Eko Okul Projesi Nedir? Türkiye'deki Eko Okullar Hangileri?

Güncelleme Tarihi: 5 Ağustos 2022

Çocuklarımızda çevre duyarlılığını nasıl sağlayabiliriz? Bunun için size bir önerimiz var… Son yıllarda adını sıkça duymaya başladığımız eko okul projesi, gelecek nesillerin çevreyi tanımasını amaçlıyor. Peki, eko okul nedir? Türkiye’deki eko okullar hangileri? Eko okul sertifikası nasıl alınır? Gelin göz atalım…

Eko Okul Nedir?

Fotoğraf: Brisbane City Council

Eko okul nedir sorusunun cevabı bizim yaptığımız hatalardan ders çıkararak çocuklarımızı eğitmek ve geleceğin dünyasının sürdürülebilir olmasını garanti etmek olabilir. TÜRÇEV’in de dahil olduğu uluslararası çevre eğitimi örgütleri tarafından hayata geçirilen eko okul projesi, Türkiye’de ve dünyada anaokulu, ilkokul ve ortaokul düzeyindeki çocuklara doğa bilinci ve sürdürülebilirlik kavramlarını aşılamayı amaçlıyor. İsteyen her okulun gereklilikleri karşıladığı takdirde katılabildiği eko okul projesi kapsamında çocuklara uluslararası standartlarda çevre yönetim sistemi, sürdürülebilirlik ve ekoloji dersleri veriliyor.

Eko okul projesi müfredatı içerisinde teorik derslerin yanında doğa yürüyüşleri ve açık hava dersleri de bulunuyor. Doğanın kendisiyle direkt olarak tanışma şansına erişen çocuklar, onu korumak için yapması gerekenleri çok daha iyi kavrayabiliyor. Eko okullarda çevre bilincinin yanında küçük yaşta ekip çalışmasının önemi, kendini tanıma ve vatandaşlık bilinci de aşılanıyor. Yani eko okul projesi, çevreci bir atılım olmanın dışında aynı zamanda çocuklarda bireysel gelişim ve medeni bir dünya insanı olma gibi konularda da farkındalık yaratıyor.

Eko Okul Projesinin Faydaları Nelerdir?

Fotoğraf: Obaköy İlkokulu

Artık hepimiz biliyoruz ki günümüz çocukları; doğadan uzak, şehir hayatına sıkışmış bir şekilde yetişiyor. Eko okullar, çocuklarımızı doğanın yanına çekerek onlara bambaşka bir dünyanın varlığını gösteriyor. Doğa ile birebir iletişim kurma imkanı, dünyanın şehirleşme dışında kalan gerçekliğini tanıyabilmek ve bireysel gelişimin doğa kaynaklı olarak sağlanması eko okul avantajları arasında yer alıyor.

Uzmanlara göre bir ülkede ekolojik bilincin gelişmesi yalnızca toplumsal destek ile sağlanabilir. Bu bağlamda eko okul projesinde yer alan eğitimlerin bireysel gelişimi desteklediği gibi toplumsal farkındalık yaratma konusunda da büyük bir öneme sahip olduğu söylenebilir. Eko okul projesi kapsamında çevre eğitimi alan çocuklar, arkadaş çevresinde ve ailesinde çevre bilincinin gelişmesine katkıda bulunur.

Eko okul faydaları arasında yer alan bir diğer önemli madde ise sağlıklı bireyler yetiştirmek. Doğada kendi başına karar vermek zorunda kalan çocuklar, insiyatif kullanarak çevresini tanıma ve onu yararına kullanabilme yetisine sahip oluyor. Ayrıca topluluktaki etkinlikleri sayesinde sosyal gelişimleri sağlanıyor, çağımızın en büyük sorunlardan biri olan sosyal anksiyete daha çocukluk yaşta engellenebiliyor.

Eko Okul Sertifikası Nasıl Alınır?

Fotoğraf: U.S Government

Eko okul projesine isteyen her özel ve devlet okulu katılabilir. Eko okul sertifikası almak için uluslararası çevre eğitim derneklerinin belirlediği belli şartlar bulunur:

Okul müdürünün ve idarecilerin desteği
Çocukların karar alma mekanizmalarına ve etkinlikliklere katılım gösterme isteği
Okul çalışanlarının aktif katılımı
Uzun vadeli bir değişimin öncüsü olmak için okul ve içerisinde bulunan bireylerin samimi isteği

Eko okul projesine katılmak isteyen okullar, TÜRÇEV ile iletişime geçtikten sonra eğitim-öğretim yılı başlamadan önce en geç 1 Ekim’e kadar kayıt yaptırabilir. Kayıt işlemi tamamlandıktan sonra okul yetkilileri 2022 itibarıyla 515 TL olarak belirlenen katılım payını ilgili banka hesabına yatırarak işlem dekontunu sisteme yükler.

Tüm bu aşamalar tamamlandıktan sonra eko okul projesi için belirlenen yedi adımlı program yürütme planlamasına başlanır. Okullar, eko okul projesinin kalbi olan bu yedi adımı müfredatlarına dahil eder. En az iki eğitim-öğretim yılı boyunca programda yer alan okullar, ödül için başvuruda bulunmaya hak kazanır. Okulun yaptığı çalışmalar ulusal koordinasyon tarafından denetlenerek hak edilmesi takdirinde okul, Yeşil Bayrak ile ödüllendirilir.

Eko Okullar Programı 7 Adımı

Eko-Okullar Komitelerinin Kurulması

Bu madde kapsamında okulda iki adet komite kurulur. Bunlardan biri, okulun farklı sınıflarındaki öğrencilerin katılımlarını ölçmek için öğrenci ve koordinatör öğretmenler tarafından kurulan Eko-Tim’dir. İkincisi ise okulun genel anlamda proje işleyişinin takip edildiği, okul müdürü veya yardımcısının içinde bulunduğu, ilgi duyan ve destek olabilecek veli, öğretmen ve okul çalışanlarının yer aldığı yönetim komitesidir.

Çevresel İnceleme

Çevresel inceleme adımında okulun çevrede yarattığı etkiler incelenir. Öğrenciler; okulun ürettiği çöp miktarı, altyapı yetersizlikleri, çevre peyzajı gibi konularda incelemelerde bulunur. Eko-Tim’lerde tüm bu çalışmalar toplanarak proje kapsamında öğrencilerin ve yöneticilerin yıl içinde izleyeceği yön-eylem planına katkı sağlanır.

Eylem Planı

Çevresel inceleme sonrasında elde edilen bilgiler değerlendirilerek önceliklere göre okul için bir yön eylem planı oluşturulur. Etkinlikler ve eğitimleri kapsayan bu yön eylem planı, her eğitim-öğretim yılı için özel olarak hazırlanır.

Gözlem ve Değerlendirme

Belirlenen eylem planının işleyişi ve öğrencilerin katılımı incelenir. Bu bağlamda eksiklikler ve iyileştirmeler sağlanır.

Müfredat Çalışması

Okulda öğrencilerin, yöneticilerin ve öğretmenlerin katılımıyla düzenlenecek olan müfredatta genel çevre eğitimi ve okul özelinde inceleme sonucu ortaya çıkan eksikliklerin çözülmesi üzerine eğitimler yer alır. Müfredat için önemli bir nokta ise çevre eğitiminin tüm derslerde bağlantı kurularak verilmesi gerekliliğidir.

Bilgilendirme ve Katılım

Eko okul projesinin amaçlarından bir diğeri de toplumsal bilinci aşılanmasıdır. Bunu sağlamak için eko okul projesinde yer alan okullar; veliler, sivil toplum kuruluşları, ilgili bölgenin belediye ve muhtarlıkları, medya kuruluşları ile iletişim halinde olarak yaptıkları projelerin tanıtımlarını yapar ve toplumdaki insanları çevre konusunda duyarlı olmaya çağırır.

Eko-İlke

Eko-İlke, projeye katılan okulun kendine özgün olarak seçtiği, çevre duyarlılığı ve kendi okullarıyla ilgili ulaşmak istedikleri hedefi açıklayan bir cümledir. Tüm okul çalışanları, yöneticiler ve öğrencilerin katılımıyla belirlenen Eko-İlke, okulun proje tanıtımında kullandığı ilk araç, bir nevi slogandır.

Eko Okul Program Konuları

Fotoğraf: Pxhere Commons

Eko okul program konuları, çevre eğitimi özelinde ilerlemekle beraber bireysel ve toplumsal gelişimi destekleyen maddelere sahiptir. Programa katılan okullara iki yıl boyunca zorunlu olarak çöp-atık ve geri dönüşüm eğitimleri verilir. Öncelikle katılımcı okulların çöp-atık ve geri dönüşüm üzerinde başarı sağlaması beklenir. Daha sonrasında ise başarı sağlayan okullara aşağıda yer alan eğitimler verilmeye başlanır.

Birinci Aşama

Enerji Eğitimi
Su Eğitimi
Biyolojik Çeşitlilik
Tüketim Alışkanlıklarımız

İkinci Aşama

İklim Değişikliği ve Küresel Isıtma
Ulaşım
Sağlıklı Yaşam ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
Hava, Su, Toprak, Gürültü ve Işık Kirliliği
Organik Tarım

Ayrıca proje kapsamında birçok ilde çevre etkinlik günleri de düzenlenir. Eko okul öğrencileri tarafından hazırlanan bu etkinlik günlerini turkey.exposure.co üzerinden takip edilebilirsiniz.