Doğal kaynaklarımızın giderek tükendiği, iklim ve su krizinin günden güne büyüdüğü, ekolojik dengenin alt üst olmaya başladığı bir çağda, çocuklarımıza çevreyi koruma bilincini kazandırma gibi önemli bir sorumluluğumuz var. Doğa ile ilgili çocuk kitapları da bu amaç için oldukça elverişli bir yol sunuyor.
Çocuklar İçin Doğa Kitapları Nasıl Olmalı?
Fotoğraf: Josh Applegate
Çocuklar için doğa kitapları, ufaklıklara doğa sevgisini ve kitap okuma alışkanlığını bir arada kazandırma gibi iki önemli görevi aynı anda gerçekleştiriyor. Bunu da hassas kurgulanmış hikayeleri ve çocukların dikkatinin dağılmasını önleyecek eğlenceli görselleriyle başarıyorlar. Fakat her kitap, her yaştaki çocuk için uygun olmayabiliyor. Örnek olarak bazı kitaplarda geçen kelimeler daha üst yaş gruplarına hitap edebiliyor ya da yazıların boyutları olması gerekenden daha küçük olabiliyor.
Özellikle sosyal senaryoları da ele alan kitaplar söz konusu olduğunda çocuğun kitapta geçen senaryoyu idrak edebilecek ve o durumla empati kurabilecek yaşta olması gerekiyor. Bu nedenle ebeveynlerin, çocuklarının yaşına uygun kitapları seçmesi gerekiyor.
Doğa Sevgisi Aşılayan Çocuk Kitapları
Neyse ki doğa sevgisi aşılayan çocuk kitapları, yıllardır yerli veya yabancı birçok yazar tarafından kaleme alınıyor. Bu kitaplar arasından bazıları, işlediği konular ve gördükleri ilgi çerçevesinde çocuklar ve ebeveynleri tarafından daha sık tercih ediliyor. İşte çocukların okumaktan keyif alacağı doğa ile ilgili çocuk kitapları listesi…
Soso’nun Kompost Kitabı (Sima Özkan, Redhouse Kidz, 3+ Yaş)
Soso’nun Kompost Kitabı, doğanın kendini yenilemesi, kalan yemeklerin ya da evdeki tüketilmeyen gıdaların nasıl değerlendirileceği üzerine eğitici önerilerde bulunuyor. Geri dönüşüm bilincini ufak yaştan itibaren kazandırma amacı taşıyan kitap, rengarenk görselleri sayesinde daha da ilgi çekici hale geliyor. Bu kitap, eminiz ki çocuklara doğayı sevdirecek kitaplar arasında ilk sıralarda yer alıyor.
Minik Tohum (Eric Carle, Kuraldışı Çocuk, 3+ Yaş)
Başarı ve kararlılık hikayesini minik bir tohum üzerinden anlatan yapıt, doğadaki bitkilerin yaşam döngülerini maceracı bir akış ile aktarıyor. Minik tohumun tehlikelerle dolu uzun yolculuğu, doğanın zorlu şartları ile buluşunca ilham verici bir öykü ortaya çıkıyor. En mühimi de hikayede engeller karşısında sabır göstermenin ve direnmenin başarıyı kaçınılmaz kıldığı gösteriliyor.
Teneke Orman (Helen Ward, Remzi Kitabevi, 5+ Yaş)
Her yerin çöp ve atıklarla dolduğu bir dünyada doğadaki vahim tabloyu gözler önüne sererek minik okuyucuların dikkatini çeken Teneke Orman’da, kahraman niteliğindeki bir karakterin isteği üzerine tenekelerle dolu dünyanın ormana dönüşme serüveni anlatılıyor. Yapıtta yer alan çizimlerin ise çocukların bu kitabı sevmesine büyük katkısı olacak.
Ekolojik Mahalle (Ralph Weder, Yeni İnsan Yayınevi, 5+ Yaş)
Ekolojik Mahalle, çocuklara mahalle çapındaki oyun ve yeşil alanlarının eksikliğinden tutun da dünyadaki iklim değişikliğine varan birçok sorun için çözüm üretilebileceği mesajını veriyor. Bu çocuk kitabı, mahalle kültürünü samimiyet ve gerçek ilişkiler boyutuyla yansıtıyor. Hikayede ekolojik bir kafe açma istekleri olan çocuklar, ihtiyaç duydukları parayı kazanmak için tam bir yardımlaşma örneği gösteriyor. Mahallede yaşayan her bir canlının yaşam hakkına saygı duymayı aşılayan kitap, ayrıca üretmeyi, paylaşmayı, çalışmayı özendiriyor. Ekolojik Mahalle; geri dönüşüm, kompost, doğal yaşam, tasarruf, israfı önlemek gibi önemli ekolojik adımları da anlatarak, çocukların kendi düşüncelerini ve çözümlerini bulmalarını sağlıyor.
Yaşam Ağacı (Rochelle Strauss, İletişim Yayınları, 6-10 yaş)
İşte çocuklara doğa sevgisini aşılayacak kitaplar denilince önemli örneklerden biri daha! Yaşam Ağacı kitabı, ASPCA Henry Bergh Çocuk Kitapları Ödülü ve Yeşil Dünya Kitap Ödülü’nü aldı. Ekosistemin bozulmaması adına canlıların yaşam alanlarının korunması gerekliliğine vurgu yapan kitap, çocuklara çevre bilinci ve farkındalığı edindirmeyi amaçlıyor.
Çöpler ve Geri Dönüşüm (Anna Hatzimanoli, Ayrıntı Çocuk, 6-10 Yaş)
Çöpler ve Geri Dönüşüm, adından da anlaşılacağı üzere çocuklara atık çöplerin ayrıştırılmasının önemini ve geri dönüşümün doğaya ne gibi büyük kazanımlar sunduğunu anlatıyor. Çocuklara doğa sevgisi öğreten kitaplar arasında bir hayli popüler olan bu eser, çöp üretiminin azaltılmasına vurgu yapıyor. Kitapta ayrıca aşırı tüketimin dolaylı olarak hava, toprak ve su kirliliği ile ikliminin değişmesine neden olduğundan bahsediliyor.
Tabiat Ana Anlatıyor (Carl Ewald, Can Çocuk, 6-10 Yaş)
Çocuklara doğa sevgisi aşılayacak kitaplar arasında mutlaka “Tabiat Ana Anlatıyor” isimli kitaptan da bahsetmemiz gerekir. 20. yüzyıl boyunca çocukların severek okuduğu bir kitap haline gelen bu eser, Türkiye’de televizyonun olmadığı ve belgesellerden kimsenin haberinin olmadığı bir dönemde yazılmıştı. Kitapta doğanın ve içinde yaşayan tüm canlıların konuştuğuna şahit olunuyor.
Dünya Gezgini Kuşlar (Fleur Daugey, Sandrine Thommen, Kuraldışı Akademi, 9+ Yaş)
Dünya Gezgini Kuşlar kitabında kuşların sonbaharla başlayan göç hayatına, kimi kuş türlerinin havada yönlerini nasıl bulduklarına, gidecekleri yönü ve göç yoluna çıkma vakitlerini nasıl bildiklerine dair detaylı malumatlar yer alıyor. Ayrıca bu çocuk kitabı, çocuklara karşılarına bir göçmen kuş çıktığında onu nasıl tanıyabilecekleri hakkında ipuçları da veriyor.
Dedem Bir Kiraz Ağacı – (Angela Nanetti, Günışığı Kitaplığı, 9-11 Yaş)
Özellikle 4, 5 ve 6. sınıfların okuması önerilen Dedem Bir Kiraz Ağacı, çağdaş çocuk edebiyatı klasikleri arasında bulunuyor. İnsanın doğadan uzaklaştırılarak metropol yaşamındaki yabancılaşma üzerine düşündüren kitapta, küçük Tonino adındaki bir çocuğun aile büyükleriyle yaşadığı sevgi dolu ortamı ve taşradaki samimi ilişkiler ele alınıyor. Kitabın yazarı olan Angela Nanetti, birçok ödülün yanı sıra Hans Christian Andersen Ödülü’ne sahip.
Saklıköy’ün Kuşçusu (Kadri Öztopçu, Günışığı Kitaplığı, 12+ Yaş)
Destansı ve şiirsel bir dille yazılan Saklıköy’ün Kuşçusu, insanın dünyaya verdiği zararı anlatıyor. Bilhassa çarpık kentleşmenin yıkıcı etkileri çocukların anlayabileceği hafiflikte yansıtan yazar Kadri Öztopçu, yeşil ve mavinin iç içe geçtiği Saklıköy’deki yaşam enerjisini sürükleyici bir akış ile veriyor.
Kahraman Bisikletimle Tertemiz Kentim (Vagelis Iliopulos, Kuraldışı Çocuk, 5+ Yaş)
Dünyanın sorunlarına yönelik “Çevremizin Öyküsü” adlı seriden biri olan “Kahraman Bisikletimle Tertemiz Kentim”, son dönemin önemli konularından biri olan karbon ayak izini azaltmanın bir yolunu da sunuyor. Şehri çirkinleştiren ve kirleten arabalara karşı koymaya çalışan bisikletler, hummalı bir çaba içerisindeler. Hikayede kabalıkla bir sonuca varılamayacağını savunan iki bisiklet, arabalarla anlaşmak istese de arabaların lideri Ji Bi Turbo durmadan aksilik çıkarıyor. Bisikletler de yılmadan haklı mücadelelerini sürdürüyor.
Kitapta ayrıca tekerli araçların tarihine ve bisiklet kullanırken dikkat edilmesi gereken hususlara kadar çeşitli ayrıntılar yer alıyor.
Ağaç Atlası (Dr. Fatih Dikmen, Taze Kitap, 5+ Yaş)
İnsanlığa nefes olan ağaçlarımız Ağaç Atlası’nda! 52 ülkeden 52 farklı ağaç türünü bulabileceğiniz bu kitap, çocuklara yeryüzünün en ücra köşelerini dahi keşfetme fırsatı sunarken, her iklimin veya her bölgenin kendine has ağaç türünü öğrenmek isteyenler için harika bir kaynak oluyor. Kitabın içinde okuyucuları bekleyen küçük bir sürpriz de var. Dev bir ağaç haritası ve ağaç çıkartmaları sayesinde edindiğiniz bilgileri sağlamlaştırabilir, gitmek istediğiniz yerleri çıkartmalı etiketlerle işaretleyebilirsiniz.
Doğa ile ilgili çocuk kitapları kategorisinde yer alan bu kitap, eminiz ki çocuğunuz tarafından çok sevilecek!
