Güncelleme Tarihi: 16 Temmuz 2021
Sürdürülebilirlik kavramı artık her sektörü yakından ilgilendiriyor. Firmalar ve kurumlar yatırımlarını sürdürülebilirlik ekseninde gerçekleştiriyor. Sürdürülebilirlik genel manada ekonomik, çevresel ve sosyal unsurları içeriyor. Dünya çapındaki yöneticilerin yüzde 88’inin sürdürülebilir yatırım odağının artması ise konuyla ilgili güçlü bir mesaj veriyor. Peki sürdürülebilir yatırım nedir? Gelin detaylıca bakalım.
Sürdürülebilir Yatırım Nedir?
Dünyamızın yüzleştiği çevre sorunlarının ve sanayi toplumunun yol açtığı sosyal problemlerin bir risk olarak daha fazla konuşulduğu bu çağda, önce bireysel daha sonra kurumsal yatırımcılar için sürdürülebilir yatırım öne çıkmaya başladı. Sürdürülebilir yatırımın en ihtiyaç duyulan yönü ise şüphesiz kurumsal sorumluluğu teşvik etmesi. Diğer taraftan iklim değişikliği ve çevre tahribatına dur demek isteyen şirketlere yatırım sermayesini yönlendiriyor oluşu, sürdürülebilir yatırımı daha da gerekli kılıyor.
Bu motivasyonun arkasındaki ana sebepler arasında tabii ki nüfus artışı, tüketim çılgınlığı, sınırlı olan kaynakların yetmemeye başlaması yer alıyor. Haliyle bu sonuç, ekonomik açıdan değerlendirildiğinde arz-talep dengesinin sürdürülebilir bir şekilde sağlanması gerekliliğini ortaya koyuyor. Günümüzde geleneksel üretim yöntemlerinin sürdürülebilir üretim yöntemlerine doğru kaymasında yerel başlayıp tüm dünyayı saran bir mücadele örneği var.
Hatırlarsınız yıl 2018’i gösterdiğinde 15 yaşındaki asperger sendromu olan Greta Thunberg küresel boyutta yaşadığımız iklim krizi ile mücadele için İsveç parlamento binasının önünde tek başına bir eylem gerçekleştirdi. Dikkat çeken bu hareket, İsveç’i aşarak tam 270 şehirde 70 bin öğrencinin destek verdiği Cuma Eylemleri’ne döndü. Time Dergisi’nin de 2018’in en etkili 25 gençlerinden biri olarak seçtiği Greta, toplumsal farkındalığı artırmak konusunda çok güçlü bir idol oldu diyebiliriz.
Dolayısıyla son dönem yatırımcıların sürdürülebilir uygulama ve yatırımları finanse etme yönelimlerini arttırmalarında, iklim değişikliğine önlem almak için yapılan bu mücadele de etkili oldu. Sorumlu yatırım anlayışı, yatırımcılara çok sayıda sürdürülebilir finansman ürünü sunuyor. Bu gelişme de kurumlara yeşil ve sürdürülebilir finansman ürünleri sayesinde teknik kapasitelerini geliştirebilme ve maliyetlerini azaltma imkanı sağlıyor. Bu ürün örnekleri arasında ise çevresel ve sosyal projelerin karşılandığı yeşil tahviller, sosyal etkileşime odaklı projelerin finanse edildiği sosyal tahviller ile çevresel ve sosyal olguları aynı anda desteklemeyi mümkün kılan sürdürülebilir tahviller yer alıyor.
Sürdürülebilir Yatırım Yöntemleri
Fotoğraf: Burak Kebapçı
Yakın zaman önce Küresel Sürdürülebilir Yatırım Birliği bir sınıflandırma yaptı. Borsa İstanbul da “Gelecekte Var Olmak” ismini verdiği bir rehber hazırladı. 2020 Şirketler İçin Sürdürülebilirlik Rehberi’nde yedi farklı sürdürülebilir yatırım yöntemi ortaya kondu. Bu yöntemler ise şöyle belirtiliyor:
- Örneğin içki ve sigara gibi toplum ve çevre sağlığına tehdit oluşturan sektörlerin yatırım fonu alamaması durumuna dışarıda bırakma yöntemi denir.
- Doğru sektörler arasında sürdürülebilirlik performansı en yüksek olanlara yatırım yapılma şansının verilmesi en iyileri alma yöntemidir.
- BM, UNICEF gibi kuruluşların uyguladığı standartlara göre davranan firmalara yatırım yapılması normale dayalı seçme yöntemidir.
- Sürdürülebilirlik ilkelerinin entegrasyonu ise yönetişim, sosyal ve çevresel kriterlerine uygun yapılacak yatırımların finansal analizlerle uyumlu gerçekleştirilmesidir.
- Yeşil teknoloji, sürdürülebilir tarım ve yenilenebilir enerji gibi direkt olarak sürdürülebilirlik konularını ilgilendiren projelere yatırım planlanması, doğrudan sürdürülebilirlik yatırımıdır.
- Toplumsal bir sorunu baz alan, çevresel bir probleme konsantre olan ve söz konusu tahribatı giderilmesini hedefleyen sosyal sorumluluk sahibi firmalara yatırımın yapılması etki yatırımıdır.
- Kurumlarda pay sahipleri ile menfaat sahiplerinin şirket organizasyonlarında ve kurum faaliyetlerinde söz haklarının olması durumunun korunması da sahiplenme etkisidir.
Belirtilen tüm bu yatırım yöntemleri ve kararların uygulanmasında şirketlerin her yıl yayınladığı sürdürülebilirlik raporları önemlidir. Ayrıca bu sürecin şeffaf bir şekilde gerçekleştiriliyor olması hem şirketin gelişimine hem de yatırımcılar ile diğer paydaşların bilgilenmesine büyük katkı sağlar.
Artık şirketler faaliyet raporu yayınlarken finansal gelişmeler kadar sürdürülebilirlik stratejilerini de rapora döküyorlar. Kurumlar için olmazsa olmaz hale gelen sürdürülebilirlik stratejisinde çevresel, sosyal ve yönetişim boyutları mutlaka yer alıyor. Yukarıdaki görselde de ayrıntılı olarak görebileceğiniz sorumlu yatırım ilkeleri maddeleri, yatırım yapılırken mutlaka ele alınan hususlar arasında. Zaten uluslararası yatırım akımları, sorumlu ve duyarlı hareket eden şirketleri seçiyor. Sonuçta bu üç boyutta da iyi olan firmalar; sermaye maliyetlerini düşürüp kara geçiyor ve şirket değerlenmeye başlıyor.
Son dönemlerde bireysel, kurumsal ve risk sermayesi yatırımcıları, sürdürülebilir yatırımlar olarak belirtilen finansal varlıklara yatırımlarını artırıyorlar. Sürdürülebilir yatırım fonlarına da yatırımcı merakı gitgide yükselişe geçiyor. Konuyu bir örnekle somutlaştıracak olursak sürdürülebilir yatırım fonlarında 2016 yılına göre, 2018’de yüzde 38’lik bir artış görülmüştü. İşte bu artış, farklı yatırım stratejilerini de beraberinde getirmişti.
Yine 2016’da 276 milyar dolar olan sürdürülebilirlik temalı yatırımlar, 2018’de yüzde 269 büyümüş ve 1 trilyon doları aşmıştı. Bu konuda %77 ile ABD ilk sırada; %17 ile Avrupa, %3 ile Kanada, %2 ile Avustralya/Yeni Zelanda ve %1 ile Japonya pazarları takip ediyor. 2018 verilerine göre Avrupa, 2009-2017 yılları arasında sürdürülebilir temasında yüzde 25 büyümüş, Avrupa’daki en ileri artışı ise Belçika, İtalya ve İspanya yapmış. Bu üç ülkenin pazarında toplam miktar 53 milyar avroyu buluyor. Fransa’da ise durum sürdürülebilirlik temalı yatırımlar açısından 20 milyar avro seviyesinde.
Kapak Fotoğrafı: Jcomp
