Güncelleme Tarihi: 11 Ocak 2023
8 Ekim Dünya Ahtapot Günü şerefine bu sekiz kollu muhteşem canlıları daha yakından tanımaya ne dersiniz? Bakarsınız suların en enteresan, görkemli ve akıllı yaratıkları arasında yer alan ahtapotlar sizin de kalbinizi çalmayı başarır. Denizlerin, okyanusların derinliklerinin asil ama bir o kadar da gizemli ve korku verici canlılarından olduğu düşünülen ahtapotların bazı türleri sığ sularda yaşar. O zaman dalış malzemelerimizi kuşanalım ve ahtapotların gizemli dünyasını mercek altına alalım. İşte ahtapotlar hakkında ilginç bilgiler derlememiz…
1. Mavi Kanlı, Üç Kalpli Deniz Canavarı
Fotoğraf: Mohamed Ahsan
Hikâyelerde ve filmlerde deniz canavarı rolünü oynayan ahtapotlar hakkında birçok şey duymuşsunuzdur. Peki, bu muhteşem canlıların üç kalbi olmasının şehir efsanesi değil de gerçek olduğunu söylesek? İki kalbi solungaçlarına, üçüncüsü ise organlarına ve vücudunun geri kalanına kan pompalıyor. Taşıdığı kanın da farklı bir özelliği var. İnsan kanının aksine ahtapotlarınki bakır ağırlıklı olduğu için mavi görünür. Ahtapotlar yüzerken organlarını besleyen kalbi durur. Bu, onların çabuk yorulmasına sebep olurken sürünerek ilerlemeyi neden daha çok tercih ettiklerinin de bir göstergesidir.
2. Kendi Aklı Olan Sekiz Kol
Fotoğraf: Serena Repice Lentini
Bize göre canice ve kabul edilemez bir davranış olsa da dünyanın birçok kültüründe ahtapot canlı olarak pişirilir, yenir. Peki, canlı ahtapot yemenin ölümcül olabileceğini biliyor muydunuz?
Ahtapotların nöronlarının yaklaşık üçte ikisi kollarında bulunur. Lokal kontrol ve duyusal yeteneklere sahip olan bu kollar, beyinden bağımsız bir şekilde tat alabilir, dokunabilir hatta hareket edebilir. Öyle ki ahtapotlar kolları koptuktan sonra bile uzanma, kavrama işlevi gerçekleştirebilirler. Bu nedenle canlı veya yeni öldürülmüş, iyi hazırlanmamış ahtapot yemek boğulma tehlikesine yol açabilir. Vantuzlar boğazınıza yapışır ve nefes almakta güçlük çekersiniz.
3. Akıl Demişken
Fotoğraf: Janayara Machado
Ahtapotlar kuşkusuz dünyanın en akıllı hayvanları arasında yer alır. Deneyimlerinden öğrenebilen, alet kullanabilen ve kavanoz açabilme yetisine sahip olan ahtapotlar, aynı zamanda engel parkurları aşmak ve karmaşık bulmacalar çözmek için güçlü hafızalarını kullanırlar. Bazı ahtapotlar oyun bile oynar. Oyun oynamak birçok bilim insanı tarafından bir zekâ göstergesi olarak kabul edilir.
4. Taklit ve Kamuflaj Ustaları
Fotoğraf: Vlad Tchompalov
Ortama karışmak, hayatta kalma şansını arttırmak, riskleri azaltmak demektir. Ahtapotların bu kadar büyüleyici yaratıklar olmasının bir başka nedeni, derilerinin yüzeyinin altındaki hücreleri birkaç saniye içinde renk değiştirmek için tetikleyebilmeleridir. Bazı ahtapotlar derilerinin papilla isimli küçük bölgelerini kullanarak dokularını da değiştirebilir. Ayrıca taklitçi ahtapot gibi türler, renk ve doku değiştirerek kamufle olmakla kalmaz, diğer hayvanları taklit etmek için vücutlarının şeklini de farklılaştırabilir. Aslan balığı, deniz yılanı, vatoz ve denizanası bu tür ahtapotların taklit edebildiği canlılardan sadece birkaçıdır.
5. Küçük Sualtı Şehir Mimarları
Fotoğraf: Qijin Xu
2009 yılında, Doğu Avustralya’da ortaya çıkarılan küçük sualtı ahtapot şehri, bilim insanlarını oldukça şaşırtmıştı. Yalnız yaşadıkları bilinen ahtapotların “Octopolis” ismi verilen bu şehirde gruplar halinde yaşadıkları, birbirleriyle iletişime geçtikleri ve karmaşık sosyal davranışlara başvurdukları gözlemlenmiştir. 2017 yılında ise Octlantis adında başka bir ahtapot şehri keşfedilmiştir.
6. Rejenerasyonla Tekrar Kol Oluşturma Yeteneği
Fotoğraf: Sigmund
Yukarıda ahtapotların kollarının koptuktan sonra bile işlevsel olduğuna değinmiştik. Üzülenler için hemen belirtelim; ahtapot bünyesi rejenerasyonla kopan kolun yerine yeni bir kol oluşturabiliyor. Yaklaşık 130 gün içinde ahtapotlar aynı eskisi gibi işleve sahip yepyeni bir kolla hayatlarına devam ediyorlar.
Ahtapotlar hakkında ilginç bilgiler öğrenmek isteyen ve bu mucizevi canlıların gizemli dünyasını merak edenlere Netflix belgeseli My Octopus Teacher’ı izlemelerini öneririz.
Kapak Fotoğrafı: Diane Picchiottino
