Sürdürülebilirliğin Matematiği

Sürdürülebilirliğin Matematiği

Güncelleme Tarihi: 17 Ekim 2022

Yıllardır dışarıya çöp atmamaya, elektrik ve su gibi kaynaklarımızı boşa harcamamaya çalışıyoruz. Eminiz ki hepimizin aklına ufak gibi görünen bu tasarrufların etkisiz olduğu düşüncesi gelmiştir. Evet, şimdiye kadarki tüm veriler gösteriyor ki dünyayı katleden direkt olarak insanlar değil, devasa uluslararası şirketler. Fakat dolaylı olarak bu şirketlere finansman sağlayıp onları ayakta tutan biz insanların da suçu var. Birikerek gelen tüm bu ekolojik yıkım, sonuç olarak gelecek nesillerimizin hayatını zorlaştırıyor. 

Yine de aslında bir birey olarak çevreye ne denli zarar verdiğimizi göstermenin birçok yolunu keşfettik. Bu yolda bize en çok yardımcı olan şeylerden biri ise istatistiksel analiz. Karbon, su, ekolojik ayak izi hesaplamalarıyla birlikte bir bireyin doğaya verdiği zararı gözler önüne serebiliyoruz. Gelin isterseniz tek tek günlük yaşantımızda aldığımız ya da almadığımız önlemlerin çevreye ne denli etkisi oluyor sayılarıyla birlikte araştıralım. İşte sürdürülebilirliğin matematiği…

Enerji Tasarrufu

Sürdürülebilirliğin Matematiği
Sürdürülebilirliğin Matematiği: Enerji tasarrufu

Görsel: PIRO4D

Evrendeki her şey aslında enerjiden oluşuyor. Tüm kullanımlarımızı enerjiye indirgeyerek kabaca bir sonuç alabiliriz. Çünkü bir insanın karbon ayak izini en çok artıran faktör, şüphesiz ki enerji kullanımı. Doğal gazdan elektriğe neredeyse hayatımızın her saniyesinde elektriğe muhtacız. İyi de bir lambayı kapalı tutmamız, tasarruflu doğalgaz sistemleri kullanmamız ne derece etkili oluyor?

  • 100 Watt değerinde bir ampul, bir saat yakılırsa kullanılan elektrik miktarı 1 x 100 /1000 = 0.1 KW yapar. 0.1 KW/ saat ise 360 KJ’e eşittir. İki ay içinde neredeyse her gün bu ampulü yarım saat açık unutursanız 1 kg fazladan kömür yakılmasına, doğaya 2.8 kg karbondioksit salınmasına sebep olursunuz. Lamba üzerinden yaptığımız bu çıkarımı aklınızda tutun. 
  • 800 Watt ile 1600 Watt arasında değişen güç değerlerine sahip olan saç kurutma makinelerini yalnızca 10 dakika çalıştırmak, yukarıda bahsettiğimiz lambanın üç saatte harcayacağı enerji miktarına eşit olacaktır.
  • 2200 Watt ve daha yüksek değerlere sahip olan kahve makineleri, su ısıtıcıları ve tost makineleri gibi aletlerin yalnızca 10 dakika çalıştırılması, altı saat boyunca yanacak olan lambanın harcayacağı enerjiden daha fazla harcar. 
  • Evinizin kullanmadığınız odasında açık bıraktığınız radyatör, en düşük ayarda bile her gün yaklaşık olarak 2,5 metreküp doğalgaz tüketir. Bu kullanım sırasında 4,5 kilogramdan fazla karbondioksit salınımı gerçekleşir. 

Şimdi yalnızca bir gün için enerji konusunda tasarruf etmezsek ne oluyor onu görelim…

1 saat açık unutulan lamba = 4 gram karbondioksit

10 dakika kullanılan saç kurutma makinesi = 12 gram karbondioksit

2 kere kullanılan su ısıtıcısı = 48 gram karbondioksit

Gün boyu açık unutulan radyatör = 4,5 kilogram karbondioksit

Toplam enerji israfı(1 Günlük) = 4.564 kilogram karbondioksit

Her yıl yenisini aldığımız iPhone = 72 kilogram karbondioksit

Toplam karbondioksit salınımı(1 Yıllık) = 4.2 ton karbondioksit

Bu kadar basit ürünler hakkında tasarruf etmeyerek 6.1 ton olan Türkiye karbon ayak izi ortalamasını büyük ihtimalle aştınız!

Su Tasarrufu

Sürdürülebilirliğin Matematiği
Sürdürülebilirliğin Matematiği: Su tasarrufu

Fotoğraf: gauravfkumar

Enerjinin yanı sıra sınırlı kaynaklarımızından olan suyun yönetimi de çok önemli. Bugün besin olarak tükettiğimiz neredeyse her üründe su kullanılıyor. Yalnızca tarım sektörü değil, sanayide de büyük miktarlarda su kullanımı mevcut. Benzer bir listeyle çürüttüğümüz meyveler ve gereksiz yere yenisini aldığımız ürünlerin ne kadar su harcadığına bakalım.

  • 1 kg kuzu eti için 5520 litre
  • 1 kg tavuk eti için 4.325 litre
  • 1 kg elma için 420 litre
  • 1 ekmek için 280 litre
  • 1 kg patates için 200 litre

Haftalık olarak aldığımız bu ürünleri kullanamadan çöpe attığımızı varsayalım. Bir yıl içinde bir de bunların yanına yeni bir notebook ve telefon alırsak toplamda 560 bin litre su harcamış oluruz. 

Diğer İlginç Bilgiler

Sürdürülebilirliğin Matematiği
Sürdürülebilirliğin Matematiği: İlginç bilgiler

Fotoğraf: balouriarajesh

  • Ortalama bir insan her yıl 156 plastik şişe kullanıyor, bunların yalnızca %12’si toplanıp tesislere aktarılıyor. Okyanuslarımızdaki devasa plastik adasının %90’ını bu şişelerden oluşuyor. 
  • Bir yıl içinde ortalama bir araba, 4.6 ton karbondioksit salınımına sebep oluyor. Bu bile başlı başına karbon ayak izi ortalamamızın %75’ini oluşturuyor
  • İngiltere’de yılbaşı gibi özel günlerde harcanan plastik hediye kağıtları, 83 kilometrekarelik alanı kaplayacak kadar fazla. Bu kağıtların neredeyse hiçbiri geri dönüştürülmüyor!
  • 2050 yılına kadar okyanuslardaki toplam plastik ağırlığının, toplam balık ağırlığını geçmesi bekleniyor. 
  • Musluğunuzdaki ufak bir sızıntı, yılda 5000 litreden fazla su israfına sebep olabilir. 
  • Günümüzde dünyanın birçok bölgesinde açlıktan ölen insanlar olmasına rağmen aslında her sene tüm insanlığı beslemeye yetecek kadar yiyecek üretiliyor!
  • Yiyecek israfının ekolojik yıkım içerisinde oynadığı rol, doğa katili olarak bildiğimiz uçak kullanımı, petrol rafinerisi ve plastik üretiminden daha fazla.

Kapak Fotoğrafı: Stevepb