Güncelleme Tarihi: 1 Nisan 2025
Evde yapılabilecek doğal temizlik malzemeleri ve bakım ürünleri, daha sürdürülebilir bir yaşam tarzına atabileceğiniz en basit ve etkili adımlardan biri. Üstelik evde doğal temizlik malzemeleri hazırlayarak hem bütçenizi korursunuz hem de toplumsal etki gereken ekonomik boykot gibi sosyal etki atılımlarında destekçi olabilirsiniz.
Sirke, karbonat, limon, Arap sabunu ve uçucu yağlar gibi birkaç uygun fiyatlı malzeme ile hem kişisel bakımınız hem de evinizin her köşesi için güçlü, gezegen için toksik olmayan temizlik çözümleri yaratabilirsiniz. Bu yazımızda evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri neler ve nasıl hazırlanır bunlardan bahsediyoruz. Böylece daha sürdürülebilir bir şekilde yaşarken evinizi taze, temiz ve kimyasaldan uzak tutabilirsiniz.
Neden Ev Yapımı Temizlik ve Bakım Ürünleri?
Fotoğraf: Towfiqu barbhuiya
Evde yapılabilecek doğal temizlik malzemeleri ve doğal bakım ürünleri yalnızca trend bir seçim değil, aynı zamanda daha sağlıklı bir beden, sağlıklı bir ev ve daha sağlıklı bir gezegen demek.
- Tek kullanımlık plastik şişelere hapsedilerek plastik krizini körükleyen ticari ürünleri kullanmak yerine yeniden kullanılabilir şişe ve kavanozlarda sakladığınız kendi ev yapımı temizlik ve bakım ürünleri kullanmak plastik atıkları azaltıyor ve karbon ayak izini küçültüyor.
- Çoğu ticari temizlik ve bakım ürünleri klor, amonyak ve yapay kokular içeriyor ve ne yazık ki tüm bunlar iç mekanda hava kirliliğine sebep olan organik bileşenler salgılıyor. Oysa evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri doğal antibakteriyel veya antifungal özelliklere sahip.
- Ev yapımı, doğal alternatifler ile üretilen ürünler solunduğunda veya vücut tarafından emildiğinde cilt tahrişi, alerji veya uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olan sert kimyasallar, toksinler içermiyor.
- Ticari temizlik ürünleri su yollarına ve ekosisteme karıştığında çevreye kalıcı olarak zarar veriyor. Kendi hazırladığınız doğal temizlik malzemeleri, su sistemini kirleyen ve yaban hayatına zarar veren bileşenlerden uzak.
- Evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri daha ekonomik. Düzinelerce özel ürün almak yerine, uygun fiyatlı birkaç ürünle çok amaçlı ürünler hazırlayarak paradan tasarruf sağlanabilir.
- Ev yapımı temizlik ürünleri çocuklar ve evcil hayvanlar için daha güvenilir. Doğal malzemelerle hazırlanan ürünlere temas, çocuk ve evcil hayvanların zehirlenme olasılığını ortadan kaldırıyor.
Evde Üretebileceğimiz Temizlik ve Bakım Ürünleri
Sirke, Arap sabunu, karbonat ve çeşitli esansiyel yağlar ile ev yapımı temizlik ve bakım ürünleri hazırlamak sağlıklı, pratik ve oldukça ekonomik. Üstelik evde yapılabilecek doğal temizlik malzemeleri ve bakım ürünleri düşündüğümüzden çok daha fazla. Peki bunlar neler?
Çok Amaçlı Temizleyici
Fotoğraf: Daiga Ellaby
Evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri içinde ilk olarak hemen her yerde kullanabileceğiniz çok amaçlı temizleyici ile başlayalım.
Malzemeler:
- 1 su bardağı beyaz sirke
- 1 su bardağı su
- 10-15 damla esansiyel yağ (lavanta, çay ağacı, okaliptüs önerimiz!)
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri sprey şilşe içinde iyice karıştırın ve her kullanım öncesinde çalkalayın.
Minik bir not: Lavabo ve banyo yüzeyleri, sert zeminler ve pencerelerde kullanabileceğiniz bu karışımı mermer, granit gibi doğal taş yüzeylerde kullanmayın, çünkü asidik yapısı bu tür doğal yüzeylere zarar verir!
Bulaşık Deterjanı
Fotoğraf: Sarah Chai
Evde yapılabilecek doğal temizlik malzemeleri ve bakım ürünleri denince ilk akla gelenlerden biri, en çok kullandığımız ürünlerden bulaşık deterjanı.
Malzemeler:
- 1 bardak kaynar su
- 1 yemek kaşığı beyaz sirke
- 1 yemek kaşığı çamaşır sodası
- 1 su bardağı rendelenmiş zeytinyağı sabunu
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri jel kıvama gelene kadar karıştırın ve en son esansiyel yağı ekleyin. Jel kıvamına gelen karışımı bulaşık süngeri ile güvenle kullanabilirsiniz.
Bulaşık Makinesi Deterjanı
Fotoğraf: Nathan Dumlao
Ev yapımı temizlik ürünleri arasında elde yıkama bulaşık deterjanı hazırlayabileceğiniz gibi bulaşık makinesi için de doğal temizlik malzemeleri hazırlamak mümkün.
Malzemeler:
- ¼ bardak deniz tuzu
- 2 yemek kaşığı limon tuzu
- İsteğe bağlı olarak 1 bardak boraks
- Yarım çay bardağı tercih ettiğiniz bir turunçgil suyu
Hazırlanışı:
Tuzları rondoda çekip ince bir kıvama getirdikten sonra boraks ve turunçgil suyu ile iyice karıştırın. Hazırladığınız karışımı bulaşık makinesinin deterjan gözüne ekleyerek kullanabilirsiniz. Makinenin parlatıcı bölümüne elma sirkesi eklemek parlatıcı görevi üstlendiğini de unutmayın!
Yağ Çözücü
Fotoğraf: Callum Hill
Donmuş yağların temizliğinin diğer yüzeylere göre daha zor temizlendiği bir gerçek. Tek çare içinde yüksek oranda kimyasallar barındıran ticari temizlik ürünleri kullanmak olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Ev yapımı temizlik ürünleri ile yağ kalıntılarını temizlemek mümkün.
Malzemeler:
- 2 su bardağı ılık su
- 1 yemek kaşığı karbonat
- 1 tatlı kaşığı el yapımı bulaşık deterjanı
- 10-15 damla esansiyel yağ (lavanta, limon, nane gibi.)
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri macun kıvamına gelene kadar karıştırın. Elde ettiğiniz karışımı yağlı yüzlere uygulayıp 10-15 dakika bekledikten sonra su ile temizleyin. Eğer yüzeydeki yağ kalıntısı yoğunsa bir gece bekletip ertesi gün sirke ile de temizleyebilirsiniz.
Çamaşır Deterjanı
Fotoğraf: Kalpa Mahagamage
Ev yapımı temizlik ürünleri içinde en ihtiyaç duyduğumuz şeylerden biri sağlıklı bir çamaşır deterjanı. Üstelik yapımı oldukça kolay!
Malzemeler:
- 1 litre su
- 1 bardak zeytinyağlı sabun tozu
- 1 bardak çamaşır sodası
- ½ bardak boraks
- İsteğe bağlı: Zeytinyağı sabunu rendesi
Hazırlanışı:
Bir litre suyu kaynatıp içine diğer tüm malzemeleri ekleyip iyice karıştırın. Her yıkamada çamaşır makinesinin deterjan bölümüne bir kahve fincanı kadar ekleyerek kullanın.
Evde kolaylıkla hazırlayabileceğiniz deterjan tarifleri için bu yazımıza göz atın!
Yumuşatıcı
Fotoğraf: Kalpa Mahagamage
Yumuşacık çamaşırlar için ticari yumuşatıcılara ihtiyacınız yok. Doğal temizlik malzemeleri ile hazırlayacağınız yumuşatıcılar da çamaşırları magnezyum ve kalsiyumdan arındırarak yumuşacık kalmalarına yardımcı olabiliyor.
Malzemeler:
- 2 litre beyaz sirke
- 2 çay bardağı karbonat
- 10-15 damla lavanta veya bergamot yağı
- 500 ml ılık su
Hazırlanışı:
Beyaz sirke ve ılık suyu karıştırıp içine karbonatı ekleyerek homojen hale getirin. Ardından yumuşatıcının güzel kokması için lavanta veya bergamot yağı ekleyin. Kullanım öncesinde karışımı iyice çalkalayıp, çamaşır makinesinin yumuşatıcı gözüne bir fincan kadar koyun.
Lavabo Açıcı
Fotoğraf: Sanibell BV
Tıkanan lavaboların kötü koku oluşturduğu bir gerçek. Birçoğumuz hızlı bir çözüm için güçlü kimyasallar kullanıyor olsak da, evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri içinde lavabo açıcı da var! Üstelik hazırlığı düşündüğünüzden çok daha pratik ve eğlenceli.
Malzemeler:
- 1 su bardağı karbonat
- ¼ su bardağı sitrik asit
- 1 yemek kaşığı su
- 10-15 damla esansiyel yağ (lavanta, okaliptüs önerimiz!)
- Buz hazırlama kabı
Hazırlanışı:
Karbonat ve sitrik asidi bir kasede karıştırın ve ardından yavaş yavaş su ekleyin. Suyu yavaş eklemeniz gerekiyor, yoksa köpürür! Ardından esansiyel yağı ekleyip karıştırdıktan sonra buz hazırlama kaplarına doldurun. Karışımı bir gece kurumaya bıraktıktan sonra kullanabilirsiniz. Yapmanız gereken tıkanmış gidere bir veya iki tablet atıp köpürmesini bekletmek. Yaklaşık 15 dakika bekledikten sonra üzerine sıcak su dökün, işte bu kadar!
Yüzey Temizleyici
Fotoğraf: Precious Plastic Melbourne
Mis kokulu yüzeyler için ev yapımı temizlik ürünleri büyük kolaylık; üstelik yalnızca birkaç malzeme ile!
Malzemeler:
- Yarım litre sirke
- Yarım litre su
- Turunçgil ailesine ait meyve kabukları (portakal, mandalina, limon vs. hiç fark etmez!)
Hazırlanışı:
Turunçgil kabuklarını sirkenin içine atıp ağzı kapalı olarak iki hafta kadar bekletin. Ardından kabuk posalarını çıkarıp yarım litre kadar suyu ekleyin. Ta-da, yüzey temizleyici hazır!
Minik bir not: Dilerseniz bir su bardağı sirke, 2 yemek kaşığı karbonat, bir su bardağı suyu karıştırıp içine 20 damla kadar esansiyel yağ ekleyerek de yüzey temizleyici oluşturabilirsiniz. Önerimiz antibakteriyel özelliğinden dolayı lavanta yağı.
Not-2: Bu yüzey temizleyiciyi kullanmadan çalkalayın ve ahşaplarda kullanmayın!
Ahşap Temizleyici
Fotoğraf: Fred Kleber
Peki ahşaplar için ne kullanabilirsiniz?
Malzemeler:
- ¼ su bardağı zeytinyağı
- ¼ su bardağı sirke veya limon suyu
Hazırlanışı:
Karışımı bir kavanozda iyice çalkalayın ve yumuşak bir bezle ahşaplara uygulayın. Ahşap zeminlerde kullanabileceğiniz gibi, ahşap mobilyalarda da bu karışımı kullanabilirsiniz.
Cam ve Ayna Temizleyici
Fotoğraf: Nathan Cowley
Evde üretebileceğimiz temizlik ve bakım ürünleri için ihtiyaç duyduğumuz malzemelerden biri Arap sabunu. Çok kullanışlı olan Arap sabunu, cam ve ayna temizleyici hazırlarken de Hızır gibi yetişiyor!
Malzemeler:
- Yarım litre su
- Yarım litre beyaz sirke
- Birkaç damla Arap sabunu
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri bir sprey şişe içinde karıştırıp çalkalayın; işte bu kadar! Cam veya aynalara püskürterek kullanabileceğiniz bu karışımı mikrofiber bez veya eski gazetelerle silerek parıl parıl camlar ve aynalara merhaba deyin.
Oda Spreyi
Fotoğraf: Lucas van Oort
Doğal malzemeler ile ev veya işyerleriniz için antiseptik oda spreyi hazırlamak mümkün.
Malzemeler:
- 2 bardak su
- 4 yemek kaşığı izopropil alkol
- 20-30 damla esansiyel yağ (okaliptus, nane, çay ağacı gibi çeşitli yağları karıştırabilirsiniz.)
Hazırlanışı:
Bir sprey şişe içinde malzemeleri iyice karıştırın ve kullanmadan önce çalkalayın.
Ev yapımı oda spreyi ile bakterilere ve kötü kokulara çözüm için bu yazımıza göz atmayı unutmayın!
Halı Koku Giderici
Fotoğraf: Katja Rooke
Doğal malzemeler ile ev veya işyerleriniz için antiseptik oda spreyi hazırlamak mümkün.
Malzemeler:
- 1 su bardağı karbonat
- 10-15 damla esansiyel yağ
Hazırlanışı:
Karbonat ve yağı iyice karıştırın ve eski bir baharat kavanozu gibi delikli bir kapta saklayın. Hazırladığınız karışımı kullanmak oldukça kolay. Halıların veya kanepelerin üzerine hafifçe serpip 15 dakika bekledikten sonra süpürün!
Ayakkabı Koku Giderici
Fotoğraf: alleksana
Halılar ve kanepeler için hazırlayabileceğiniz koku gidericiler gibi ayakkabılar için de doğal ve pratik bir öneri ile geldik!
Malzemeler:
- Yarım su bardağı karbonat
- Yarım su bardağı mısır nişastası
- 10-15 damla antibakteriyel özellikteki çay ağacı yağı
- 10 damla taze bir koku için lavanta veya nane yağı
Hazırlanışı:
Karbonat ve mısır nişastasını bir kasede karıştırıp esansiyel yağları ekleyerek homojen hale getirin. Hazırladığınız karışımın kullanımı ise oldukça kolay. Yapmanız gereken bu karışımı bir çorap içine biraz ekleyerek çorabı gece boyunca ayakkabınızın içinde bekletmek. Böylece ayakkabılarınız hem güzel kokuya sahip olacak hem de ayakkabı içindeki nem ortadan kalkacak!
Diş Macunu
Fotoğraf: Diana Light
Plastik kirliliğini azaltmak için kolları sıvayın ve evde doğal bakım ürünleri hazırlayın! Ev çok kullandığımız kişisel bakım ürünleri içinde diş macunu en başta geliyor ve bu tahmin ettiğinizden çok daha fazla plastik atığı oluşturuyor. Peki evde doğal diş macunu nasıl hazırlanır?
Malzemeler:
- 1 yemek kaşığı karbonat
- 2 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağı
- 10 damla esansiyel yağ (Nane, limon, karanfil, zencefil gibi)
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri kremsi bir yapı elde edene kadar küçük bir kavanozda karıştırıp ağzı kapalı olacak şekilde saklayın. Temiz bir kaşıkla macunu fırçanıza alıp kullanıyorsunuz, işte bu kadar!
Doğal diş beyazlatma yöntemleri hakkında bilgi almak için bu yazımıza göz atabilirsiniz!
Ağız Gargarası
Fotoğraf: Lesly Juarez
Gelelim ağız gargarasına. Hazır ağız gargaralarını kullanmak yerine evde saniyeler içinde hazırlayacağınız bir karışımdan bahsediyoruz.
Malzemeler:
- 1 su bardağı su
- 1 tatlı kaşığı karbonat
- 10 damla esansiyel yağ (nane veya çay ağacı önerimiz)
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri cam bir şişede karıştırın ve kullanmadan önce çalkalayın. Kullanımı hazır ağız gargaraları ile aynı. Karışımı ağzınızda 30 saniye çalkalayıp tükürün.
Makyaj Temizleyici
Fotoğraf: Ron Lach
En çok kullanılan cilt temizlik ürünlerinin başında makyaj temizleyici geliyor ve bu demek oluyor ki düzenli olarak plastik atığı oluşturuyoruz. Evde yalnızca iki malzeme ile hazırlayabileceğiniz doğal ve ekonomik makyaj temizleyici ile buna dur diyebilirsiniz.
Malzemeler:
- ¼ su bardağı tatlı badem yağı, jojoba yağı veya zeytinyağı
- Birkaç damla E vitamini yağı
Hazırlanışı:
İki karışımı küçük bir şişede iyice karıştırarak saklayın ve kullanmadan önce çalkalayıp pamuğa uygulayarak yüzünüzü temizleyin.
Nemlendirici Vücut Yağı
Fotoğraf: Kadarius Seegars
Yumuş yumuş bir cilt için evde hazırlayabileceğiniz bir vücut yağı tarifimiz var.
Malzemeler:
- Yarım su bardağı shea yağı
- ¼ su bardağı Hindistan cevizi yağı
- ¼ su bardağı badem yağı
- Birkaç damla esansiyel yağ (Tercihinize bağlı olarak lavanta, portakal çiçeği, bergamot gibi)
Hazırlanışı:
Shea ve Hindistan cevizi yağını eritip içine badem yağını ve seçmiş olduğunuz esansiyel yağı ekleyin. Oda sıcaklığına gelen karışımı buzdolabına alarak hafifçe katılaşana kadar bekletin. Ardından tüm karışımı el mikseri ile kabarana kadar çırpıp bir kavanozda saklayın. Ta-da duştan sonra cildinize uygulayacağınız vücut yağınız hazır!
Evde el kremi hazırlamak ister misiniz? Cevabınız evet ise doğal ve sağlıklı yöntemlerle hazırlayabileceğiniz el kremi tarifleri için tıklayın!
Güneş Kremi
Fotoğraf: Kaboompics
Sağlıklı bir cilt için yılın her mevsimi güneş kremi kullanmamız gerekiyor olsa da, havaların ısınmasıyla birlikte alışveriş listemize ilk sıralarda giren ürünlerden biri güneşe kremi oluyor. Ev yapımı bakım ürünleri hakkında konuşurken doğal güneş kremi tarifi vermeden olmaz!
Malzemeler:
- ¼ su bardağı shea yağı
- 2 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağı
- 1 yemek kaşığı jojoba yağı veya tatlı badem yağı (nemlendirmek için önemli!)
- 1 yemek kaşığı havuç tohumu esansiyel yağı
- 2 yemek kaşığı ahududu tohumu yağı
- 5-10 damla lavanta esansiyel yağı
Hazırlanışı:
Shea yağı ve Hindistan cevizi yağını kısık ateşte eritip, ateşten aldığınız karışıma jojoba veya badem yağıdını ve diğer yağları ekleyip iyice karıştırın. Karışımı temiz bir cam kavanozda saklayarak oda sıcaklığında soğumaya bırakın. Katılaştıktan sonra güneş kreminiz kullanıma hazır!
Evde doğal güneş kremi hazırlamak için sizlere vermiş olduğumuz diğer tariflere de bu yazımızdan göz atın!
Dudak Balsamı
Fotoğraf: Sara Scarpa
Ölü derileri arındırmak için günde ortalama iki üç kez dudak balsamı kullanmak gerekiyor. Evde dudak balsamı hazırlamak ise düşündüğünüzden çok daha kolay.
Malzemeler:
- 2 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağı
- 1 yemek kaşığı balmumu peletleri
- 1 yemek kaşığı shea yağı ve kakao yağı
- Birkaç damla esansiyel yağ (nane, portakal gibi.)
Hazırlanışı:
Balmumu, shea yağı ve Hindistan cevizi yağını birlikte eritip ardından esansiyel yağı ekleyerek karıştırın. Küçük kalıplara dökerek soğumaya bırakın, işte bu kadar!
Evde dudak bakımı için peeling tariflerimize bu yazımızdan göz atın!
Kapak fotoğrafı: Ron Lach
