Güncelleme Tarihi: 25 Temmuz 2022
İklim değişikliği tehlikesinin ne kadar önemli olduğunu görebilmek için fazla uzağa gitmemize gerek yok! Yepyeni bir yılın henüz ikinci ayındayken birazcık geçmişe dönüp bakmak, hem de son derece yakın geçmişe dönüp bakmak yeterli olacak. 2021 yılı, pandeminin etkilerinin azalarak da olsa sürdüğü bir sene olarak aklımızda kalmış olsa da aslında gezegenimiz, dört bir yandan alarm vermeye devam ediyor. Orman yangınları, sel felaketleri, rekor hava sıcaklıkları ve çok daha fazlası, 2021’i adeta bir “doğal felaketler yılı” haline getirdi. Bir kısmını yakından yaşadık, bir kısmını haberlerden takip ettik, küçük bir kısmından ise belki haberimiz dahi yok. O halde geleceğimizi planlamak ve yaşam tarzımızı gezegenimizin ihtiyaçlarına göre şekillendirmek için 2021 yılında başımıza neler gelmiş bir bakalım… 2021 yılında yaşanan aşırı doğa olayları, önümüzdeki on yıllar için bizi bekleyen tehlikeler ve yaşam tarzımızda yapmamız gereken değişiklikler hakkında önemli bilgiler verebilir.
Türkiye ve Yunanistan Orman Yangınları
2021 yılında yaşanan aşırı doğa olayları derlememize hepimizin yakından tanık olduğu bir felaketle başlamak yerinde olacaktır. Geçtiğimiz yılın yaz aylarına girdiğimizde Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan orman yangınları, kısa sürede ülkemizin pek çok farklı bölgesine yayıldı. İklim değişikliğinin etkileriyle görülen rekor hava sıcaklıkları ve kuraklık, yangınların daha önce görülmemiş boyutlara ulaşmasına neden oldu. 28 Temmuz’dan 12 Ağustos 2021’e kadar olan kısa süreçte tam 49 farklı ilde orman yangını ortaya çıktı ve bu yangınlardan 299 orman etkilendi. Yüz binlerce hektarlık ormanlık alanı kaybettiğimiz yangın felaketlerinde sekiz kişi ve on binlerce hayvan yaşamını yitirdi.
2021 yaz aylarında yaşanan orman yangınları, ne yazık ki yalnızca ülkemize özgü değildi. Her yıl “orman yangını mevsimi” olarak adlandırılan aylarda görülen ve “beklenen” felaketler, bu yıl pek çok ülkeyi olağanüstü etkilerle vurdu. Komşumuz Yunanistan da geçtiğimiz yıl orman yangınlarıyla mücadele eden ülkeler arasındaydı. 3 Ağustos ile 3 Eylül tarihleri arasında çıkan 140’tan fazla yangında toplam 125 bin hektarlık ormanlık alan küle döndü. 1987 yılından bu yana en sıcak senesini yaşayan Yunanistan’da 2021 orman yangınlarından en çok etkilenen bölgeler ise Attika, Olympia ve Messinia oldu.
Ormansızlaşmayı artıran ve hem bugünümüz hem de geleceğimiz için son derece tehlikeli olan orman yangınları, 2021 yılında bölgesel bir sorun olmaktan çıkarak global bir tehlike halini aldı. İtalya, Fransa, İsrail, Rusya, Hindistan gibi pek çok ülke, 2021 yılının yaz aylarını orman yangınlarıyla mücadele ederek geçirdi.
Filomena Kar Fırtınası | İspanya
Geçtiğimiz yılın ilk aylarında ortaya çıkan ve olağanüstü etkiler yaratan doğa olaylarından bir tanesi de İspanya’da yaşandı. Filomena Kar Fırtınası adı verilen siklon, Portekiz ve İspanya’nın bazı bölgelerini etkisi altına aldı. 1971 yılından beri bölgede görülen en şiddetli kar fırtınası olan ve yalnızca 24 saatlik bir sürede İspanya’da 50 santimetreyi aşan kar yağışına neden olan Filomena, 7 Ocak 2021 tarihinden 15 Ocak 2021 tarihine kadar etkisini sürdürdü. Farklı şehirlerde toplamda 5 kişinin yaşamını kaybetmesine neden olan fırtına, 2.2 milyar dolarlık bir maddi zarara neden oldu.
Filomena Kar Fırtınası, küresel ısıtmanın yalnızca sıcak havalara değil aşırı soğuk hava koşullarına da neden olabileceğini gösteren çevre felaketleri arasındaydı.
Yaas Kasırgası | Hindistan
2021 yılının mayıs ayının sonlarına doğru bir diğer çevre felaketi ise Hindistan’da yaşandı. Yaas Kasırgası adı verilen ve 23 Mayıs tarihinden itibaren başlayarak beş gün süreyle Hindistan ve Bangladeş’i etkisi altına alan süper tayfunun saatteki hızı 140 km’yi buldu. Büyük oranda Batı Bengal ve Odisha kentlerini etkileyen kasırga, 2.84 milyar dolarlık bir zarara neden olurken 20 kişi de kasırganın etkileri nedeniyle hayatını kaybetti.
ABD ve Kanada’da Rekor Hava Sıcaklıkları
İklim değişikliğinin en çarpıcı sonuçlarından biri ise geçtiğimiz yıl ABD ve Kanada’da yaşandı. Yaz ayları boyunca süren ve bölgedeki pek çok farklı şehir ve eyalette görülen rekor hava sıcaklıkları, çok sayıda kişinin hastalanmasına ve hayatını kaybetmesine neden oldu. ABD’nin batı eyaletlerinde 54 santigrat dereceye varan sıcaklıklar görülürken Kanada, 49.6 santigrat dereceyle tüm zamanların en yüksek hava sıcaklığına ulaştı.
Uzmanlar, ABD ve Kanada’da görülen rekor hava sıcaklıklarının iklim değişikliğinin etkileri olmadan ortaya çıkması imkansız bir doğa olayı olduğunu belirtiyor. Aynı zamanda araştırmalar, iklim değişikliğinin yarattığı etkilerin, bu tip aşırı hava sıcaklıklarının yaşanması ihtimalini 150 kez artırdığını ortaya koyuyor.
Kanada’da 2021 yılında yaşanan aşırı sıcaklıklar, üzücü ancak tarihi bir olayın da gerçekleşmesine neden oldu. British Columbia eyaletinde aşırı sıcaklara bağlı gelişen hastalıklar nedeniyle yaşamını kaybeden 70 yaşındaki bir kadına, doktoru tarafından ölüm sebebi olarak iklim değişikliği teşhisi kondu. Bu olay, resmi olarak iklim değişikliği nedeniyle kayıtlara geçen ilk ölüm olarak tarihte yerini aldı.
Avrupa’da Sel Felaketleri
Fotoğraf: Wikimedia Commons
2021 yılının yaz aylarında Avrupa, bir yandan orman yangınlarıyla mücadele ederken, bazı ülkelerde ise olağanüstü sonuçlar yaratan sel felaketleri görüldü. 12 Temmuz itibarıyla başlayan sel dalgası, başta Birleşik Krallık ve Almanya olmak üzere 12 farklı ülkeyi etkisi altına aldı. 196’sı Almanya’da toplam 242 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan çevresel felaket, 10 milyar euro dolaylarında bir maddi zarara da neden oldu.
Avrupa’daki pek çok ülke, yaz aylarında yoğun yağışlara alışkın. Ancak 2021 yılında yaşanan sel felaketleri, pek çok otorite tarafından bin yılda bir gerçekleşebilecek kadar vahim olarak değerlendirildi. Bölgedeki yoğun yağışların oluşmasında en önemli faktörlerden birinin gezegenimizdeki iklim değişikliğine bağlı sıcaklık artışı olduğu aktarılıyor. Uzmanlara göre Ekvator bölgeleri ve kutuplar arasındaki hava sıcaklık farklarının azalması, jet akımı adı verilen bir doğa olayının etkilerini artırarak olağanüstü seviyede yağışlara neden oluyor.
Geleceğimizi Kurtarmak Elimizde!
Son yıllarda küresel çapta yaşanan çevre felaketleri ve doğa olayları, iklim değişikliğinin artık geleceğimizi değil direkt olarak bugünümüzü tehdit eden bir unsur haline geldiğini ortaya koyuyor. Her geçen yıl artan felaketler, geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen COP26 zirvesinde de belirtildiği gibi “İnsanlık İçin Kırmızı Alarm!” anlamına geliyor. Ancak bu gidişatı değiştirmek halen bizim elimizde.
İklim değişikliğinin yaratacağı etkileri minimize etmek, IPCC tarafından duyurulan 1.5 Derece hedefini yakalamak ile mümkün. Bunun için karbon ayak izimizi azaltacak davranışlara odaklanmalı, sürdürülebilir ve çevre dostu yaşam tarzını bir alışkanlık haline getirmeli ve çevresel farkındalığımızı en üst seviyede tutmalıyız.
Gezegenimizi kurtaran kahraman nesil olarak anılmak için elimizde kocaman bir fırsat var, bu fırsatı tüm canlılar için değerlendirmeliyiz!
