Türkiye’de Ormansızlaşma Artıyor Mu?

Türkiye’de Ormansızlaşma Artıyor Mu?

Dünyanın ciğer kapasitesi 3.04 trilyon. Bu sayı aslında gezegenin toplam ağaç miktarını ifade ediyor. Fakat her geçen yıl insanlık 15.3 milyar ağacı kendi elleriyle katlediyor ya da önlem eksikliğinden ötürü kaybediyor. Paralel olarak dünya, Buzul Çağı’ndan günümüze kadarki 12.000 yıllık dönemde ağaç popülasyonunun %46’sını kaybetti. Bu kayba, yani ağaçların toplu olarak yok olmasına veya edilmesine ormansızlaşma deniyor. Maalesef  Türkiye’de ormansızlaşma da dünyanın geneliyle benzer bir rotada ilerliyor ve bu durum ister istemez endişe verici boyutlara ulaştı. 

Türkiye’de Ormansızlaşma Ne Durumda?

Türkiye’de Ormansızlaşma Artıyor Mu?
Türkiye’de ormansızlaşma hakkında istatistikler

Fotoğraf: Vladyslav Dukhin

Ormansızlaşmayı anlamak için önce ağaçları yitirmenin sebeplerini belirlemek gerekiyor. Dünya genelinde ormansızlaşma, en yoğun olarak şehirleşme nedeniyle gerçekleşiyor. İnsanlar yaşam alanlarını değiştirdikçe açığa çıkan mobilizasyon, şehir yaşamı için ağaçların varoluş haklarını ellerinden alıyor. Bir yandan da endüstrileşmenin talep ettiği alan, ağaçların kesilmesiyle yaratılıyor. Bunların hemen ardından ise neden olarak insan ihmallerinden doğan yangınlar ve bilinçli tahribat geliyor. İhmaller çevre duyarlılığının eksikliğiyle bağdaşırken bilinçli tahribat ise büyük ölçüde ekonomik düzenle eşleşiyor. 

Hal böyleyken de Çölleşmeyle Mücadele İlerleme Raporu’na göre Türkiye’nin bölgelerinin %25’i yüksek, %53’ü ise orta seviyede çölleşme tehlikesi ile yüz yüze kalıyor. GlobalForestWatch’ın araştırmalarına göre son 20 yılda 545 kilo hektara varan ormanlık alanını kaybeden Türkiye, %5.4’lük bir azalmayla karşı karşıya. 

Bu durumdan en fazla zarar gören il ise Manavgat yangınına dek son 20 yılda en fazla orman kaybına uğrayan İzmir olarak kayıtlara geçti. Ormansızlaşmadan payını almamış, doğal örtüsünü koruyan iller ise:

  • 666 kilohektar ile Kastamonu,
  • 462 kilohektar ile Balıkesir,
  • 396 kilohektar ile Muğla,
  • 379 kilohektar ile Bolu ve
  • 369 kilohektar ile Bursa şeklinde sıralanabilir.

Son 20 yılda kaybolan ormanlık alan yukarıdaki illerin verileriyle kıyaslandığında Türkiye’de ormansızlaşma sorunu açık bir şekilde gözlemleniyor.

İnsan, Madenler ve Yangınlar 

Türkiye’de Ormansızlaşma Artıyor Mu?
Türkiye’de ormansızlaşma ve sebepleri

Fotoğraf: Pexels

Ekonomik düzen sürdürülebilir olmadığından dolayı kaynaklar, tükenmeye mahkum bir haldeler. Bağlantılı olarak ekonomik güç sahibi olmak isteyen insanlar ormanlık alanları madencilik başlığı altında tahrip ediyorlar. Örnek olarak TEMA’ya göre Kaz Dağları’na yapılmak istenen maden için 195 bin ağaç kesildi. Benzer şekilde Mongabay, dünya çapında kaybedilen yağmur ormanlarının sebebi endüstrileşme ve fabrikalarla ilişkili olduğunu ifade ediyor. 

Dünya, bir yandan da orman yangınlarından muzdarip durumda. Yalnızca Amerika’da bir yılda 70 binden fazla orman yangını çıkıyor. Türkiye’nin ciğerleri ise geçen yıl Manavgat’ta çıkan yangında büyük zarar gördü. 16 köy boşaltılırken 3 kişi hayatını kaybetti, 2000’den fazla çiftlik hayvanı telef oldu ve 16 kilohektarlık alan bu süreç içerisinde yok oldu. Orman yangınlarına en sık yol açan nedenler ise ormanlara atılan atıklar veya piknik olarak açığa çıkıyor. 

Bu şartlar altında Türkiye’de ormansızlaşma ile mücadele etmek, gerek devlet nezdinde gerekse vatandaşlar açısından bir sorumluluk haline geliyor. Mesela Avrupa Birliği ülkelerinde orman dostu olmayan ürünlere ve işletmelere kısıtlamalar geldi. Aynı zamanda sürdürülebilir ormancılık da birçok ülkenin gündemine hızlı bir giriş yaptı. Benzeri uygulamalar ve yaptırımlar sayesinde, ya da ormancılıkla ilgili doğru soruları sorarak bu gidişata bir dur demek mümkün olabilir. 

Kapak Fotoğrafı: Dylan Leagh