Güncelleme Tarihi: 11 Ocak 2023
Yörelere ait veya Türkiye geneline yayılmış birçok faydalı bitki, yemeklerde veya çaylarda kendine yer buluyor. Bazen bu bitkileri evlerimizden eksik etmiyor, fakat bazen de uzun süre almayı unutuyoruz. Bunun önüne geçmek ve balkon bahçeciliği hobinizi desteklemek için şifalı bitkiler ve onları nasıl yetiştirebileceğinizle ilgili bir rehber hazırladık. Sözü çok uzatmadan saksıda yetiştirilebilecek faydalı bitkiler listemize geçelim.
Şevketi Bostan
Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde bolca bulunan şevketi bostan, aynı zamanda akkız otu, mübarek dikeni ve bostan otu olarak da biliniyor. Salataların yanı sıra yemeği de yapılan otun, çay olarak tüketildiği de biliniyor.
Şevketi bostan faydaları ise tarih boyunca bu topraklardaki insanlar tarafından bilinmiş ve bu ot çokça kullanılmış. Eski Yunan halkı, bitkiyi kızamık, su çiçeği gibi bulaşıcı cilt hastalıklarının tedavisinde kullanmış. Baş ağrısına da iyi geldiği düşünülen şevketi bostan, çayı yapılarak balgam sökücü veya sindirimi kolaylaştırıcı doğal bir yöntem olarak tercih edilmiş. Fakat emin olduğumuz bir şey var ki bu ot; demir, magnezyum ve kalsiyum açısından oldukça zengin.
Şimdi şevketi bostan nasıl ekilir sorusunu cevaplayalım…
Tarım alanlarında ve Ege bölgesinde ekim için en uygun zamanın haziran-ağustos ayları olduğu söylense de evde ekim için ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarını tercih edebilirsiniz.
Aldığınız şevketi bostan tohumlarını daha hızlı çimlenmesi için bir süre ılık suda bekletebilirsiniz.
- Geniş bir saksı alın ve saksınızı torflu toprakla doldurun.
- Birkaç santim aralıklarla parmağınızla toprağa delikler açın.
- Açtığınız çukurlara 3-4 tane tohum bırakın ve üzerini 1 cm toprakla kapatın.
- İlk olarak sprey yardımıyla toprağı ıslatın.
- Çimlenme başladıktan sonra 2-3 gün arayla az miktarda su verin.
Zencefil
Eğer biraz öksürüyorsanız büyükleriniz size hemen zencefilli bir çay yapacaktır. Antik çağlardan beri kullanılan bu bitki, iltihap giderici olarak da tercih edilmiş. Zencefil, içerisinde bulunan C vitamini sayesinde her mevsim bağışıklık güçlendirici olarak da tüketilebilir.
Saksıda zencefil yetiştiriciliği için en uygun zamanın kış sonu ve ilkbahar ayları olduğunu unutmamak gerekir. Zencefiller verimli olsa da ekimden sonra kullanılacak hale gelmesi 8-10 ayı bulur.
- Zencefilin boyu 1 metreyi bulabilir. Bu nedenle ilk olarak drenaj deliği bulunan geniş bir saksı edinin.
- Aldığınız kök zencefilleri 3-4 parçaya bölün ve 5 ila 12 saat suda bekletin.
- Saksıyı humuslu toprakla doldurun. Zencefil suyu sevdiği için killi toprak kullanmamalısınız.
- Suda beklettiğiniz zencefilleri toprağa ekin ve üzerini 5 cm toprakla kapatın.
- Saksıyı bol güneş gören bir yere koyun ve her gün sulayın.
- Toprağın sürekli nemli olması gerektiğini aklınızdan çıkarmayın.
Adaçayı
Adaçayı, adını Marmara Adası’ndan alır. Beş binden fazla türü olduğu bilinen bitki, çay olarak veya soslarda sıklıkla kullanılır. Özellikle kış aylarında ve soğuk algınlığı tedavisi için tercih edilen adaçayı; çinko, demir, potasyum, magnezyumun yanı sıra A, E ve K vitamini bakımından oldukça zengindir.
En şifalı bitkiler arasında sayılan adaçayı nasıl yetiştirilir birlikte bakalım…
- Mayıs ayı içerisinde adaçayını ekebilirsiniz.
- Ekimi yapmadan önce steril toprak edinmeyi unutmayın.
- Ufak saksılara toprağınızı doldurun ve her saksıya 3-4 adet tohum ekin.
- Tohumların üzerini 1 cm toprakla kapatın ve can suyunu verin.
- Adaçayı kuraklığa dayanıklıdır fakat çok sıcaklarda direkt olarak güneşe maruz kalmamalıdır.
- Ayrıca tohumdan ektiğiniz adaçayının yapraklarının kullanılması için yaklaşık 1,5 yıl geçmesi gerektiğini ve çelik köklendirme yapabileceğinizi de unutmayın.
Kazayağı Otu
Belki de adını ilk defa duyduğunuz kazayağı otu, Ege bölgesi için o kadar değerli ki turşusu bile yapılıyor. Yemek ve böreklerin yanı sıra çay olarak da tüketilen ot, tadının yanı sıra faydaları dolayısıyla da tercih ediliyor. Özellikle mide ve bağırsakların düzenli çalışması için faydalı olduğu düşünülen bu ot, bağışıklık güçlendirici olarak da kullanılıyor.
Yabani ıspanak olarak da bilinen kazayağı nasıl yetiştirilir inceleyelim…
- İlkbahar ve sonbahar aylarında ekimi uygun olan kazayağı için tınlı ve kumlu toprak tercih edebilirsiniz.
- Yatay ve drenaj deliği olan saksılara toprağınızı doldurun.
- Toprakta delikler açın ve birkaç kazayağı tohumunu içine yerleştirip üzerini 1 cm toprakla kapatın.
- Soğuk havalara dayanıklı olduğu için güneş gören bir balkona saksınızı yerleştirin.
- Toprağı kontrol ederek sulama işlemi yapabilirsiniz.
- Sararan yapraklar olursa temizlemeyi unutmayın.
Zahter
Güney Anadolu’da yetişen ve yabani bir ot olan zahter, kahvaltılık sos olarak sıklıkla kullanılır. Yabani nane olarak da adlandırılan bu ot, baharat ve çay olarak da değerlendirilir. Özellikle sindirim sistemine yardımcı olduğu düşünülen bu bitki, yemeklerde sıklıkla kullanılır. Ayrıca kış aylarında bağışıklığı güçlendirmek veya soğuk algınlığı tedavisinde de tercih edilir.
Peki, zahter nasıl yetiştirilir?
- Eğer evinizde yetiştiricilik yapacaksanız yılın her döneminde ekim yapabilirsiniz.
- Drenaj delikleri fazla olan uzun saksılardan alın ve içerisini steril toprakla doldurun.
- Bu toprağı suyun altında iyice ıslatın ve 15 dakika kadar suyun süzülmesini bekleyin.
- Tohumları toprağa 10 cm aralıklarla yerleştirdikten sonra üzerine ince bir tabaka halinde torf serpin.
- Saksıyı güneş gören ve sıcak bir yere yerleştirin.
- Bitkinin 15 derecenin altında kalmamasına özen gösterin.
Kapak fotoğrafı: Angèle Kamp
