıyor. Güneş enerjisinin avantajları da işte tam bu noktada fark yaratıyor…
- Güneş enerjisi sınırsız bir enerji kaynağı. Dolayısıyla bu enerjinin kullanımı, temiz enerjiye geçiş konusunda geçici değil kalıcı bir çözüme işaret ediyor.
- Güneş enerjisi, en temiz enerji kaynağı olarak kabul ediliyor. Bu enerji türünün çevreye hiçbir zararı yok ve herhangi bir karbon salımı ortaya çıkarmıyor.
- Evlerde Güneş enerjisi kullanımı, ekonomik anlamda da tasarruf yapmanıza olanak tanıyor. Üstelik geliştirilen bazı sistemler sayesinde kullanılmayan ve depolanan elektrik enerjisi, çeşitli kurumlara satılabiliyor.
- Güneş enerjisi ile kurulan elektrik sistemleri, elektriğin uzak mesafelere aktarılması sırasında yaşanan enerji kaybını da minimuma indiriyor.
- Güneş enerjisinin farklı alanlarda kullanımı sayesinde merkezi elektrik şebekesine aşırı yük binmesi gibi durumların da önüne geçilebiliyor. Büyük miktarlardaki enerji tüketimi için gereken kaynağın tek bir merkezden arz edilmesi, güvenlik açısından daha riskli.
- Yenilenebilir olmayan enerji kaynaklarının aksine Güneş enerjisi, neredeyse dünyanın her bölgesinde ulaşılabilir bir enerji türü.
- Tüm dünyada enerji tüketiminin zirve yaptığı saatler, 11.00 – 16.00 saatleri olarak kabul ediliyor. Bu saat aralığı, aynı zamanda pek çok bölgede Güneş ışınlarının da en yoğun olduğu zamana tekabül ediyor.
Geleceğin Enerjisi Güneş Enerjisi Mi?
“Geleceğin enerjisi Güneş enerjisi olacak.” gibi bir iddiada bulunmak, bir yandan doğru bir varsayım bir yandan ise eksik bir tanımlama olacaktır. Çünkü geleceğin enerjisinin, Güneş enerjisini de kapsayan bir şekilde farklı temiz enerji kaynaklarından elde edilmesi bekleniyor. Rüzgar enerjisi, biyokütle enerjisi, jeotermal enerji gibi enerji kaynakları da sürdürülebilir gelecek için olmazsa olmaz konumunda.
Öte yandan Güneş enerjisi kullanımı konusunda son yıllarda önemli artışlar yaşanmasına rağmen henüz istenen seviyeye gelebilmiş değiliz. 2021 yılı itibarıyla yapılan araştırmalara göre dünyadaki elektrik üretiminin yalnızca yaklaşık %5’i Güneş enerjisinden elde ediliyor.
Dünyada Güneş enerjisinden en çok faydalanan ülkeler arasında zirvede 306.973 megawatt ile Çin var. İkinci sırada 95.209 megawatt ABD, üçüncü sırada ise 74.191 megawatt ile Japonya yer alıyor.
2022 yılının başlarında yapılan bir araştırmaya göre dünyadaki toplam güneş enerjisi üretimi, artık Avrupa Kıtası’nın tüm elektrik ihtiyacını karşılayabilecek seviyeye gelmiş durumda. Sürdürülebilir gelecek için en önemli çıkış noktamız olan “Karbon Sıfır” (Net Sıfır – Net Zero) senaryosuna göreyse 2050 yılına geldiğimizde gezegenimizde sıfır emisyonu yakalamak için Güneş enerjisi kullanımında her yıl ortalama %25’lik bir artış yakalamamız gerekiyor.
