Güncelleme Tarihi: 20 Ocak 2023
Günümüzde bilgiye erişimin kolaylaşması ve birçok bilgiye maruz kalmamız sebebiyle pek çok okuryazarlık terimi gelişti. Bizim için en önemli olanlardan biri de iklim okuryazarlığı. Peki iklim okuryazarlığı nedir? Türkiye’de ne durumda? Gelin birlikte inceleyelim.
İklim Okuryazarlığı
Fotoğraf: Romanticfatman
Okuryazarlık kavramı “toplum tarafından anlam verilen iletişimsel simgelerin etkili bir biçimde kullanılabilmesi yeteneği” olarak tanımlanıyor. Günümüzde dijital okuryazarlık, medya okuryazarlığı, ekolojik okuryazarlık gibi pek çok tür bulunuyor.
İklim okuryazarlığı ise “insanın iklim, iklimin insan üzerindeki etkilerini anlamak ve kavramak” anlamına gelir. İklim okuryazarı olan bir insan, her gün kendinin ve türünün yaptığı eylemlerin çevreye ve iklime verdiği zararı kavrayabilen, bu yolda farkındalığını kazanmış ve düzeltmek için çabalayan insan denebilir.
US Global Change Research Program’ın yaptığı araştırmalara göre daha iyi bir gelecek için modern toplumumuzda yaşayan tüm insanların iklim okuryazarı olması gerekir.
İklim okuryazarlığı, ortaokulda fen bilgisi ve coğrafya gibi derslerde ilk defa öğrendiğimiz iklim üzerine olan tüm konuları içeren farkındalığa sahip olmayı gerektirir. Bunlar içinde en önemlileri şunlardır:
- İklimin ne olduğunun bilinmesi
- İklim değişikliğinin sebepleri ve sonuçlarının kavranması
- İklim değişikliğine karşı alınabilecek bireysel ve toplumsal önlemlerin belirlenmesi
- İklim okuryazarlığının pekiştirilerek iklim değişikliği hakkında toplumsal farkındalığın sağlanması
Türkiye’de İklim Okuryazarlığı
Türkiye’deki oran epey düşük. Ayrıca doğru bilinen yanlışlar da bulunuyor. Öncelikle toplumumuzun büyük bir çoğunluğu iklimin değişmesini ormanların yok olmasına bağlıyor. Sera gazı, karbon ayak izi, sürdürülebilir enerji gibi pek çok kavrama ise fazlasıyla uzak. Yani toplumumuz, daha doğaya zarar verdiğinin farkında bile değil.
- Türkiye’de yaşayan insanların %25’i sera gazının ne olduğunu bilmiyor
- Vatandaşlarımızın %37’si karbon ayak izi kavramına aşina değil
- %69’luk bir dilim Paris Anlaşması, Kyoto Protokolü, COP26 gibi uluslararası çevreyi koruma etkinlikleri ve anlaşmalarından bihaber.
İklim Okuryazarlığı Eğitimi
Fotoğraf: Monica Sedra
İklim okuryazarlığını özellikle çocuklarda artırmak isteyen bazı kurumlar ve MEB, ilgili eğitimleri müfredata sokmaya başladı. Uzmanlara göre iklim krizine karşı en güçlü savaşçılar, yeni yetişen kuşaklar olacak. Bu gibi sebeplerle çocuk yaştan itibaren iklim okuryazarlığının pekiştirilmesi büyük önem arz ediyor. Peki bu eğitimin amaçları nelerdir?
- İklim ve iklim değişikliğinin ne olduğunu ve doğal nedenlerini anlamak
- İnsan eylemlerinin iklimi nasıl etkilediğini anlamak
- İklim değişikliği ile mücadelede eşik değer olan 1,5 derecenin önemini anlamak
- İklim değişikliğine karşı mücadelede neler yapılması gerektiğini öğrenmek
- Gündelik eylemlerimizin dünya üzerindeki etkisini öğrenmek
Kapak Fotoğrafı: Sasint
