Kentlinin Doğa Güncesi: Ocak Gözlemleri | Doğada Kış Döngüleri

Güncelleme Tarihi: 11 Ocak 2023

Ocak ayı, zemherinin başladığı dönemdir. Kışın tüm sertliğiyle, ayazıyla, fırtınasıyla, karıyla, yağmuruyla geldiği; pencerelerin, kapıların sıkı sıkı kapandığı aydır. Bu ayın adını öyle severim ki… Ocak, öyle çok şey ifade eder ki… 

Ocak, ham olanın piştiği, tadını, demini aldığı, tavında dövüldüğü yerdir. Eskiler için ocak, sadece yemeğin piştiği, çayın demlendiği yeri değil, tüm ailenin başında toplanıp ateşinde ısındığı yeri de ifade eder. Ocak yuvadır, baba ocağı bunu ifade eder. Ocak, her şeyin kendini bulduğu yerdir; sağlık ocağı, sağlığın yeniden bulunduğu yeri ifade eder. 

“Ocağına incir ağacı dikmek” diye bir deyim vardır. Kış mevsiminde bir haneye yapılacak en büyük kötülük, onların demlendiği, toplandığı, ısındığı yere arsızca kök salan bir ağaç olan incir ağacını dikmek, o köklerin bu yuvayı yıkmasına neden olmaktır eskilere göre. İncir ağacı sembol tabii… 

Doğada ocak ayı ise canlıların, kışın sert koşullarına nasıl ayak uydurabildiklerini gözlemleyerek ilham almamızı sağlayan bir aydır aynı zamanda. 

Doğanın Kış Döngüleri

Fotoğraf: Alain Audet

Mevsimlerin, canlıların, iklimin kendi döngülerinde sağlıkla yaşayıp gittiği ideal bir dünyada, ocak ayında, gökyüzünde yağmur ve kar yüklü küme küme bulutlar görürdük. Bu bulutlar ayın da güneşin de önüne geçer, her yeri gri, kurşuni bir renkle matlaştırırdı. Yükseklere kar düşer, alçaklara yağmur yağardı. Fakat bugün, 2021 ocak ayında, ne yazık ki doğa, kış döngülerini sürdüremiyor. Bu nedenle bu yazıda, Ocak ayında görebileceklerimizle birlikte göremeyeceklerimizi de yazmak istiyorum.

Güneyde ve batıda kar göremeyeceğiz, nitekim yağmur da göremiyoruz. Günlük güneşlik bir yılbaşı geçirdik, zemheri gelemiyor. Kar düşmeyince, yağmur yağmayınca, su da bitiyor. Ayılar ve kirpiler yeterince besin bulup vücut ağırlıklarını artıramadıkları, sürüngenler ise hava yeterince soğuk olmadığı için kış uykusuna yatamıyorlar. Canlıların kış döngüleri bozuluyor. Kardelenler, kar yağınca çıkarlar. Kar yağmazsa göremeyiz onları. Gökyüzünde bereketli, yağmur yüklü bulutları değil, güneşi görüyoruz bolca. Güneşi ve mavi gökyüzünü sevsek de, her şey zamanında güzel, baharda görmeliydik bu masmavi havaları.

Fakat yine de, iklim krizine ve kuraklığa direnenler var. Biraz da neleri görebileceğimize bakalım haydi!

Ocak Ayında Doğada Neler Oluyor?


Fotoğraf: Inspired Images by Pixabay

  • Sığırcıklar geldi! Gökyüzünde sürü sürü, dans edercesine bir o yana bir bu yana uçan, konduğu yerde siyah tüylerinin üstünde gümüş benekler görünen ve duyduğu kuşları taklit eden, bol şakıyan bu kuşları İstanbul’da pek çok yerde görebilirsiniz. Eğer evinizin yakınlarında defne gibi, ufak meyveli ağaçlar varsa muhtemelen o ağaçlara da gelir ve beslenirler.
  • Azıcık bile yağmur yağsa mantarlar çıkıverir ağaç diplerinde, nemli toprak kovuklarında. Kısa orman yürüyüşlerinizde çeşitleri artan mantarları görebilirsiniz.
  • Kızılgerdan, ispinoz, saka gibi kuşları duyabilir, eğer gözünüz hızlı kuşları yakalamaya aşina ise minicik bir ateştopu olan çıvgını yine meyveli ağaçlarda görebilirsiniz.
  • Bir şifa deposu olan aynısefa çiçekleri açmaya başladı, bademler de ufak ufak çiçeklenir yakında. Kardelenleri ne yazık ki kar yağmazsa göremeyeceğiz. Nergisler ise çoktan tepeleri sardılar. 
  • Kış uykusuna yatamayan ayılar, kirpiler ve yılanlar için ise zemherinin bir an önce kendisini göstermesini diliyoruz. 

Doğanın döngülerinin sağlıkla, kesintiye uğramadan devam edebildiği, ocaklarımızın sıcağında yuva hissini yaşadığımız, kalplerimizin sıcacık olduğu bir ocak ayı olsun.