Mitokondri ve Sağlıklı Yaşam

Güncelleme Tarihi: 23 Ekim 2021

Vücudumuzun enerji merkezi olarak bilinen ve bizi korumakla ilgili çeşitli görevler üstlenen mitokondrinin vücudumuzdaki görevi nedir ve mitokondri dengesinin korunması neden önemlidir? Bu dengenin bozulması nelere sebebiyet verebilir? Ve sağlıklı bir yaşam için organlarımızla mitokondri arasındaki sağlıklı ilişkiyi kurmamız neden önemlidir? Bu soruların bütününü Dr. Semra Tamer Levent, siz Plume Mag okurları için cevapladı…

Mitokondrinin Vücudumuzdaki Görevi Nedir?

Mitokondri hücre içinde vücudun enerji üreten merkezleridir. Besinler ile aldığımız karbonhidrat, yağ, proteinler burada yakılarak enerjiye (ATP) çevrilir. Hücrenin canlılığını koruması, uzun yaşaması, savunma ve tamir mekanizmaları için bu enerjiye ihtiyaç vardır. 

Mitokondri Neden Zarar Görür?

Yaşantımızdaki kimyasallar, toksinler, sanayi atıkları, ilaçlar, iyonize radyasyon, katkı ve boya maddeleri vücutta oksijenin kullanımı sırasında serbest radikal denen ve hücre zarı ve mitokondriye hasar veren toksik ürünler oluşturur.

Oksidatif stres olarak adlandırılan bu hasar, Mitokondride fonksiyon bozukluğuna yol açarak organizmada enerji (ATP) sentezini azaltmakta ve ardından değişen fonksiyonel, yapısal hasarlar ile iç içe geçmiş karmaşık klinik hastalık tabloları ortaya çıkarmaktadır. Toplumdaki hastalık yükününün %90’ını multifaktöriyel kronik-kompleks hastalıklar oluşturmaktadır.

Enerji İhtiyacı Yüksek Organlar Sağlıklı Bir Mitokondriye Neden Gereksinim Duyarlar?

Çok çalışan ve enerji ihtiyacı yüksek olan beyin, kalp, kaslar ve karaciğer hücrelerinde mitokondri sayısı fazladır ve bu yapılar üretilen bu enerjinin çoğunu kullanır. Örneğin Beynin, ATP’nin %70’ini kullanması mitokondriyal fonksiyon bozukluklar ve Parkinson, Alzheimer gibi hastalıklar arasındaki güçlü ilişkiyi açıklamaya yardımcı olur.  

Mitokondri Savunma ve Tamir Mekanizmasında Rol Alır mı?

Mitokondriler savunma ve tamir mekanizmasında önemli rol oynadıklarından hücre yaşamı ve ölümü için kritik bir görev üstlenirler. Hücrenin uzun yaşaması, canlılığını koruması ve sağlıklı bir yaşam için optimal mitokondriyal fonksiyon oldukça önemlidir. Bu fonksiyon büyük ölçüde hücrenin ve mitokondrinin beslenmesi, toksik ve redoks potansiyeline bağlıdır.

Kronik Hastalıkların Ortak Kökeni ve Mitokondri Bozukluğunun Sonuçları Nelerdir?

Kronik hastalıkların ortak kökeni ise uzun süre, gizli hasarlar ile seyreden ve ancak son aşamalarda bulgu veren hücresel düzeyde zedelenmelerdir. Araştırmalar günümüzde mitokondri fonksiyon bozukluğunun şaşırtıcı bir şekilde yaygın ve kronik hastalıklarla yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Mitokondriler; erken yaşlanma, kronik yorgunluk, Alzheimer, Parkinson, bunama, obezite, kalp-damar hastalıkları, diyabet , kanser gibi çok sayıda hastalığın gelişiminde büyük rol oynar ve yaşlanma sürecinde de etkin oldukları görülür.

Dr. Semra Tamer Levent / Microbiomist