Şehirleşme, çok uzun yıllardan beri yaşamımızın temel parçası. Ancak özellikle Sanayi Devrimi sonrası uyguladığımız şehirleşme yöntemleri, ne yazık ki geleceğimiz için sürdürülebilir değil. Bu sorunun önüne geçmek için yaşam alanlarımızı oluşturan binaların, sürdürülebilir mimari dokunuşlarına ihtiyacı var.
Peki, mimaride sürdürülebilirlik nasıl sağlanır? Doğa dostu binalar nasıl inşa edilir ve bir şehir nasıl tamamen sürdürülebilir hale gelir? Tüm bu soruları sizin için yanıtladık…
Sürdürülebilir Mimari Nedir?
Sürdürülebilir mimari, binaların inşasında ve kullanımında çevresel etkiyi minimuma indirmeyi hedefleyen, şehirleşme kaynaklı karbon ayak izini düşüren, enerji verimliliğini gözeten ve tüm bunların yanında sosyal ve ekonomik anlamda da sürdürülebilirlik yaklaşımını benimseyen mimari uygulamaları tanımlıyor.
Halihazırda tanık olduğumuz ve yakın gelecekte ortaya çıkması muhtemel çevre sorunlarının önüne geçmek adına özellikle inşaat sektöründe doğa dostu tasarımların önemi çok büyük. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmalar da sürdürülebilir mimari olarak tanımlanıyor. Özellikle binalarda atık yönetimi ve enerji verimliliği gibi alanlarda gerçekleştirilen projeler, şehrin dört bir yanını saran binaların çevreye zararlı etkilerini minimuma indirgemeyi hedefliyor.
Sürdürülebilir Mimari Uygulamaları Nelerdir?
Sürdürülebilir mimari uygulamaları, her geçen gün gelişmeye devam ediyor. Özellikle enerji verimliliği başta olmak üzere pek çok farklı unsurun göz önünde bulundurulduğu bu yaklaşımda en çok tercih edilen yöntemler ise şunlar:
Doğal Işık Kullanımı
Binaların tasarımında doğal ışık kullanımını maksimize eden yöntemler uygulanıyor. Bu sayede hem ışık hem de ısı kaynağı olarak güneşten olabildiğince yüksek seviyede faydalanmak mümkün oluyor.
Geri Dönüştürülebilir Malzemeler
Binaların inşası sırasında, çevresel etkisi en az olan, gerektiğinde geri dönüştürülebilen materyallerin kullanımına ağırlık veriliyor. Mantar yalıtım malzemeleri, sıfır karbon çimentolar, geri dönüştürülmüş ahşap veya metal malzemelere, sürdürülebilir mimari uygulamalarında sıkça rastlanıyor.
Yeşil Çatı Kullanımı
Doğa dostu binaların pek çoğunda çatı kullanımı da son derece önemli. Özellikle kentsel tarım uygulamalarına uygun çatı tasarımları, sürdürülebilir mimaride çokça kullanılıyor. Aynı zamanda çatılara yerleştirilen güneş panelleri ile enerji verimliliği de sağlanıyor.
Temiz Enerji Kaynakları
Çevre dostu yapılara sahip binalarda enerji verimliliği en önemli kriter. Binaların rüzgar veya güneş gibi temiz enerji kaynaklarından faydalanmasını sağlayan cihazlar sayesinde fosil yakıt kaynaklı enerji tüketiminin önüne geçiliyor.
Su Verimliliği
Sürdürülebilir mimaride su tasarrufu da son derece önemli bir konu. Binaların tesisat sistemleri, su verimliliğini artırmaya yönelik uygulamalarla donatılıyor. İç mekanlardaki tesisatlarda perlatörler, akıllı duş başlıkları veya tuvaletler kullanılıyor. Aynı zamanda atık suyun da geri dönüştürülmesi için çeşitli sistemler kuruluyor.
Isının Muhafaza Edilmesi
Sürdürülebilir mimaride yalıtım uygulamaları olmazsa olmaz konumda. Binaların dış cephelerinde kullanılan çevre dostu yalıtım malzemeleri ile iç mekanlardaki ısı korunuyor. Bu sayede yaşam alanlarının iklimlendirme ihtiyaçları en aza indirilmiş oluyor.
Yerel Malzemelerin Kullanımı
Binaların yapımında çevresel koşullara uygun ve aynı zamanda yakın bölgelerden elde edilebilecek materyallerin tercih edilmesi de son derece önemli. Bu sayede inşaat malzemelerinin ilgili bölgeye taşınması nedeniyle ortaya çıkacak lojistik kaynaklı karbon ayak izi salımının önüne geçiliyor.
Uzun Ömürlü Binalar
Sürdürülebilirlik, gelecekle yakından ilişkili… Dolayısıyla sürdürülebilir mimari alanında yapılan çalışmalarda da binaların olabildiğince uzun ömürlü olması gözetiliyor. Çevresel etkiler nedeniyle eskiyen ve yıpranan malzemeler yerine dayanıklı materyaller tercih ediliyor.
Sürdürülebilir Mimarinin Faydaları
Mimaride sürdürülebilirlik yaklaşımı, başta çevresel etkiler olmak üzere pek çok açıdan geleceğimiz için son derece faydalı. Sürdürülebilir mimarinin faydaları şu üç farklı ana başlıkta değerlendirilebilir…
Çevresel Faydalar
- Bina genelinde kullanılan suyun döngüsel bir biçimde değerlendirilmesiyle su israfının önlenmesi
- Bina yapımında kullanılan yapı malzemelerin biyoçözünür ve geri dönüştürülmüş malzemeler olması sayesinde karbon salımının ve karbon ayak izinin azalması
- Bina yapısına entegre edilen sürdürülebilir enerji kaynakları ile enerji tüketiminin çok daha verimli bir hale getirilmesi
- Binanın inşasında doğa dostu ya da geri dönüşüme uygun materyallerin kullanılmasıyla inşaat sürecindeki çevresel etkilerin minimize edilmesi
Ekonomik Faydalar
- Binanın yapım sürecinde daha az enerji ve kaynak harcanacağı için sürdürülebilir mimari yaklaşımının inşaat firmaları için daha ekonomik hale gelmesi
- Su, elektrik ve ısınma gibi kalemlerde daha az kaynak tüketimine imkan sağlayarak ev ekonomisine katkı sunulması
- Sürdürülebilir binaların pek çok güncel inşaat kriterine göre tasarlanması sayesinde uzun ömürlü kullanım imkanı sunması
Sosyal Faydalar
- Sürdürülebilir mimari uygulamaları sayesinde yaşam alanlarındaki hava kalitesinin artması ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunlarının minimize edilmesi
- Ses yalıtımı uygulamaları ile şehirdeki gürültü kirliliğinden çok daha az etkilenen yaşam alanlarının tasarlanması
- Gün ışığı kullanımını çok daha verimli hale getiren uygulamalarla şehirdeki ışık kirliliğinin önüne geçilmesi
Sürdürülebilir Mimari Örnekleri
Sürdürülebilir mimari konusundaki çalışmalar, dünyanın neredeyse her bölgesinde hız kazanmış durumda. İşte farklı coğrafyalardan bazı sürdürülebilir mimari örnekleri…
CopenHill l Danimarka
Bir diğer ismi Amager Bakke olan ve Danimarka’nın en görkemli binaları arasında yer alan CopenHill, atık yakarak elektrik üreten bir güç binası. İşin ilginç yanı, binada devasa bir snowboard platformu ve dünyanın en büyük tırmanma duvarlarından biri de yer alıyor. Bu binada yıllık 440.000 ton atık, 150.000 evin elektriğini karşılayacak kadar büyük bir enerjiye dönüştürülüyor. Bir yandan da bina, çok yönlü sürdürülebilir tasarımı sayesinde Danimarkalılar için bir eğlence merkezi görevi görüyor.
Marco Polo Tower l Almanya
Hamburg’da bulunan bu binanın her bir katı, birbirinden birkaç derece farklı konumlanacak bir biçimde tasarlandı. Bu sayede bina, güneşin doğal enerjisini oldukça verimli bir biçimde kullanarak ışıklandırma ve ısınma sorununa yaratıcı ve sürdürülebilir bir çözüm getiriyor. Aynı zamanda ses yalıtımı sağlayan malzemeleri ve her katın kendi ısısını ayarlamasına imkan veren düzenekleri ile hem gezegenin hem de insanların sağlığına olumlu etkilerde bulunuyor.
One Central Park l Avustralya
Avustralya’da bulunan One Central Park’ın, yeşil mimari için bir örnek teşkil ettiğini dış görünümünden de anlayabiliriz. Binanın iç ve dış cephesinde 250’den fazla Avustralya’ya özgü bitki yetişiyor ve bu bitkiler, binanın ısısını kontrol edilmesinde önemli bir rol oynuyor. Aynı zamanda One Central Park, kendi boyutlarında sıradan bir binaya göre %25 oranında daha az enerji kullanıyor.
Vancouver Convention Centre l Kanada
İnşa edildiği 2009’dan beri 2 defa küresel Enerji ve Çevre Dostu Tasarım ödülünü alan Vancouver Convention Centre’ın çatısında bal kovanları bulunuyor. Bu kovanlar, çatı bahçesinin çiçeklenmesini sağladığı gibi ısı düzenlemesine de katkı sağlıyor. Aynı zamanda binanın temelleri deniz yaşamı için elverişli bir şekilde tasarlandığı için balık ve yengeçlere yuva görevi de görüyor.
The Edge l Hollanda
The Edge, özellikle postmodern mimaride sürdürülebilirlik yaklaşımının önemli bir örneği… Binanın dış cephesine kurulan güneş panelleri, temiz enerji kaynağı olarak kullanılıyor. Aynı zamanda yapıdaki tüm ışıklandırma sistemi dijital bir biçimde kontrol edildiği için %80’e yakın ışık tasarrufu sağlanıyor.
