Güncelleme Tarihi: 22 Kasım 2021
İnsan ırkı, sırf “yapma gücü” olduğu için diğer canlılara zulüm etmeye devam ediyor. Hayvanların besicilikten petshoplara, moda endüstrisinden spor ve eğlence sektörüne kadar sömürüldükleri dünyanın korkutucu gerçekleri ile yüzleşmeye ne dersiniz? İzledikten sonra aynı yeryüzünü paylaştığımız canlılara daha çok saygı duyacağınız, hayvan etiği ve veganlığa karşı bakışınızı değiştirecek belgeseller listeledik.
Earthlings | 2005
Fotoğraf: Earthlings
Earthlings, hayvan etiği konusunda ilk akla gelen belgesellerden biri. Çoğu insanın yüzleşmekten kaçınacağı gizli kameralarla çekilen görüntüler içeren belgesel, insan türünün hayvanlar üzerindeki zulmünü ele alıyor. Aslında hepimizin bildiği fakat göz ardı ettiği gerçekleri yüzümüze çarpan belgeselde hayvanlar üzerinden kar elde eden farklı sektörler gösteriliyor. Besicilikten petshoplara, moda endüstrisinden spor ve eğlence sektörüne, bilim alanına kadar hayvanların gördüğü muameleler bu belgeselde su yüzüne çıkıyor. Earthlings, yeryüzünü paylaştığımız hayvanların insan türü için yaratılmadığı ve birlikte var olduğumuzu fark etmemizi sağlayacak en kapsamlı belgesel.
Unity | 2015
Fotoğraf: Annie Spratt
Unity, “Aynı değil ama eşit” mottosuyla yola çıkan, veganlığın tür ayrımcılığı ile ilişkisine odaklanan bir belgesel. Unity, paylaştığımız gezegendeki insanoğlunun varlığı, zihin algıları, beden, kalplerimizin sonsuz kapasitesi ve ruhun gizemli enerjisine değiniyor; türümüz fark etmeksizin hepimizin dünyalı olduğunu anlatıyor. Unity belgeselini izledikten sonra tüm yaşamın birbirine bağlı olduğunu anlayarak aynı yeryüzünü paylaştığımız tüm varlıklara karşı daha çok şefkat duyacaksınız.
Speciesism: The Movie | 2013
Fotoğraf: Pascal Debrunner
Diğer türlere göre insanlar daha mı üstün? Fabrika hayvancılığının korkunç gerçekleri konusunda biraz gözlerinizi açmaya ne dersiniz? Çiftlik hayvanlarının yaşadıkları koşulları bizlere sunan belgesel, insan türünün hayvanlardan daha değerli olup olmadığını sorguluyor. Fabrika hayvanlarının yaşadıkları ortamlardaki korkunç gerçekler bu belgesel ile insanlığa sunuluyor. Belgeseli izledikten sonra akıllara tek bir soru takılıyor: Sırf “yapma gücün” olduğu için o canlıyı kontrol etme hakkını sana kim veriyor?
Dominion | 2018
Fotoğraf: Dominion
Hayvan etiği ve veganlık konulu belgesellerden bir diğeri de Dominion. Hayvan türünün farklı endüstrilerdeki kullanımlarını altı farklı başlık altında ele alan belgesel, drone çekimlerinin yanı sıra gizli kameralarla elde edilen görüntülerden oluşuyor. Belgesel, çiftlik hayvanları, evcil hayvanlar, hayvanların eğlence sektöründe kullanımı, moda sektöründeki hayvanlar ve hayvan deneyleri gibi farklı alanlardaki zulümleri tüm çıplaklığı ile gözler önüne seriyor.
Blackfish | 2018
Fotoğraf: Blackfish
Yıllarca “katil balina” olarak bizlere sunulan zeki ve hassas orkalar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ister misiniz? Yüzyıllardır okyanuslarda hiçbir insana saldırmamış olan bu balinalar, günümüzde deniz parklarında ve tema parklarında pek çok saldırı gerçekleştiriyor. Peki ya neden diye düşündünüz mü hiç?
Orlando’daki SeaWorld isimli tema parkta eğitmenini öldürdükten sonra manşetlere çıkan Tilikum hakkında olan Blackfish belgeseli, balinalar hakkında bilmediğimiz pek çok detay barındırıyor. Onlar da tıpkı insan ırkı gibi yaşadıkları bölgenin ve ailenin dilini biliyor ve eğlence merkezlerinde bilmedikleri dili paylaştıkları diğer balinalar ile hapis halinde yaşıyor. Deniz memelilerinin esaretlerine karşı olan Blackfish belgeselini izledikten sonra onları hem yakından tanıyacak hem de “katil balina” yalanını insan ırkının çıkardığını bir kez daha anlayacaksınız.
An Apology to Elephants | 2013
Fotoğraf: An Apology to Elephants
Hayvanat bahçeleri ve sirk gösterilerindeki hayvanların fiziksel istismarlarının hepimiz farkındayız. An Apology to Elephants, sirklerde kamçılanarak, dövülerek, korkutularak “eğitilen” fillerin maruz kaldığı acımasız muameleyi ele alıyor. Belgeselde bu duygusal hayvanların sosyal yaşamları, zekaları ve onları esarete maruz bırakmanın yarattığı psikolojik travmalarında dair gerçekler sunuluyor. An Apology to Elephants ayrıca fildişi ticaretinin yaygınlığına da değiniyor.
Sled Dog | 2016
Fotoğraf: Catalin Sandru
Sled Dogs, pek çoğumuzun farkında dahi olmadığı bir sektörü, köpek kızağı endüstrisinin gerçeklerini ele alıyor. Haftalarca ve hatta aylarca günde 1000 mil koşmaya zorlanan bu canlıların yaşam şartlarını gözler önüne seren Sled Dog belgeseli, köpeklerin eğlence sektörü ve ekstrem spor adı altında çektikleri zulümden harap haldeki “evlerinde” zincirlenmesine, yeterli hızda olmadıklarında öldürülmesine kadar onların yaşamlarını detaylı bir şekilde su yüzüne çıkarıyor.
Save Ralph | 2021
Fotoğraf: Save Ralph
Save Ralph, 4 dakikalık bir stop-motion animasyon ile hayvan deneylerine olan bakışınızı tamamen değiştirecek bir belgesel. Humane Society of the United States için hazırlanan bu animasyon, hayatını kozmetik sektöründe deney hayvanı olarak sürdüren tavşan Ralph’ın dilinden bizlere aktarılıyor. Ralph, vücudunun farklı bölgelerindeki hasarları insanlara yardım etmek için göğüs gerdiğini dile getirerek durumun vahametini sıradanlaştırarak anlatıyor. Save Ralph’ı izledikten sonra hayvan deneyleri hakkında tıpkı onun gibi “İnsanlar için değer.” diyebilmek hiç de mümkün değil.
Kapak Fotoğrafı: Jo-Anne McArthur
