Bir dünya düşünün arıların hakimiyetinde… Hani şu neslinin tükenmesinden korktuğumuz arılar. Gönül Nuhoğlu, Collect Gallery’de açılan son sergisi “Beetopia Chapter II”de küresel iklim krizine arıların perspektifinden yaklaşıyor. Eserleriyle baskıcı iktidar yapılarına yeni panzehirler bulmanın ihtiyacını vurgulayan sanatçı, bizi ütopik evrenine davet ediyor.
Gönül Nuhoğlu ile ilham noktaları, yapay zeka ile ürettiği çalışması, iklim değişikliği konusunda sanatçıların sorumlulukları ve gelecek projeleri üzerine sohbet ettik.
Bu sergiyi oluştururken ilham noktalarınız neler oldu?
İklim değişikliği, ekosistem, arılar, kapitalizm, ütopya, teknoloji öncelikli anahtar kelimelerim… “Beetopia”, pandemi sürecinin başında oluşmaya başladı. Pandemik süreç bize, aklımızı başımızdan alacak hızda gelişen teknolojinin sadece sisteme hizmet ettiğini, insan hakları, sürdürülebilirlik, doğa ve yaşamsal hiçbir pratiğin pek de öncelikli olmadığını deneyimletti. Bu hayal kırıklığı serginin de başlangıcı oldu.
Sergi kapsamında yapay zekâ desteğiyle hazırladığınız çalışma çok etkileyici. Bir kıyamet senaryosunun ifadesi gibi. Bu çalışma ve üretim sürecinizden bahsedebilir misiniz?
Bu çalışmayı yaparken Discord’un bir uygulaması olan Midjourney’i kullandım. Yapay zekaya bu konuyla ilgili oluşturduğum kelime gruplarını verdim ve bana imajlar üretmesini istedim. Daha sonra ahşabın üzerine aktardığım görsellere tamamen doğal balmumu ile yapılan “encaustic” tekniği ile müdahale ettim. Teknolojide yaşanan hızlı gelişimin çevre sorunlarının üstesinden geleceği inancıyla insanoğlunun doğayı evcilleştirdiği, kontrol ettiği yanılgısından bir an önce sıyrılarak teknolojinin sisteme değil insana ve doğaya hizmet edecek şekilde kullanılmasını önermek istedim.
İklim değişikliği ve küresel ısınma konusunda sanat ve sanatçıların sorumluluklarının neler olduğunu düşünüyorsunuz?
Sanat, benim için bir duruş, bir ifade biçimidir. İklim değişikliği, sistem eleştirisi gibi sorunlarını ve sonuçlarını şiddetle yaşadığımız birçok konuda bütün sanatçıların tepki verme, farkındalık yaratma konusunda kayıtsız kalmamaları gerektiğini düşünüyorum.
Seçkide yer alan çalışmalarınız, arılardan ilhamla daha küçük boyutlu işler sanıyorum. Juma’daki büyük boyutlu heykeliniz hariç. Sizce bu sergi kapsamında bir boyut ve form farkı söz konusu mu?
Ben genel olarak kamusal alanlarda enstalasyonlar yapıyorum. Aya İrini, Yerebatan Sarnıcı, Sirkeci Tren Garı gibi… Karma sergiler hariç galeri pratiğim çok fazla yok. Çok tercihim de değil çünkü mekânın işimin bir parçası olmasını tercih ediyorum. Juma‘daki mekân, galeriye ait ancak tamamen farklı bir yapıda. Çin imparatorlarının ölümünden sonra tüm askerlerinin ve ekipmanlarının kendileriyle birlikte gömülmesi ile ilgili Çin Terracota askerlerine gönderme olarak yaptığım “Beekeeper” heykellerim, mekânla ilişki kurduğu için oraya yerleşti.
Kullandığınız malzeme ve materyaller de gerçekçi görünümüyle dikkat çekiyor. Mesela bal serumları, bu çalışmadan biraz bahseder misiniz?
Pek çok rahatsızlığın ortadan kaldırılmasında uygulanan serum tedavisi, çoğu kez hayat kurtarıcı rol oynar. Serum, kanın bekletilip pıhtılaştırıldığı zaman ortaya çıkan berrak sıvıdan başka bir şey değil aslında. Kan, vücut dışına alınıp bir cam kaba konulduktan bir süre sonra pıhtılaşıyor. Dolayısıyla, kanın içinde erimiş hâlde bulunan ve fibrinojen denilen plazma proteini, erimeyen fibrin hâline dönüşmüş oluyor. Kan içerisindeki hücreler fibrin içinde kalıyor. Ortaya çıkan berrak sıvı da serum olarak adlandırılıyor.
Ekosistemin devamlılığı için de arılarla serum arasında bir ilişki kurdum. Serum işi bu şekilde ortaya çıktı. Malzemesi ise polyester döküm.
Yakın zamanda başka projeleriniz var mı? Varsa neler?
Gelecek yıl Nişantaşı’nda bir galeride solo sergim var. İklim değişikliği ve arılarla ilgili bir sosyal sorumluluk projesi geliştiriyorum. Arıcılık eğitimi alıyorum, bakarsınız seneye bahçede bir kovanım olur…
