Türkiye'de Yetişen ve Yenilebilir Mantar Çeşitleri

Güncelleme Tarihi: 11 Ocak 2023

Yenilebilir mantar çeşitleri, özellikle vejetaryen ve vegan beslenme şeklini benimseyenler için lezzetli bir alternatif oluşturuyor. Basit ama lezzetli tariflerin baş kahramanı olan mantarlar, zengin besin içeriğiyle pek çok yemekte kendine yer buluyor.

Çoğu zaman ana yemekleri süsleyen mantar çeşitleri, bazen de salata ve garnitürlerle buluşabiliyor. Peki, Türkiye’de hangi mantar türleri yetişiyor? Yenilebilir mantar çeşitleri neler?

Türkiye’de Hangi Mantar Türleri Yetişiyor?

Fotoğraf: Visually Us

Bitkisel protein açısından zengin olan mantarlar; selenyum, bakır ve potasyum gibi mineraller içeriyor. Mantar çeşitliliği açısından zengin bir ülke olan Türkiye, yenilebilir mantarlar bakımından birçok seçeneği bir arada sunuyor. Genel olarak mantarların sadece %1’inin ölümcül etkiye sahip olduğu biliniyor. Bunun yanı sıra %20’sinin de zehirlenmelere neden olduğunu bilmenizde fayda var.

Ülkeminizin hemen hemen her bölgesinde yenilebilir ve zehirli mantar çeşitlerine rastlamanız mümkün. 10 binden fazla mantar çeşidine ev sahipliği yapan Türkiye’de yetiştirilebilir ve yenilebilir mantar türlerinin sayısı oldukça az. İşte Türkiye’de yetişen mantar çeşitleri…

İmparator Mantarı
Kuzu Göbeği Mantarı
Pestik Mantarı
Sarı Kız Mantarı
Tirmit Mantarı
Çam Kabara Mantarı
İstiridye Mantarı
Kestane Mantarı
Borazan Mantarı
Kanlıca Mantarı
Şitake Mantarı
Biftek Mantarı
Cincile Mantarı
Kükürt Mantarı
Kültür Mantarı

Yenilebilir Mantar Çeşitleri Neler?

Fotoğraf: Kampus Production

Türkiye’de yetişen mantarlar rengi ve görüntüsü ile insanı kendine çekse de zehirli olan ve olmayan mantarları ayırt etmek oldukça zor. Yenilebilirliğinden emin olduğunuz mantarlara temas etmemeniz ve mutfağınıza sokmanız son derece önemli. Ülkemizde yetişen en lezzetli mantar türlerinin listesini aşağıda bulabilirsiniz.

Şitake (Shiitake) Mantarı

Fotoğraf: Pixabay

Uzak Doğu mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinin başında şitake mantarı yer alıyor. Kara orman mantarı adıyla da bilinen bu türü; Akdeniz, Karadeniz, Marmara ve Ege’de görmeniz mümkün. Tam bir antioksidan deposu olan şitake mantarı, dünyanın en çok yetiştirilen ikinci mantarı olarak biliniyor.

Kültür Mantarı

Fotoğraf: Önder Örtel

Dünyada en çok tüketilen mantar türlerinden biri olan kültür mantarı Türkiye’de yenilebilen başlıca mantar çeşitleri arasında yer alıyor. Nemli ve sıcak ortamda yetişmeyi seven kültür mantarlarını orman, bahçe ve diğer otluk alanlarda kolayca yetiştirmek mümkün. Yüksek antioksidan içeriğine sahip olan kültür mantarlarını özellikle sindirimi desteklemesi için tüketebilirsiniz.

İstiridye Mantarı

Fotoğraf: Pixabay

En lezzetli mantar türleri listesinde bulunan istiridye, mutfaklara renk katan harika tariflerin baş kahramanı olarak karşınıza çıkıyor. Koyu renkli, geniş ve yassı bölgesi ile öne çıkan bu mantar türünün kolesterolü dengelemede yardımcı olduğu biliniyor. İstiridye mantarı, ete en yakın lezzeti sunduğu için aynı zamanda vegan ve vejetaryen beslenenlere sağlıklı bir alternatif oluyor.

Kuzu Göbeği Mantarı

Fotoğraf: Wikimedia.org

Türkiye’nin neredeyse bütün kıyılarında yetişen kuzu göbeği mantarı halk arasında şifalı mantar olarak biliniyor.. İyileştirici etkisi ile öne çıkan bu mantar, özellikle ilaç sektöründe geniş bir yer kaplıyor. Buruşuk görüntüsüyle dikkat çeken kuzu göbeği mantarı, kan şekerinin dengelenmesi ve karaciğer enzimlerinin yenilenmesine de katkıda bulunuyor.

Trüf Mantarı

Fotoğraf: Pixabay

Kara elmas adıyla bilinen trüf mantarı, ülkemizde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yoğun olarak yetişiyor. Ticari değerinin artması ile bilinen trüf mantarı, koyu rengi ve top gibi görünümü ile adeta çikolatayı anımsatıyor. Ete kıyasla daha fazla protein içeriğine sahip olan bu mantar türü, kas sistemini güçlendirici etkisi ile öne çıkıyor.

Borazan Mantarı

Fotoğraf: Wikimedia

Koyu rengiyle diğer mantar türleri arasından sıyrılan borazan mantarı, siyah veya kahverengi olarak yetişiyor. Trüf mantarı gibi ekonomik getirisi yüksek olan borazan mantarının biraz pahalı olduğunu söylemek mümkün. Ege Bölgesi’nde geniş yer kaplayan borazan mantarının aynı zamanda zehirli türleri de bulunuyor. Bu nedenle borazan mantarını bilmiyorsanız zehirlenmemek için dikkatli olmanız gerekiyor.

Gelincik Mantarı

Fotoğraf: Tomas Hradsky

Gelincik mantarı, kökleri Roma İmparatorluğu’na kadar uzanan eski mantarlardan biri. Sezar’ın favori mantarlarından olduğu bilinen gelincik mantarının “Sezar’ın mantarı” adıyla anıldığını duyabilirsiniz. Turuncu ve kırmızı arasında gidip gelen bu mantar çeşidinin rengiyle bile sizi kendine çekmesi mümkün. Ülkemizde Batı Karadeniz boyunca uzanan kıyılarda gelincik mantarını bolca görebilir ve toplayabilirsiniz.

Bal Mantarı

Fotoğraf: Sonja- Kaale

Dünyada bilinen en eski canlı kolonisi olan bal mantarı üç metreyi bulan kök kısmı ile görenleri şaşırtmayı başarıyor. Sarımsı bir renge sahip olan bu mantar, renginden dolayı bal mantarı adıyla anılıyor. Amerika’da geniş yer kaplayan bu mantar, ülkemizde sınırlı bölgelerde yetişiyor. Bal mantarına ulaşmak için İstanbul Belgrad Ormanı’nını keşfe çıkmanız gerekiyor.

Türkiye’de Yetişen Zehirli Mantar Türleri

Türkiye’de yenilebilen mantarlar kadar yenilmeyen zehirli mantar türleri de bulunuyor. İşte uzak durmanız gereken zehirli mantar çeşitleri…

Ağulu Mantarı

Fotoğraf: Wikimedia

Ülkemizde yetişen zehirli bir mantar türü olan ağulu mantarı, görüntüsü nedeniyle horoz mantarı olarak bilinir. Göz alıcı bir sarı renge sahip olan bu mantar çatallı görünümü ve yağlı yapısı ile dikkatleri üzerine çeker. Zeytin ağaçlarının bulunduğu bölgelerde yetişen ağulu mantarı, zeytinin yoğun olduğu şehirlerde yetişir.

Şeytan Mantarı

Fotoğraf: Adege

Şeytan mantarı Karadeniz ormanlarında geniş yer kaplayan zehirli türlerden biridir. Beyaz ve kırmızı renklerden oluşan şeytan mantarı görüntüsüyle adeta üst üste konulmuş iki topa benzer. Bu mantarın zehirlisi ile zehirsizini ayırt etmek zor olduğu için bilmeyenlerin ayrıca dikkat etmesi gerekir.

Ölüm Meleği

Fotoğraf: Wikimedia

Ölüm meleği mantarı daha çok köygöçüren ve evcikkıran adları ile tanınıyor. Türkiye’deki mantar zehirlenmelerinin başını çeken bu mantar türü, yenilebilir çeşitlerle benzer olduğu için sıklıkla karıştırılıyor. Tehlikeli bir mantar olarak karşınıza çıkan ölüm meleğinin, adından da anlaşılacağı üzere çok sayıda ölüme neden olduğu biliniyor.

Mantar Çeşitleri Hakkında Bilgiler

Fotoğraf: Johannes Planio

Mantar türleri bakımından zengin olan ülkemizde; yetişen ve yenilebilen mantarları öğrendiğimize göre, sıra geldi mantarlar hakkında merak edilen soruları cevaplamaya.

Zehirli Mantar Nasıl Anlaşılır?

Aslında mantarların zehirli olup olmadığını belirleyebilecek net bir kriter bulunmuyor. Mantarlar laboratuvar ortamında incelendikten sonra zehirli veya zehirsiz olduğu anlaşılabiliyor. Mantar konusunda tecrübeli değilseniz, hangi mantarın zehirli olup olmadığını anlamanız pek mümkün değil.

En Lezzetli Mantar Hangisi?

Tadına doyamayacağınız en lezzetli mantarlar; trüff mantarı, kuzu göbeği mantarı, istiridye mantarı ve kültür mantarı olarak sıralanabilir.

Kaç Tane Mantar Türü Var?

Türkiye’de yaklaşık olarak 10 binden fazla mantar türü bulunuyor. Yeryüzündeki mantar türlerini saymak gerekirse, günümüzde 1 milyona yakın mantar türü olduğu biliniyor.