Güncelleme Tarihi: 5 Ağustos 2021
Son günlerde kelimenin tam anlamıyla “canımızı” oldukça yakan felaketler yaşıyoruz. Yaşadıklarımıza “doğal afet” demeye dilimiz varmıyor. Çünkü bunlar doğal değil, insan kaynaklı. Örneğin ABD’de çıkan orman yangınlarının üçte biri yıldırımlardan, yani doğal sebeplerden kaynaklanıyor. 2001-2010 yılları arasında İstanbul sınırları içinde gerçekleşen orman yangınlarının yalnızca %1’inin yıldırımlardan kaynaklandığı saptandı. Kalan %99’luk kısmın sebebi ise insan kaynaklı ihmaller. Tüm araştırmalar gösteriyor ki Türkiye’de ormanların korunması hakkında büyük bir eğitim zafiyeti var. Bu sorunu çözmek ve ormanlarımızı kurtarmak bizim elimizde. Peki bireysel olarak ormanları nasıl koruyabiliriz? İşte orman yangınlarına karşı alınabilecek önlemler…
Şişelerin Tehlikesi
Hepimiz doğayla iç içe olmayı seviyoruz. Peki piknik ve kamp yaptığımız ormanlarda geride bıraktıklarımız ne olacak?
Orman yangınlarının %48’i bilinmeyen sebeplerle çıkıyor. İtfaiye Daire Başkanlığına göre bilinmeyen sebeplerin içinde büyük bir kısmı, ormanlara atılan, içi su dolu pet ve cam şişelerin sebep olduğu orman yangınları oluşturuyor. Pet şişeler ve içlerindeki su, büyüteç görevi görüp gelen güneş ışınlarını kırarak bulundukları yerdeki kuru otları yakıyor. Bu küçük ateş yayılarak tüm ormanın yanmasına sebep oluyor. Çok spesifik bir noktadan başlaması sebebiyle ateşin kaynağı tespit edilemiyor.
Orman yangınlarına karşı en büyük silahımız ihmalkarlığa karşı dimdik durmak. Kendimiz dışında başkalarını da uyararak özellikle pet ve cam şişeleri ormanlara atmamalıyız. Ormanlık alanlara gittiğimizde bizden kaynaklı olmasa bile bu ürünleri kesinlikle toplamalıyız.
Ormanlarda Kontrolsüz Ateş Yakmayın
Görsel: Steve Miller
Kültürümüzde piknik önemli bir yer teşkil ediyor. Çoğumuz ormanlık alanlarda mangal yapmaya, kamp kurup ateş yakmaya bayılıyoruz. Fakat bu aktivitelerimiz, zaman zaman ormanların yanmasına sebep oluyor. Örneğin geride bıraktığımız ocak ayında, Bursa’da mangal ateşinden kaynaklı bir yangın çıktı. Yangın kontrol altına alındı fakat 10 dönümlük orman arazisi zarar gördü. Orman yangınlarına karşı alınabilecek önlemler içinde kontrolsüz ateş yakmamak büyük bir önem arz ediyor.
Peki ormanlık alanda ateşimizi nasıl yakmalıyız?
- Her şeyden önce kamp alanımızı ve ateş bölgesini doğru seçmeliyiz.
- Ateşi yakacağımız bölgenin yakınında kuru dal ve otlar bulunmamalı.
- Ağaçlardan uzak ve zemini temiz bir alan seçmeliyiz.
- Yere ateş yakmak hem toprağa zarar verir hem de tehlike arz eder. Bu sebeple imkanımız varsa mangal veya ateş kutusu kullanmalıyız. En kötü durumda bile yere bir çukur kazıp içini çakıl taşlarıyla doldurarak ateş yakabiliriz.
- Ateşle işimiz bittiğinde ise bol su ve kum kullanarak ateşi söndürmeliyiz.
- Özellikle mangallarda kullanılan kömürler, dışarıdan sönmüş gözükse bile içeriden yanmaya devam edebilir. Bu sebeple ateşin söndüğünden emin olmadan asla bölgeden ayrılmamalıyız.
Yangın Eğitimi
Görsel: U.S. Army Garrison Japan
Evimizden arabamıza kadar neredeyse her yerde yangın tüpleri bulunduruyoruz. Peki gerçekten onları kullanmayı biliyor muyuz? Ekipler gelene kadar orman yangınlarına karşı nasıl müdahale etmeliyiz?
Orman yangınlarının birçoğu tek bir noktadan başlar. Küçücük bir ateş bile milyonlarca kilometre karelik alanın yanmasına sebep olabilir. Bu sebeple orman yangınlarında erken müdahale çok büyük önem arz ediyor. Bir vatandaş olarak orman yangınıyla karşılaştığımız anda ilk yapmamız gereken, yetkililere haber vermektir. Yetkililer bölgeye ulaşana kadar doğru bir şekilde ve kendimizi tehlikeye atmadan yangına müdahale edebiliriz.
AFAD, yıllardır tüm vatandaşlar için yangında farkındalık eğitimleri düzenliyor. Bu eğitimlerde yangının çıkış sebepleri, yangının söndürülmesi ve kurtarma çalışmaları hakkında bilgiler veriliyor.
Yangın tüpü kullanımında 4 ana madde bulunuyor:
- Pimi çek
- Ateşin kaynağına yönelt
- Sık
- Süpür
Yangın tüpü dışında güvenli bir mesafeden kum ve su ile de müdahale edebiliriz. Bunların dışında yangının bulunduğu çevreyi kontrol altına almak, sıçrayabileceği kolay yanıcı maddeleri çevresinden uzaklaştırmak da önemli. Fakat tüm bunlara karşın yangın, can tehlikesine sebep olabilecek boyutta ise yetkililerin müdahalesini beklemeliyiz.
Birlik ve Beraberlik
Görsel: Freak06
Orman yangınları, tüm ülkeyi ilgilendiren bir felakettir. Diğer tüm felaketlerde olduğu gibi sakin kalmak ve aynı paydada buluşmak çok önemli. Yetkililerin yönlendirmeleri doğrultusunda orman yangınıyla mücadele ekiplerine katılabiliriz. Unutmayın ki atılan bir kova su bile çok değerlidir. Bugün söndürmediğimiz yangın, yarın yaşadığımız yerin yanmasına sebep olabilir.
Orman yangınları sırasında önemli kurum ve kuruluşların hatlarını boş yere meşgul etmemeliyiz. Ayrıca yangından uzakta bile olsak gerektiği durumlarda afet bölgesine maddi ve manevi yardımda bulunmak, yangınla mücadele edenlerin işini kolaylaştırır.
Kapak Fotoğrafı: Ozzie Stern
