Atık Piller Ne Yapılmalı?

Atık Piller Ne Yapılmalı?

Kablosuz olarak elektrik gücünü kullanmamızı sağlayan piller, günümüz teknolojisinin en hayat kolaylaştıran üretimlerinden biri. Pil konsepti öylesine basit ki bazı araştırmalara göre Antik Mısır’da dahi pil tasarımları bulunuyordu. Günümüzde ise oyuncak, kumanda ve duvar saati gibi ürünlerde kullanılan modern piller piyasaya hakim durumda. Peki, pillerin ömrü dolduğunda ne oluyor? Atık pilleri nereye atmalıyız? Tüm sorularınızın cevabı yazımızda…

Atık Pil Nedir?

Atık Piller Ne Yapılmalı?
Fotoğraf: Pixabay | PublicDomainPictures

Piller, fizikin ve kimyanın muhteşem bir buluşması olarak, elektrik enerjisini depolayan cihazlardır. Bu cihazlar, bir asit-baz tepkimesi aracılığıyla elektrik enerjisini toplar ve bu enerjiyi ihtiyaç duyulan anlarda kullanıma sunar. Üretim aşamasında doldurulan piller, içlerinde depolanan enerji bitene kadar çalışmaya devam eder. Ancak, eğer pil yeniden doldurulabilir bir tür değilse, enerjisi bittiğinde tamamen işlevsiz hale gelir ve atık pil kategorisine girer.

Atık pil olarak adlandırılan bu piller, içlerindeki enerji tükendiğinde veya akım ve voltaj değerleri istenen seviyenin altına indiğinde işlevlerini yitirir. Bu durum, uzun süreli kullanım, cihazlarda uzun süre takılı kalma veya üretim hataları gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Atık pillerin içerdikleri kimyasal maddeler, doğaya zarar vermemek adına doğru bir şekilde bertaraf edilmelidir; bu aynı zamanda ekonomik kalkınma için de kritik öneme sahiptir.

Atık Pillerin Dönüşümü

Atık Piller Ne Yapılmalı?
Fotoğraf: Pixabay | 955169

Son yıllarda teknoloji gelişmiş ve pillerin içeriğindeki civa, kurşun ve kadmiyum gibi zehirli maddelerin oranı azaltılmıştır. Ancak, bu iyileştirmelere rağmen, atık pillerin diğer atıklardan ayrı toplanması ve özel geri dönüşüm süreçlerinden geçirilmesi gerekir.

Atık pillerin doğru bir şekilde dönüştürülmemesi, içerdikleri kimyasalların toprağa, suya veya havaya karışarak çevreyi zehirleme riskini artırır. Zehirlenen çevre, besin zinciri aracılığıyla insanlara ulaşarak sağlık problemlerine yol açabilir. Öte yandan, pillerde bulunan çinko, demir, mangan, nikel, lityum ve kobalt gibi değerli elementler, doğru geri dönüşüm yöntemleriyle ekonomiye kazandırılabilir.

Avrupa Birliği, 2006 yılında nikel ve kobalt gibi elementlerin yaratabileceği katma değerin farkına vararak, atık pillerin geri dönüşümünü zorunlu kılan yasalar çıkarmıştır. Atık piller, geri dönüşüm işlemlerinden sonra, zehirli kimyasalların etkisini kaybetmesi için kontrollü şekilde belirlenen bölgelere gömülür. Bu süreç, atık pillerin doğaya zarar vermesini engellemek için son derece önemlidir.

Atık Piller Nereye Atılır?

pillerin çevreye zararı

Günümüzde evsel atıkları ayrıştırmak için birden farklı yöntem bulunmaktadır. Devlet veya kurumlar tarafından sıklıkla sağlanan atık ayrıştırma kutuları, geri dönüşüm işleminin çok daha az enerji ve maliyet ile gerçekleştirilmesini sağlar. Fakat atık piller, olağan geri dönüşüm kutuları kapsamının dışında kalmaktadır.

Atık piller, normal atıklarınızın içine karışmamalıdır. Evinizdeki atık pilleri ayrıştırırken Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (TAP) gibi kuruluşların destekleriyle hazırlanan özel atık pil kutuları tercih edilmelidir.

Özellikle ev tipi, küçük yapıda olan atık piller, doğru atık ayrıştırma yöntemlerinin izlenmemesi sonrasında çöplüklere karışabilir. Bu durum, çöplük çevresinin zehirlenmesine ve geri dönüşüm işlemlerinin aksamasına sebep olur.

Günümüzde PTT şubeleri, okullar, üniversiteler, bazı zincir marketler, organize sanayi bölgeleri, muhtarlıklar, camiler ve diğer kamu kurumları atık pil toplamaktadır.

Atık Pilleri Toplayan Kuruluşlar

Atık pilleri toplayan kuruluşlar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kuruluşlardır. Şu an atık pil toplama konusunda tek yetkili kurum TAP’tır. 2004 yılından beri atık pil toplama konusunda çalışmalarını sürdüren TAP, Türkiye’nin her şehrinde atık toplama noktaları oluşturmuştur.

Atık pilleri toplayan kurumlar genellikle şu şekilde sıralanır:

  • PTT şubeleri
  • Okullar
  • Üniversiteler
  • Organize sanayi bölgeleri 
  • Muhtarlıklar 
  • Camiler
  • Bazı zincir marketler 

TAP’ın belirlediği atık pil toplama noktalarına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. 

Bu noktalarda yalnızca lityum piller değil, yeniden şarj edilebilen Li-on piller de toplanır. Ev tipi dışında kalan, miadını doldurmuş tüm batarya çeşitlerini doğru bir şekilde geri dönüşüme vermek için ALO 181 Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çağrı Merkezi’ni arayabilirsiniz.

Atık Piller ve Çevreye Zararları

Atık Piller Ne Yapılmalı?
Fotoğraf: Pixabay | wir_sind_klein

Evsel atıklar içerisinde çevreye en zararlı atık türlerinden biri piller ve bataryalardır. Özellikle yeniden doldurulabilen lityum-iyon piller, kurşun temelli asitler içerir ve bu sebeple çevre ve insan sağlığı için tehlikeli olabilir.

Piller, sürekli olarak tükenen ve yeniden üretilen ürünler oldukları için teknoloji her geçen gün gelişmekte ve pillerin çevreye verdikleri zararlar azalmaktadır. Ancak, uzun ömürlü olması için tasarlanan ve sağlam elektronik cihazlarda kullanılan bataryalar, günümüzün çevre standartlarını karşılamayabilir.

Elektrikli araçlar gibi yeni teknolojilerde kullanılan lityum-iyon pillerin, yanlış bertaraf edildiğinde çevreye zarar verebileceği düşünülmektedir. 2011 yılında yayınlanan bir makaleye göre, Çin ve Hindistan’da güneş paneli üreticileri 2.4 milyon ton kurşunu doğaya salmıştır.

Kurşun, insan sağlığı üzerinde ciddi zararlara yol açabilir; özellikle çocuklarda gelişim bozuklukları, beyin hasarı, böbrek hasarı ve anemi gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. Kurşun, toprakta uzun süre kalabilir ve içten yanmalı motorlarda kullanılan kurşunlu benzin gibi kaynaklardan toprağa karışabilir. Avustralya, Şili, Arjantin ve Bolivya gibi ülkeler, pil üretiminde kullanılan metallerin çıkarılmasında büyük miktarda su tüketmektedir. Bu da ormansızlaşma ve kuraklık gibi çevresel sorunlara yol açabilir.

Öte yandan yeni yapılan bir çalışma, pil üretiminin yüksek oranlarda karbondioksit emisyonu artışına sebep olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmaya göre pil üretiminde kWh başına 150-200 kilogram karbondioksit doğaya salınır. Eğer doğru şartlarda geri dönüştürülmemiş bir bataryaya sahip olan elektrikli Tesla arabasını satın alırsanız, bu satın alım tek başına Türkiye’deki ortalama bir insanın yıllık olarak yaptığı karbondioksit salımının üç katına eşittir.

Sonuç olarak piller ve bataryalar, doğru şekilde geri dönüştürülmediği takdirde doğaya kalıcı zararlar verebilir. Fakat son yıllarda geliştirilen bertaraf yöntemleri, pillerin doğaya verdiği zararı her geçen gün daha da minimal hale getirmektedir.

Atık Pillerin Sağlık Üzerindeki Etkileri

pilin kararları

Atık pillerin çevreye zararları kadar insan sağlığı üzerindeki etkileri de göz ardı edilmemelidir. Pillerin içerdiği cıva, kurşun, kadmiyum gibi ağır metaller ve diğer zararlı kimyasallar, yanlış bertaraf edildiğinde toprağa, suya ve havaya karışabilir. Bu maddeler doğrudan veya dolaylı yollardan insan vücuduna girdiğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Özellikle kurşun zehirlenmesi, sinir sistemi hasarları, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının bozulması gibi uzun vadeli sağlık problemlerine yol açabilir. Bu nedenle, atık pillerin doğru şekilde toplanması ve geri dönüştürülmesi, hem çevremizi hem de sağlığımızı korumak için hayati önem taşır.

Atık Pillerin Ekonomik Değeri

atık pil dönüşüm

Atık pillerin yalnızca çevresel değil, ekonomik bir boyutu da vardır. Pillerin içinde bulunan ve geri kazanılabilen metaller, ekonomiye önemli katkılar sağlayabilir. Çinko, nikel, lityum gibi metallerin geri dönüşümü, yeni ürünlerin üretiminde kullanılabilecek hammaddeler sağlar ve doğal kaynakların tükenmesini önler. Ayrıca, atık pillerin geri dönüşümü, enerji tasarrufu sağlar ve ekonomik kalkınmaya destek olur. Geri kazanılabilir malzemelerin ekonomiye yeniden kazandırılması, ülkelerin doğal kaynaklara bağımlılığını azaltırken, çevreye verilen zararın da minimuma indirilmesine katkı sağlar.

Atık Pil Yönetimi ve Yasal Düzenlemeler

Atık pil yönetimi, birçok ülkenin çevre politikalarının önemli bir parçası haline gelmiştir. Avrupa Birliği gibi uluslararası organizasyonlar, atık pillerin toplanması ve geri dönüştürülmesi için katı düzenlemeler getirmiştir. Bu düzenlemeler, atık pillerin çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesini ve geri dönüşüm süreçlerinin doğru şekilde işlemesini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Türkiye’de de benzer yasal düzenlemeler bulunmaktadır; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde atık pillerin toplanması ve işlenmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu yasal düzenlemeler, atık pil yönetiminin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar ve çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılmasına katkıda bulunur.

Kapak Fotoğrafı: Pixabay | Visor69