Geldi bahar ayları, gevşer gönül yayları! Cemreler bir bir düşer, bize havaların ısındığını haber eder… Haber eder de, nasıl eder, ne ola ki bu cemre koca bir mevsimi müjdeler? Gün içinde saatler geçmek bilmezken şöyle geriye bakınca bakınca ne çabuk geçti değil mi seneler? Kaç bahar geçti gönlümüzden ve kaç cemre düştü bir, iki, üç diye sayarken… Peki, bazen buluyor muyuz kendimizi, ömrümüzden akıp giden güzelliklerin derin manasını sorgularken? İşte, şimdi enerji tazeleyen baharın müjdecisi cemre düşmesi nedir, anlamında ne sürprizli manalar gizlidir, cemre tarihleri 2024 için nelerdir sorularıyla zihnimizi tazeleme zamanı.
Selam cemre, hoş geldin bahar!
Cemre Ne Demek? Cemre Düşmesi Ne Demek?
Cemre kelimesi yanan ateş, kor ve köz anlamlarını kapsar. Tarihte düşmanları kor ateşler gibi yakıp geçen süvariler için de cemre tabiri kullanılmıştır. Şubat sonu mart başı civarında hava, su ve toprakta oluşan sıcaklık değişimlerinin cemre düşmesinin yarattığı hararetin etkisiyle başladığı söylenir.
Peki, cemre ne demek, bu cemre nedir, in midir cin midir? Altay Türkleri mitolojisinde ‘İmre’ adı verilen bir cinin hava değişimi yarattığına inanılırmış. Yani cemre, İmre’den türemiş olabilir. Bu konuda net bilgi olmasa da cemre düşmesiyle birlikte birden doğaya sıcak basması, çiçeklerin açması ve arıların delicesine çalışmaya başlamasında gizemli bir enerji yok mu sizce de?
Cemre Düşmesi Nedir?
Cemre düşmesi ne demek sorusunun cevabını en iyi şekilde kavramak için tarihi kaynaklara bakmakta yarar var. Cemre düşmesi olayıyla ilgili tarihi kaynaklara ve yazılı olmayan halk bilgilerine bakıldığında ortak nokta 3 kademe olmasıdır. Birinci, ikinci ve üçüncü cemre düşmeleri bazı bilgilere göre toprağa, suya, havaya olarak; bazı bilgilere göreyse havaya, suya, toprağa olarak ilerler. Bu cemre hınzırı epey munzur ola ki semadan mı yere düşüyor, yerin altından mı bitiveriyor tam bilinemiyor. Hatta bazılarına göre ay ve güneş hareketlerine göre salınıyor…
Bilimsel olarak ısınmanın yerden havaya doğru olduğu bilinse de cemrelerin düşme istikameti günümüzde, özellikle bizim kültürümüzde bilime biraz kafa tutarak havadan toprağa rotasında kabul ediliyor. Cemre bu sonuçta in mi cin mi belli değil, bırakalım istediği yönde ilerlesin.
Cemre düşmesinin istikameti konusunda Arapça, Farsça ve Türkçe kaynaklara bakınca her birinde farklı bilgiler yer alıyor. Herhalde cemreler de ülkeye, millete göre biraz değişime uğrayıp uyum sağlıyor. Ne yapsın o da bir gariban varlık şu alemde herhalde kabul görmek için biraz işi kılıfına uyduruyor. Arapça ve Farsça eserlerde daha çok cemrenin yerin altından yükselmesi tasvir edilirken Türk kökenli kaynaklarda ise “cemre düşmesi” terimi daha çok kullanılıyor.
Birinci Cemre Nedir? İkinci Cemre Nedir? Üçüncü Cemre Nedir?
Şimdi, birinci cemre nedir, ikinci cemre nedir, üçüncü cemre nedir tek tek inceleyelim. Birinci cemre 19-20 Şubat tarihlerinde havaya, ikinci cemre 26-27 Şubat tarihlerinde suya, üçüncü cemre 5-6 Mart tarihlerinde toprağa düşer. Her cemrede kıştan bahara geçiş hızlanır ve sıcaklık biraz daha artar. Önce havamız değişmeye başlar, sonra sular ısınır, ardından da toprak titreyerek kendine gelir. Cemre tarihleri 2024 yılında da önceki yıllarda olduğu gibi değişmez ve yine aynı zamanlarda bahar kapıyı 3 kez cemrelerle tıklatır.
Cemre Düşmesi Tatlı Bir Hikaye mi Yoksa Bilimsel Bir Gerçek mi?
Bahara yaklaşırken bir cemre duyurusu çılgınlığıdır alır başını gider. Birinci cemre düştü, ikinci cemre pek yakında, üçüncü cemre kapıda! Jan janlı görsellerle, yaşasın bahar geliyor kutlamaları hepimizin içini kıpır kıpır yapar! İyi de biz neyi kutluyoruz?
Peki, cemre bilimsel olarak nedir biliyor muyuz? Eğer çok fikrimiz yoksa cemre ile ilgili bilimsel bir yaklaşım özeti zihinleri beslemek için iyi olabilir. Bilgi dağarcığımızı genişletmek ve ortamlarda havalı paylaşımlar yapmak için bilimsel açıklamalara kulak vermek elzemdir. Peki, cemre bilimsel olarak nedir?
Kandilli Rasathanesinde yapılan 82 yıllık sıcaklık incelemelerine göre cemre düşmeleri ortalama olarak bahar sıcaklıklarına geçişe denk gelen tarihleri gösterir. Yani, cemre düşmesi öyle kulaktan kulağa yayılan bir mit olmanın ötesinde bilimsel olarak da onaylanan, kıştan bahara geçerken, kademeli olarak sıcaklık değişimi zamanlarını gösteren bir doğa sinyalidir. Alev koru manasını hayata mis gibi yansıtan cemre; duyunca içimizi, düşünce çevreyi ısıtan bir güzelliktir. Bu da böyle biline! Haydi şimdi cemrelere kulak verile, üçü de düşünce hemen gitmeli pikniğe, denize, bağa bahçeye!
Beni bahar heyecanı sardı, keşke baharla ilgili daha çok şey okusam mı diyorsunuz? Baharın bir başka habercisi Nevruz’a dair mis gibi bilgiler için Baharın Habercisi Nevruzun Tarihi yazısına göz atabilirsiniz!
Kapak Fotoğrafı: Alexandru Tudorache
