Güncelleme Tarihi: 25 Temmuz 2022
Biz insanlık, doğduğumuz günden beri dünyanın her köşesine bir ayak izi bırakıyoruz. Karbon ayak izimiz bunlar içinde en ünlülerden biri. Peki daha önce su ayak izini duymuş muydunuz? Su ayak izi nedir? Gelin yaşamın kaynağı sular hakkındaki etkimizi gösteren verileri inceleyelim.
Görsel: CGIAR System Organization
Su ayak izi, kullandığımız mal ve hizmetlerin her birini üretmek için kullanılan su miktarını ölçer. Pirinç yetiştirmek gibi tek bir süreç, kot pantolon gibi bir ürün, arabamıza koyduğumuz yakıt veya büyük bir şirketin tüm harcamaları, su ayak izi hesabıyla ölçülebilir. Su ayak izi, ayrıca bize belirli bir ülke tarafından – veya küresel olarak – belirli bir nehir havzasında veya bir barajdan ne kadar su tüketildiğini de söyleyebilir.
Yani kısaca su ayak izi nedir diye sorduğumuzda, hayatımızın neredeyse her saniyesinde harcadığımız su miktarının belli parametreler eşliğinde hesaplanmasını anlıyoruz.
Su Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?
Görsel: Wikimedia Commons
Su ayak izini hesaplamak için bir dizi matematik işlemi gerekiyor. Bu işlemler içerisinde bahçenize harcadığınız sudan tutun da her sifona bastığınızda harcadığınız su miktarı bulunuyor. Tabii ki de bunları tek tek ölçmemiz olanaksız. Bu sebeple genelde su faturanızda yazan toplam harcanan su miktarlarına bağlı olarak işlemler yapılıyor. Ayrıca sifon, duş başlığı ve havuz tercihlerinize göre de her ülke için ortalama olarak belirlenen belli katsayılar doğrultusunda su ayak iziniz artabiliyor.
Su ayak izini hesaplamak için günümüzde pek çok metot geliştirildi. Ortalama bir insan için yapılan hesaplamalar ile bir fabrika için yapılan hesaplamalar haliyle birbirinden çok farklı. Bağımsız birçok kuruluş, su ayak izine dikkat çekmek amacıyla internet üzerinden hesaplama yapabileceğiniz siteler geliştirdi. Buraya tıklayarak bir örneğine girebilir, dünyada bıraktığınız su ayak izini Türkiye ortalaması ve diğer ülkeler ile karşılaştırabilirsiniz
Su Ayak İzini Azaltmak İçin Neler Yapmalıyız?
Görsel: Clker Free Vector Images
Dünyadaki içilebilir su kaynakları her geçen gün azalmaya devam ediyor. Her doğan insan, kaybedilen su demek anlamına geliyor. NASA’nın yaptığı açıklamaya göre 2000 ile 2050 yılları arasında su talebi %55 oranında artacak. Bu da demek oluyor ki gelecekte gerçekten su sıkıntısı yaşayabiliriz.
Türkiye Ziraat Mühendisleri Odasının açıkladığı verilere göre Türkiye’de kişi başına düşen su miktarı, 1600 metreküp civarında. Waterfootprint.org’un açıkladığı verilere göre ise Türkiye’de yaşayan ortalama bir insan, yıllık 1643 metreküp su tüketiyor. Bu da demek oluyor ki sınırlarda yaşıyoruz. Olası kuraklık dönemlerinde ülkemizde büyük bir su sıkıntısı yaşanması işten bile değil.
Bu ve bunun gibi sebepler dolayısıyla su kullanımımızı kontrol altına almamız gerekiyor. Tabii ki yine her çevre sorunu konusunda olduğu gibi en büyük sorumluluk, devletlere ve büyük şirketlere düşüyor. Yine de bir birey olarak su kullanımı konusunda bilinçlenmek, yaşadığımız dünyanın yararına olacaktır. Su ayak izimizi azaltmak, bu yolda yapacağımız en doğru şeylerden biri olabilir.
Peki su ayak izini azaltmak için neler yapabiliriz?
- Yemek israfına son verin: Çünkü yemeklerimizin çoğunluğunun kaynağı olan tarım arazilerinde harcanan sular, su ayak izinin artmasındaki en büyük etmenlerden biri.
- Ev içi gereksiz su kullanımına son verin: Ellerinizi yıkarken, diş fırçalarken, banyoda iken suyun boşa akmasını engelleyin. Bulaşık ve çamaşır makinesi tercihlerinizi enerji ve su tüketimi açısından en verimli olan modellerden seçin
- Ev dışı su kullanımını büyük ölçüde azaltın: Arabanızı kovayla yıkamak, bahçenizi damlama sistemleri ile sulamak, evdeki zararsız atık suyu bahçelerimize yönlendirmek, havuzlarınızda buharlaşmayı engellemek için branda kullanmak ev dışı su kullanımınızı önemli ölçüde azaltacaktır.
- Enerji kullanımını azaltın: Çünkü arabalarımıza koyduğumuz benzin, harcadığımız elektrik de üretildiği sırada su harcanmasına sebep oluyor.
- Geri dönüşüme katkıda bulunun: Marketlerden alabileceğimiz neredeyse her şey su tüketimine sebep oluyor. Bu sebeple geri dönüşüme olabildiğince katkı vermek ve gereksiz kaynak harcanmasını engellemek su ayak izinizi azaltabilir.
Kapak Fotoğrafı: Public Domain Pictures
