Hızlı yaşam temposu içinde arada bir mola vererek yavaşlamak sağlıklı kalmak için elzemdir. Haydi, şimdi derin bir nefes alıp verelim ve okuma yaparak geçireceğimiz güzel molamızın tadını çıkaralım. En yavaş hayvanlar listesinin olduğu bu yazıyla doğa sakinlerinden ilham alıp, ilginç bilgilerle gülerken düşünmenin keyfini sürmeniz dileğiyle, keyifli okumalar…
İşine Gelince Hızlanan Kaplumbağalar
En yavaş hayvan denince ilk olarak aklımıza kaplumbağalar geliyor olabilir ama yanılıyoruz dostlar!
Charles Darwin 1835’te kaplumbağaların pek de yavaş olmadıklarından şüphelenmiş ve onları incelemiş. Ünlü bilim insanı bir kaplumbağanın çok da yavaş olmadığını, ortalama 10 dakikada 60 yarda (54,8 metre) hızla yürüdüğünü araştırmasında not düşmüş.
Darwin şüphesinde haklı zira günümüzde kaplumbağaların gayet hızlı hareket ettiği birçok video görmek mümkün. Tiktok’ta @coopandturt isimli kullanıcının kaplumbağasının patates kızartması çalıp nasıl kaçtığını gösterdiği videosunu izleyince anlıyoruz ki kaplumbağalar az çakal değiller hani!
Özetle kaplumbağalar genel olarak yavaş hayvanlar olsalar da işlerine gelince gayet hızlı olabiliyorlar. Onları en yavaş hayvan listesine değil de en tembel hayvan listesine mi alsak bilemedik.
Anlatmaya Gerek Yok, Görüyorsunuz: Tembel Hayvan
En yavaş hayvan hangisi sorusu için yere ve alt türlere göre cevaplar değişiyor olabilir ama en tembel hayvan hangisi dersek ismiyle tescili aldığı için cevap belli: tembel hayvan.
Wisconsin-Madison Üniversitesindeki bilim insanları, üç parmaklı tembel hayvanlar üzerinde yedi yıl çalışmışlar ve bu hayvanların metabolik açıdan bakıldığında dünyadaki en yavaş memeliler olduğuna karar vermişler.
Bilim insanları en yavaş hayvanlar arasında gösterilen tembel hayvanları araştırırken başlangıçta “Herhalde bu hayvanların metabolizma hızları düşük ondan böyle yavaşlar” gibi bir tahminle yola çıkmışlar (Bilim insanı da olsa insan, insan işte, düz mantık yürütüyor) Fakat tembel hayvanlarda düşük olan şeyin metabolizma hızı değil enerji ihtiyacı olduğu ortaya çıkmış.
Yüzlerindeki sabit gülümseme ifadesiyle tembel hayvanlar şöyle diyorlar gibi: “Mecbur kaldığımız için değil, gerek görmediğimiz için yavaşız…” Saatte ortalama 1,6 km hızla, günde ortalama 36 metre ilerlemek onlar için kafi; ne demişler varılacak yeri boşver yolculuğun tadını çıkar!
Evrenin Matematiğini Yansıtan Salyangozlar
2019 Dünya Salyangoz Yarışı şampiyonu hayvan dostumuz 0,012 km/saat hıza ulaşmış ve en yavaş hareket eden hayvanlar arasında sivrilerek “hızda kendini aşanlar listesine” adını yazdırmış, tebrikler, sümüğüne sağlık hayvan dost! (O sümüğümsü akıntı nezleden değil, kolay ilerlemelerini sağlamaya yarıyor)
Salyangozlar garip antenleriyle hem görüyorlar hem de koku alıyorlar. Yani ekstradan organa ne gerek var ki? Kulak derseniz hiç yok. Bir de çok yoruluyor ya malum(!) kış uykusuna da yatıyorlar dinlenmek için… Dünya size güzel be salyangozlar!
Salyangozların gizemli bir tarafı da var… Doğada birçok alanda ve insan vücudundaki altın oranda varoluştaki matematiğe işaret eden Fibonacci sayıları salyangoz kabuğunda da kendini gösteriyor. Fibonacci sayısı her sayının kendinden önce gelen 2 sayının toplamı ile elde edilen bir diziye ait sayıları temsil ediyor; salyangozun döngüsel şeklinde de bunun yansımasını görmek mümkün.
Yalnız bu salyangozlar ya bizi görünce yavaş taklidi yapıyorlar ya da kesin ip var! Bu kadar yavaş olup bir anda yüksek dallarda belirivermelerinin başka bir açıklaması olamaz…
Akıntıyla Salınan Deniz Yıldızları
En yavaş hayvan hangisi sorusu için bir cevap okyanusun derinliklerinde saklı… Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne göre yetişkin bir deniz yıldızı, 15.000 tane tüp ayağı desteği ile denizde dakikada yaklaşık bir metre ilerleyebiliyor. İlerleme hareketi bazen yüzeyde bazen de suda salınma şeklinde oluyor. Doctor Strange’in keşiş rehberi Ancient One’ın bilge sözünü deniz yıldızları da biliyor olmalı: “Bir nehre boyun eğdiremezsiniz; onun akıntısına teslim olmalı ve onun gücünü kendi gücün gibi kullanmalısın.”
Deniz yıldızlarının fantastik Marvel evrenini seviyor olmalı zira Wolverine’in kendini yenileme özelliğine de sahipler. Artık kim kimden ilham almıştır orasını bilemiyoruz.
Bebek Yüzlü Vahşi: Yavaş Loris
Tatlı yuvarlak gözleri ve yavaş hareketleriyle sevimli bir çizgi film karakterine benzeyen yavaş loris aslında ölümcül ısırıkları olan bir canlı türü.
Ortalama olarak saatte 1,8 km hızla ilerleyen yavaş loris, avının peşine düşene kadar çoğunlukla yavaşça ve bilinçli şekilde hareket ediyor. Saldırı sırasında ise birden hızlanıyor! Zehirli primat ağzıyla ve dirseklerindeki özel bezlerle toksinler salgılıyor.
İnternette bu tatlı suratlı en yavaş hayvan ile ilgili minik hayvanların kollarını kaldırdıkları birçok “gıdıklama videosu” görebilirsiniz. Ne yazık ki bu videolardaki yavaş lorisler aslında hiç gıdıklanmıyor ve eğlenmiyor.
İşin aslı şöyle; yavaş loris, ısırmadan önce bazen tükürüğünü koltuk altı bezlerinden salgılanan zehirle karıştırmak için kollarını başının üzerine kaldıran bir hayvan. Viral videolarda, bir kişi yaklaştığında kollarını kaldıran yavaş loris aslında gıdıklanmak istemiyor ve mutlu değil aksine dehşete kapılmış durumda ve kendini savunmaya çalışıyor.
Türkiye’de olmaz da ortamlarda bilgi sunmak adına arkadaşlarınıza; kollarını kaldıran bir yavaş loris görürseniz gıdıklamayı fikrini yavaşça bir kenara bırakıp hızlıca kaçsanız iyi olur diyebilirsiniz.
Dev “Ana Kuzuları” Dugonglar
En yavaş hareket eden hayvanlar arasında devler liginden memeliler de var. ‘Dugong’ adı Malayca ‘deniz hanımı’ anlamına gelen ‘duyung’ kelimesinden türemiş. Bu nazik devlerin boyu 3 metreye, ağırlıkları ise 420 kg’a kadar çıkıyor. Bir dugong yavrusu tam bir ana kuzusu oluyor diyebiliriz çünkü neredeyse 18 ay boyunca annesiyle birlikte kalıyor.
Hint Okyanusu ve batı Pasifik Okyanusu’nun kıyı sularında yaşayan dev deniz memelileri olan dugonglar saatte ortalama 9,7 kilometre hızla yüzüyorlar. Bu koca yürekli hayvanların birincil besinleri deniz çayırları. Diğer isimlerinin deniz ineği olması boşuna değil.
Yavaş olmak ilk anda insana olumsuz bir tanım gibi gelse de en yavaş hayvanlar konusunda araştırma yaparken yavaş olmalarının onlar için pek dezavantaj olmadığını görüyorsunuz. Yavaş hayvanların ortak özelliklerinden biri kesinlikle pratik çözümsel halleri; salyangozlar antenlerle hem görüp hem kokluyor, deniz yıldızları yenilenebilir ayaklarla suda salınıp aynı zamanda besleniyor, yavaş hayvan bir tane mutlu yüz ifadesi bulmuş onunla mutlu mesut takılıyor, kendini kasmıyor…
Sanki yavaşlıkta tatlı bir bilgelik saklı. Teknolojik gelişmelere ve yaşamın akışına bakarsak ışık hızına doğru ilerlediğimiz şu dünyada, en azından arada bir hızımızı azaltıp, yavaşlığın o tatlı bilgeliğinden payımıza düşeni alabilmek dileğiyle…
