Güncelleme Tarihi: 17 Ocak 2023
Sürdürülebilir mimari içinde ekolojik yapıların ve doğal ürünlerin yeri büyük bir alanı kaplıyor. Son dönemlerde ön plana çıkan doğal malzemeli yapılar; hem çevreci, hem sağlıklı, hem de ekonomik olmaları nedeniyle tercih ediliyor. Geleneğe ya da eskiye dönüşü de destekleyen naturel inşalar görünümleri ile sıcak, samimi ve sürdürülebilir.
Bu yapılar elbette daha çok kırsal yerleşim yerlerinde veyahut şehirden uzak yaşam sürmek isteyen kişilerin uygun konumlu arazileri için daha mümkün duruyor. Diğer yandan da ekolojik ev, yeşil ev gibi sürdürülebilir bina ya da yapı konseptlerinin bakir alanlarda da ne kadar yayılmaya başladığının farkındayız. Ufak tefek evler, tiny house yaşam tarzı derken artık doğal yapı malzemelerinden inşa edilmiş çeşitli yapılar da meraklısına bir alternatif sunuyor.
Çoğunlukla saman balya, kenevir, kerpiç, sıkıştırılmış toprak, dökme toprak, doğal taş, biyomalzeme, kireç, kil sıva, kum ve bambu gibi ürünlerin kullanıldığı doğal malzemeli bu yapılar; taş mimari, toprak mimari ve ekolojik mimari tanımları ile karşımıza çıkıyor. Belirttiğimiz malzemelerden birkaçının özelliklerini daha yakından tanımak ve örnek yapıları incelemek adına hazırladığımız bu yazı, minimal ve çevreci bir yaşama adım atmayı düşünüyorsanız size fikir verebilir.
İlk Yerleşim Yerlerinden Günümüze: Kerpiç
Fotoğraf: Eco House Turkey
Toprak, saman ve suyun karıştırılarak kalıplara dökülmesi sonrasında da güneşte kurutulmasıyla meydana gelen kerpiç, eski çağlarda dahi kullanılmış olan bir yapı malzemesi. Kerpicin elde edilmesine alçı da eklenmişse o ürüne alker deniyor. Kerpicin tarihteki kullanımı son derece eski. İlk yerleşim yerleri dahil günümüze kadar olan süreçte kullanılan bir doğal yapı malzemesi olan kerpiç, başka yapı malzemelerine kıyasla pek çok artıya sahip. Amerika ve Avrupa’da da kerpiç yeni teknolojiler aracılığıyla daha da gelişmiş bir yapıda sunuluyor.
Fotoğraf: Eco House Turkey
Kerpicin bir yapı malzemesi olarak üstün yanlarına baktığımızda insan sağlığına hiçbir zararının olmaması, ucuz ve pratik şekilde üretiliyor olması, havayı temizlemesi, doğayı kirletmemesi, ahşabı koruması, yeniden kullanılabilir olması, radyoaktivitesinin bulunmaması gibi özellikleri ile doğanın bir parçası olduğunu görüyoruz. Enerji yönetimi açısından da farklı malzemelere göre daha az enerji tüketiyor ve ısıtma-soğutma aşamalarında daha az enerjiye ihtiyacı var. Dolayısıyla oldukça çevreci bir malzeme. Bilim ışığında ilerlenmiş bir mimari ve mühendislik girişiminde betonarme yapılarına kıyasla kerpiç evler depreme karşı iki kat daha dayanıklı bir nitelikte olarak değerlendiriliyor. Kerpicin zayıf yönleri arasında ise yağmurdan korunması ve bakımının belirli periyotlarda yapılması gerekliliği var.
Yeşil Binalar ve Restorasyon Çalışmaları İçin İdeal Bir Ürün: Kenevir Kireç
Fotoğraf: Badiuth
Kireç içeren yapısıyla kenevir biyo-kompoziti; enerji tasarrufu elde etmek için termo-akustik yalıtım sunan bir özelliğe sahip. Günümüzde modern binalarda tercih edilen bu yeni ürün ile yerleşik hayatta sağlık ve çevresel sürdürülebilirlik amaçlanıyor. Kenevir gerçekten de çok iyi sonuçlar veren doğa dostu ürünlerden bir tanesi. Kenevir bitkisinin hızlı ve kolay büyümesi, az miktarda su tüketimi gerektirmesi ve parazitlenmesinin çok nadir görülmesi, onu benzersiz bir yapı malzemesi haline getiriyor. Harç ve betonların bileşimi, agregaların değişimi için çok iyi bir seçenek. En önemlisi de karbon negatif yapısı ile aktif CO2 emisyonlarını azalttığından ve karbonu emdiğinden, günümüz ve gelecek için sürdürülebilir mimari tarafında, mutlaka tercih edilmesi gereken bir yapı malzemesi olarak değerlendiriliyor.
Kireç içeren biyo-kompozit; kireç, kenevir ve suyun yoğurma makinesinden geçtikten sonra amaca göre el ya da makine kullanılarak üretiliyor. Bu uygulamadan sonra su buharlaşıyor, kireçlenme birtakım fiziki değişimlere uğrayarak sertleşiyor. Biyo-kompozit prefabrik panellerin yapımında da kullanılabiliyor.
Karbon Ayak İzi Negatif Kenevir Betonlu Ev
Son yıllarda sık karşılaşmaya başladığımız kenevir ev, kenevir beton kavramları hakkında neler biliyorsunuz? Ekolojik kenevir beton, doğal bir yapı malzemesi olarak yaygınlaştı ve daha iyi bilinen bir malzeme haline geldi. O halde kenevir betonun niteliklerine ve bu malzeme ile neler yapılabileceğine daha yakından bakalım.
İnşaat yapılarının sürdürülebilir olması, trendden öte bir gereklilik olmuşken ekolojik yapıların sayılarının da gitgide artması yeni çözümleri beraberinde getiriyor. Örneğin rekreasyon evi yapmayı planlayan kişiler gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Bu yapılarda artık doğal yapı malzemesi olarak kenevir betonu kullanımı tercih edilmeye başlandı. Çünkü kenevir beton yenilenebilir bir kaynak ve kenevir otu ile kireç bazlı bağlayıcının ıslatılarak karıştırılması sonucu meydana getiriliyor. Ayrıca karbon ayak izinin negatif olması, büyüyen kenevirin karbondioksit emmesi çevre dostu bir karaktere sahip olduğunu gösteriyor. Kenevir betonu ayrıca doğal yoldan bir ısı yalıtımı sunuyor ve yanıcı özelliği yok. Ayrıca bina yıkılırsa da gübre olarak işe yarıyor. Kenevir betonlu yapılarda yıllar geçtikçe yapının daha da güçlenmesi olası çünkü kireç zamanla kireçtaşına evrilmeye başlıyor. Bu da oldukça güçlü bir yapının işareti; hem de en doğal süreciyle.
Tasarruflu ve Çevreci Evler İçin: Saman Balyası
Fotoğraf: Eco House Turkey
Evini, iş ya da çeşitli yaşam alanlarını kendi inşa etmeyi planlayanlar için uygun olan saman balyasının birçok avantajı var. Saman balyalarının iyi sonuç verdiği yapılar arasında kulübe, ofis, stüdyo, garaj, sanat ambarı yapımı örnek verilebilir. Bu küçük örneklerin yanında elbette yaratıcılığınızı ve hayal gücünüzü kullanabilir, yaşayacağınız evleri saman balyası kullanarak doğru bir mimari hesaplama ile inşa edebilirsiniz.
Saman balyasından çeşitli yapılar üretmenin olumlu yanları arasında başta enerji verimliliği geliyor. Bu yapı sayesinde ısıtma-soğutma maliyetlerini %75’e kadar düşürebilir, iklim değişikliklerine kolaylıkla uyum sağlayabilirsiniz. Saman balyası duvarlardaki ses yalıtımı konusunda da çok başarılıdır. Geleneksel ev yapılarına göre yangına dayanıklılık açısından baktığımızda saman balyalarının üç kat daha fazla dayanıklı olduğu bilinir.
Fotoğraf: Eco House Turkey
Saman, ya durgun suya bırakılan ya da yakılan bir atık haline dönüşebilir. Bu özelliği de samanı ortadan kaldırmak için kullandığınız metodun su tüketimi ve hava kirliliğini azalttığını ortaya koyuyor. Selüloz içeren saman balyasının yalıtımda kullanılması ise hem insan hem de çevre sağlığı için son derece iyi. Bu yöntem ile duvarlarda kontrplakta kullanılan yapıştırıcılara yer verilmeyeceğinden eve zamanla gaz sızabilme olasılığının da önüne geçilmiş olunur. Yine samanı duvar yük taşıyıcısı olarak kullanacaksanız pencere çevresi dışında ahşap kullanımını büyük oranda azaltabilirsiniz. Bu adım da ormanları ve ağaçları korumaya yönelik uzun vadeli çevreci bir harekettir. Ayrıca saman evlerin psikolojik olarak yatıştırıcı ve huzur veren bir yapısı vardır. Gözlemlediğinizde ya da bu tür bir yapıda biraz vakit geçirdiğinizde bu duyguya kolaylıkla erişebilirsiniz.
Kapak Fotoğrafı: yesilodak.com
