Etel Adnan’dan: İmkansız Eve Dönüş

Etel Adnan’dan: İmkansız Eve Dönüş

Sanatçı Etel Adnan’ın eserlerinden oluşan “İmkansız Eve Dönüş”  isimli sergi, Pera Müzesi’nde ziyaretçilerini ağırlıyor. 8 Ağustos’a kadar kapıları açık olacak serginin detaylarına girmeden önce biraz sanatçıdan bahsetmek yerinde olacak diye düşünüyorum.

Etel Adnan dendiğinde artık sıradan bir insandan bahsetmiyoruz demektir. Hani rönesans insanı derler ya… Tam olarak öyle işte. Sanırım bunu anlamak için sanatçının hayatına ufak bir bakış atmak yeterli olacaktır.

Etel Adnan Kimdir?

Etel Adnan

Fotoğraf: M. Emir Dereci

Etel Adnan, Rum bir annenin ve Suriyeli bir babanın kızı olarak 1925 senesinde Beyrut’ta dünyaya geldi. Fransız basın bürosunda çalışmak için daha sonra dışarıdan tamamlayacağı okulu bıraktı. 1945’te Edebiyat Mektebi’ne kaydoldu ve burada ilk şiirlerini yazdı. 1947 senesinde babasını kaybetti ve onu iki yıl sonra Sorbonne Üniversitesi’ne götürecek olan bursu kazandı. Paris’te felsefe ve estetik üzerine eğitim gördü. Öyle zannediyorum ki aldığı bu eğitimin hem teorik sanat hem de farklı disiplinlerde bu kadar ustalaşmasındaki yeri oldukça büyük. 

1955’te Berkeley’de felsefe doktorasına başladı. Bir sene sonra kaydını dondurarak Meksika seyahatine çıktı. 1957’de Harvard’a geçiş yaptı ve fakat bir yıl sonra okulu bıraktı. Aynı sene annesini kaybetti. Kaliforniya’da sanat felsefesi dersleri vermeye ardından da Ann O’Hanlon ile tanışarak resim çizmeye başladı. 1963’te akordeon şeklinde katlanmış kitaplar (leporello) yapmaya başladı. 1966’da ise halı tasarımları… 

72’de Beyrut’a geri dönerek gazetelerde kültür editörlüğü yaptı. Bu sıralarda Simone Fattal ile tanıştı. 1975’te hayatında bir kırılma noktası olacak olan Lübnan İç Savaşı başladı. Bir yıl sonra Beyrut, Bir Daha Asla filminin senaryosunu kaleme aldı. 1980’de Super 8 formatında filmler yapmaya başladı. Beş yıl sonra The CIVIL WarS operasının Fransızca kısmını yazdı. Uzun ve verimli hayatında bu kısa yazıya sığdıramayacağım kadar çok şey üretti ve üretmeye devam ediyor.

İmkansız Eve Dönüş Sergisi Hakkında

imkansız Eve Dönüş Etel Adnan

Fotoğraf: M. Emir Dereci

İmkansız Eve Dönüş, Etel Adnan’ın tüm sanat yaşantısına ışık tutan retrospektif bir sergi. Küratörlüğü Serhan Ada ve Simone Fattal tarafından yapılan sergide Adnan’ın farklı üretim dönemlerinden halıları, leporelloları, seramikleri ve yağlı boya çalışmaları yer alıyor. Aynı zamanda sanatçının bir filmi ve bazı söyleşilerinden kayıtlar mevcut.

Sanatçının resim ve şiir disiplinlerindeki hakimiyeti, Hurufiyye Hareketi ile okunabilecek şekilde bazı çalışmaları üzerinde iç içe geçiyor. Bunun dışında tüm eserlerinde hayatına denk düşen farklı kültür, dil ve coğrafyaların zengin birleşimini hissedebiliyorsunuz. Pratik sınırları aştığı, kendine özgü soyut manzaralarında kullandığı coşkulu renk ve imgelerin heyecanı da cabası. Tüm bunların yanı sıra serginin duvarlarında pek çok alıntı sizlere bu deneyimde eşlik ediyor. Bunlardan dünya görüşüm ve sanat anlayışıma uygunluğu ile beni en çok etkileyen alıntıyı bırakarak yazımı noktalıyorum;

“Güzel ve nitelikli bir kamusal sanatın demokratik bir tarafı var. Zira, yoksul bir kişi de güzel bir çevrede dolanarak ruhunu yüceltir.’’

(Hans Ulrich Obrist, ‘’Etel Adnan in All Her Dimensions’’)

Kapak Fotoğrafı: M. Emir Dereci